Image 49

Odwołując się do poprzedniego przykładu liczbowego (por. tabela 9) możemy obliczyć marginalne stopy substytucji dla konsumpcji jabłek i pomidorów.

Tabela 10. Marginalna stopa substytucji jabłek za pomidory

Kilogramy jabłek	MSS	Kilogramy pomidorów
w tygodniu	jabłka za pomidory	w tygodniu
1 >............		..............< 5
	. 1 — £ ........
2 > ............		..............< 3
3 s ............	1 . 1 — 1 ........ ..........1/2:1- 1/2 ........	2
4 ^>		..............^< 1,5
1 S ...............	1 kg jabłek za	5 ................<
0	2 kg pomidorów
s ...............	1 kg jabłek za	O
3	1 kg pomidorów	O
\J s ...............	1 kg jabłek za	CL
4	1/2 kg pomidorów	1,5

Zwiększając tygodniową konsumpcję jabłek o każdy kolejny kilogram konsument rezygnuje (poświęca) początkowo z konsumpcji 2 kg pomidorów, następnie z konsumpcji 1 kg pomidorów i w końcu z 0,5 kg pomidorów. Marginalna stopa substytucji wynosi odpowiednio: 2, 1 oraz 1/2.

Obserwując kształtowanie się marginalnej stopy substytucji zauważamy następującą prawidłowość: początkowo konsument jest skłonny poświęcić większą ilość pomidorów za zwiększenie konsumpcji jabłek (zwiększając konsumpcję jabłek z 1 kg do 2 kg poświęca 2 kg pomidorów), później jednak akceptuje coraz mniejsze ilości pomidorów, które skłonny jest poświęcić dla zwiększenia konsumpcji jabłek o kolejny, dodatkowy kilogram.    1

Uogólniając możemy stwierdzić, że przy niższym poziomie konsumpcji dobra X konsument jest skłonny poświęcić większą ilość dodatkowych jednostek dobra Y w celu zwiększenia konsumpcji X o jednostkę. Przy wyższym poziomie konsumpcji dobra X konsument jest skłonny poświęcić mniej dodatkowych jednostek dobra Y w celu zwiększenia konsumpcji X o jednostkę.

MSS A NACHYLENIE KRZYWEJ OBOJĘTNOŚCI

W każdym punkcie krzywej obojętności można wyznaczyć marginalną stopą substytucji. W tym celu do dowolnie wybranego punktu na krzywej obojętności przeprowadzamy linię styczną i obliczamy jej nachylenie.

Nachylenie krzywej obojętności definiujemy jako zmianę Y w stosunku do zmiany X. Kształt krzywej obojętności oznacza, że jej nachylenie w danym punkcie (np. w punkcie E na wykresie 42) jest równe: - AY/AX. Ponieważ, zgodnie z definicją, MSS przyjmuje wartości dodatnie, dlatego w danym punkcie krzywej obojętności jej wartość wynosi: - 1 • (- AY/DX) = AY/AX.

Wykres 42. Marginalna

PRAWO MALEJĄCEJ MSS

Nachylenie krzywej obojętności zmniejsza się w miarę przesuwania się w dół i rośnie w miarę przesuwania się w górę na krzywej. Dlatego cechą charakterystyczną każdej krzywej obojętności jest malejąca marginalna stopa substytucji.

Zwiększając konsumpcję dobra X (np. jabłek) konsument jest skłonny rezygnować z coraz mniejszych ilości dobra Y (np. pomidorów) w zamian za powiększenie konsumpcji dobra X o dodatkową jednostkę.

Prawo malejącej MSS można przedstawić przy pomocy wykresu.