glotto19

Jedną z podstawowych pomocy używanych do nauki syntezy i analizy fonemowej wyrazów powinny być rozsypanki obrazkowe fonemowe. Dziecko nie może pominąć jakiegoś fonemu, gdyż liczba elementów, z których składa się rozsypanka, równa jest liczbie fonemów występujących w wyrazie. Przestawianiu fonemów i niewłaściwemu wiązaniu fonemów z literami zapobiega ilustracja, która w takim błędnym działaniu może ulec zniekształceniu.

31). Ćwiczyć syntezę i analizę fonemową wyrazów zawierających

litery niepodstawowe.

Ad 31). Litery niepodstawowe oznaczone kolorem czerwonym można podzielić na trzy grupy. Są wśród liter niepodstawowych •akie które    kształtem różnią się yd 'iter podstawowych

ijiCicn mer jcsi ■ -leni    .    rozostaie a tery

niepodstawowe mają taki sam kształt, jak litery podstawowe Różnią się od nich tylko kolorem czerwonym (lub zapisem konturowym). Z literami niepodstawowymi zapoznamy dzieci, dobierając wyrazy, w których są litery z pierwszej grupy (ó,5t, rat, m!, si, *i, ci, d*i). Wykluczyć należy a. Możemy zacząć od wyrazu góra. Dzieci powinny same odkryć, że jest tu druga litera oznaczająca głoskę u. Powiemy dzieciom, że nie wolno zmieniać liter w wyrazach. Litery tworzą rodzinę, kochają się bardzo i literka u w wyrazie góra czułaby się bardzo źle.

Trzecią grupę liter niepodstawowych, do której należą litery z grupy pierwszej i drugiej, stanowią te litery, które oznaczają dwa fonemy lub grupę fonemów. Większość liter oznaczonych kolorem czerwonym (H^ter niepodstawowych) jest związana zawsze z tym samym fonemem (! = /j/, u = /ł/, n = /ń/, *r = /f/, s = /ś/, i = /ś/, *=/ź/, ż = /sz/, c=/ć/, di = /ć/, c* = /dż/, b = /p/, d = /t/, fl = /k/, k = /g/). Trudniej będzie określić, jaki fonem oznaczają pozostałe litery niepodstawowe. Na szczęście jest ich tylko pięć. Szczegółowe informacje zawiera Słownik ortograficzno-oriofoniczny dla klas 0-IV, w którym podano reguły dekodowania liter niepodstawowych z, sr*. 9, ą. Dzieci uczą się tych reguł poprzez kontakt z wyrazami zawierającymi te litery.

Litery niepodstawowe wprowadzamy po krótkim okresie po wprowadzeniu liter pod stawowych, aby dzieci mogły odkryć istnienie liter niepodstawowych.

32) . Ćwiczyć umiejętność szybkiego rozpoznawania pojedynczych

liter i sylab.

Ad 32). Czytanie wymaga szybkiego przyporządkowywania literom określonych fonemów. Przed przystąpieniem do czytania ćwiczymy umiejętność szybkiego rozpoznawania przede wszystkim liter często występujących. W Poradniku melodycznym do Słowniku

orhMfruiiczno-ortofonic-rteęo dla klas 0-lV zamieszczono Janc o frekwencji liter Ćwiczymy także umiejętność szybkiego rozpoznawania sylab dwufonemowych i dłuższych o dużej frekwencji. Posłużymy się tu także wyrazami jednosylabowymi o dużej frekwencji.

33) . Uczyć syntezy fonemowej na bieżąco, tj. dołączania nowo

posłyszanego fonemu i tworzenia logotomu.

Ad 33). Tylko synteza na bieżąco zapewnia odczytanie wyrazów kilkunastofonemowych. Zapamiętanie kolejno podanych do syntezy fonemów, a następnie ich połączenie w wyraz jest niemożliwe w wypadku długich wyrazów. Należy uczyć ślizgania się z głoski na głoskę i tworzenia logotomu, który może być w każdej chwili głośno wypowiedziany. Nauczyciel wstawia pauzy między podawane do syntezy głoski, a dzieci wypełniają te pauzy wydłużając głoski. Taki sposób syntezy będzie nam potrzebny, gdy rozpoczniemy czytanie.

34) . Doskonalić technikę kreślenia liter po śladach.

Ad 34). Zawsze dbamy o właściwy kierunek kreślenia liter. Litery o dużej frekwencji powinny dzieci kreślić po śladach z dużą swobodą ruchu. Uwolnienie napięcia, jakie towarzyszy często

45