gleby531

w glebie spada do około l,3°/o, a jeszcze dalej -— do około l°/o. Dotychczas nie określono wpływu pyłów organicznych na wartość użytkową gleby.

3.13:2. GLEBY UKSZTAŁTOWANE W WYNIKU REKULTYWACJI NIEUŻYTKÓW PRZEMYSŁOWYCH

W tej grupie gleb największe znaczenie mają gleby początkowego stadium rozwojowego, tworzące się na: a) różnego rodzaju zwałach, b) nieużytkach powstałych po wyeksploatowaniu różnych • kopalin.

3.13.2.1. GLEBY POCZĄTKOWEGO STADIUM ROZWOJOWEGO TWORZĄCE SIĘ NA RÓŻNEGO RODZAJU ZWAŁACH

W wyniku eksploatacji górniczej gromadzą się nieużytki poprzemy-słowe i odpadki kopalniane w formie różnych zwałów. Powierzchnia, którą zajmują te bezglebowe nieużytki, rośnie zastraszająco szybko. Są to najczęściej zwały kopalniane (hałdy) węglowe (łupków, iłołupków, piaskowców karbońsłrich) i inne. Proces glebotwórczy na tych sztucznych skałach macierzystych przebiega powoli, ale rozmaicie w zależności od właściwości danego zwału. Na rozwój procesu glebotwórczego wpływają:

—    rodzaj i wiek materiału,

—    procesy termiczne zachodzące w hałdach i innych zwałach,

—    nasilenie procesów erozyjnych,

—    właściwości fizyczne, chemiczne i mikrobiologiczne charakteryzujące dany zwał,

—    rodzaj roślinności,

—    skład mechaniczny sztucznych „skał macierzystych”.

Dużą rolę odgrywa skład mechaniczny zwałów. Skład ten jednak w wyniku procesów wietrzenia zmienia się dość szybko. Wskutek przepłukiwania materiału przez wody opadowe następuje teksturalne zróżnicowanie profilu, przy czym dolne Warstwy wzbogacają się w części ilaste. Rozwój procesu glebotwórczego hamowany jest często przez nieodpowiednie stosunki wodne panujące w zwałach. Zależą one nie tylko od składu mechanicznego, ale także od wielu innych czynników, jak wystawa, stopień przepalenia zwałów węglowych itp.

Bardzo istotną cechą limitującą często rozwój roślinności są właściwości chemiczne i fizyko-chemiczne tych sztucznych skał macierzystych, jak odczyn i zasolenie. Skład chemiczny zwałów przy różnych kopalniach i zakładach przemysłowych jest bardzo zróżnicowany, 'a odczyn może wahać się od pH 3 do pH 7. W wyniku przebiegającego procesu