gleby503

3.10.2. MADY RZECZNE

Mady rzeczne powstają w związku z wylewami'rzeki, w czasie których osadza się w dolinie materiał glebowy. Materiał ten w zależności od szybkości przepływu wody charakteryzuje się różnym składem mechanicznym (rys. 184). Dlatego też skład mechaniczny mad jest niezwykle zróżnicowany. W czasie wylewu bowiem szybkość wody zalewającej dolinę maleje w miarę oddalania się od koryta rzeki. Bliżej koryta osadza się materiał grubszy, dalej od niego — drobniejszy. W pobliżu rzeki zalegają więc zazwyczaj piaski aluwialne i mady bardzo lekkie, dalej mady lekkie i średnie wytworzone z utworów pyłowych zwykłych. W najdalej położonej części doliny osadza się w zagłębieniach terenowych materiał najdrobniejszy: ił, pył ilasty, muły telmatyczne. W miejscach tych woda ma trudny odpływ, dzięki czemu powstają warunki sprzyjające procesom torfotwórczym. Tam też spotyka się najczęściej płytkie zatorfienia.

Powyższy układ ma charakter teoretyczny. W rzeczywistości ulega on wielu zaburzeniom spowodowanym między innymi zmianami koryta meandrującej rzeki.

Profil każdej mady składa się z zespołu osadzonych w czasie wylewów rzeki warstewek, różniących się pomiędzy sobą składem mechanicznym i zabarwieniem. Z wyjątkiem mad górskich, warstewki te są równoziarniste.

Przy silnych i gwałtownych zalewach osadza się materiał grubszy (nawet szkieletowy). Im woda zalewająca dolinę płynie wolniej, tym drobniejsze osadzają się cząsteczki.

Zróżnicowanie składu mechanicznego osadów madowych zmienia się także wzdłuż doliny rzeki. W odcinku doliny górnego biegu rzeki na-

mmm fg |
fc	mm pil
RS
	|§p|ą

		j§;tęz:;pr
■ < i ' <	m$$	|f świeżo
m	mm	w uroi
		powsta
	mm EH*/. i ■'<// •^1,	PTGlei
v:"»i tji m'i		ga pod
\hMm W1|	■	bądź ti
Sm	■ (ffamii./ .	bądź w