gleby504

muły mają charakter różnoziarnisty: piaszczysty lub gliniasty, z dużą niekiedy domieszką części szkieletowych (w tym kamieni). Niekiedy górskie mady mają wręcz charakter kamienisk. W dolinach środkowego biegu rzeki, o spokojnym nurcie, osadzają się mady „typowe” bardziej rownoziamiste, bez domieszek szkieletu (lub tylko z małą jego ilością). W dolinie dolnego biegu rzeki (zwłaszcza w deltach), gdzie prędkość wody jest najmniejsza, osadza się materiał najdrobniejszy, silnie próch-niczny.

Mady charakteryzują się najczęściej barwą oliwkowo-brunatną (barwą cygara), odczynem zbliżonym do obojętnego i próchnicą mullową (wysyconą Ca⁺⁺ i Mg⁺⁺ — jonami). Cechą charakterystyczną tych gleb jest występowanie próchnicy w całym profilu, a nie tylko w poziomie wierzchnim.

Jeśli proces aluwialny (tj. osadzanie się cząsteczek) zostanie w dolinie przerwany (np. przez wzniesienie wałów wzdłuż rzeki), wówczas w osadzonych namułach natychmiast zaczynają się rozwijać procesy glebowe. Szczególną rolę odgrywa tu mezofauna, mikroorganizmy i roślinność wyższa oraz odpowiednie warunki wodno-powietrzne.' W krótkim już czasie po osadzeniu ostatniej warstewki namułu mada przeobraża się w aluwialną glebę inicjalną i ulega ewolucji w kierunku mady „dojrzałej”.

Szybkość procesów glebowych w madach wiąże się ze specyficznymi warunkami osadzania się materiałów glebotwórczych. Zachodzi tu kontrowersyjne zagadnienie, czy osadzone namuły są skałą macierzystą gleb madowych, czy też są już glebami. Kwestia ta do tej pory jest otwarta. Jeśli nawet aluwia zaliczymy do skał macierzystych, to jednak należy stwierdzić, że mają one charakter specyficzny, jako że wytworzyły się przeważnie z osadów pochodzących z namycia już uprzednio uformowanych, dojrzałych gleb i różnią się 'pod wieloma względami od typowych skał macierzystych (np. od glin, piasków, iłów czy pyłów pochodzenia wodnolodowcowego). Zawierają one już jak gdyby zadatki do powstania gleby w postaci próchnicy i żywych organizmów. £ Dlatego też procesy glebowe zachodzą na aluwiach wyjątkowo szybko, a osady świeżo wyłonione spod wody już w ciągu jednego-roku przeobrażają się w urodzajne gleby. Z mady początkowego stadium rozwojowego, szybko powstaje mada o dość dobrze rozwiniętym profilu, zaliczana przez PTGleb. do mad właściwych. Dalszy typologiczny rozwój mady przebiega pod przemożnym wpływem bądź roślinności leśnej (las liściasty), bądź trawiastej (proces darniowy). Proces darniowy może przebiegać bądź w sprzyjających warunkach wodno-powietrznych, bądź też w wa-