Image 52

Zrównanie się obydwu wielkości następuje tylko w punkcie styczności danej linii budżetowej konsumenta z najwyżej położoną krzywą obojętności. Warunek styczności oznacza, że konsument dostosowuje swoją konsumpcję dóbr X i y w taki sposób, aby stopa zgodnie z którą jest skłonny zastąpić X przez Y (preferencje konsumenta) była równa stopie, która faktycznie umożliwia dokonanie takiej substytucji (relacja cen dóbr).

ZMIANY DOCHODÓW KONSUMENTA

Zmiany dochodów konsumenta wpływają na przesuwanie się linii budżetowej. Przypuśćmy, że dochód pieniężny konsumenta wzrósł dwukrotnie. Jeżeli ceny dóbr P_K i P_y nie zmieniły się, wówczas podwojenie dochodu oznacza, że konsument może kupić dwa razy więcej dobra X i dobra Y aniżeli poprzednio.

W rezultacie wzrostu dochodu konsumenta linia budżetowa przesuwa się, ce-teris paribus, w górę i jest równoległa do linii początkowej. Spadek dochodu konsumenta przesuwa równolegle linię budżetową w dół.

Zmiany wielkości dochodu można mierzyć przy pomocy pieniądza lub też można wyrazić je w formie dóbr X lub Y. Jeżeli linia budżetowa AA odnosi się do dochodu równego 1 000 zł, a jedna jednostka dobra X kosztuje 100 zł, wówczas dochód wyrażony w postaci dobra X równa się 10X. Wzrost dochodu z 1 000 zł do 2 000 zł (przesunięcie się linii budżetowej z AA do A,A,) oznacza, iż dochód wzrósł o 10X. To samo odnosi się do dobra Y (przy danej cenie dobra Y).

ZMIANY CEN DÓBR

Linia budżetowa konsumenta przesuwa się także w wyniku zmian cen dobra X i dobra Y, przy założeniu niezmienności dochodu konsumenta.    !

Można wyróżnić cztery sytuacje wzajemnych zmian cen dobra X i Y:

a)    cena dobra X wzrasta przy niezmienionej cenie dobra Y,

b)    cena dobra X spada przy niezmienionej cenie dobra Y,

c)    cena dobra Y wzrasta przy niezmienionej cenie dobra X,

d)    cena dobra Y spada przy niezmienionej cenie dobra X.

Wpływ zmian cen na przesuwanie się linii budżetowej konsumenta przedstawimy na wykresie wykorzystującym do tego celu prosty przykład liczbowy (wykres 47).

Wykres 47. Przesunięcie się

DP =	3 000	linia	DP
Px =	300		P
X		AA	X
Py =	200		^Py

linia

AA

3 000 300 200

Sytuacja a:

DP =	3 000
P, =	600
Py «	200

linia

AA₁

Sytuacja c:

DP =	3 000
Px =	300
Py =	300

linia

AA,

Sytuacja b:

DP =	3 000	linia
Px =	100
		aa2
p, =	200

Sytuacja d:

DP =	3 000	linia
Px =	300
X		AA?
Py =	120	Ł

Wzrost ceny dobra X (przy niezmienionej cenie dobra Y) przesuwa linię budżetową w dół, natomiast spadek ceny dobra X przesuwa linię budżetową w górę. Linia budżetowa obraca się wokół punktu wyznaczonego przez punkt DP/P_y na osi rzędnych.

Wzrost ceny dobra Y (przy niezmienionej cenie dobra X) przesuwa linię budżetową w dół, natomiast spadek ceny dobra Y przesuwa linię budżetową

105