IMG00221

14. REDUKTORY, wg [15,21,42,44,47,50,52,57] 14.1. WIADOMOŚCI OGÓLNE

Reduktorami nazywamy zespoły mechaniczne zawierające jedną lub kilka przekładni mechanicznych o stałym przełożeniu zmontowanych w korpusie, które są samodzielnymi, gotowymi wyrobami.

Stosowanie reduktorów umożliwia niezależną budową urządzeń z tym, że w urządzeniach należy odpowiednio zaprojektować połączenie wałów reduktora ze współpracującymi zespołami.

Podstawowe parametry reduktorów: przełożenie, odległość osi, a także ogólne wymagania dotyczące ich wykonania są ujęte w PN. Przy projektowaniu urządzeń z osobnym napędem dobór odpowiedniego reduktora wykonuje się na podstawie katalogów zakładów wytwórczych.

Zgodnie z PN-92/M-88550 stosuje się m.in. reduktory: -walcowe o 1...4 stopniach (14.4...14.7);

-    stożkowo-walcowe o 2...4 stopniach (14.8, 14.9); -ślimakoweo 1...3 stopniach (14.10, 14.11);

-    ślimakowo-walcowe o 2...4 stopniach (14.12);

Jeżeli samodzielną jednostkę napędową stanowi reduktor wraz z silnikiem, określa się go jako motoreduktor (14.14).

Jeżeli korzystamy z reduktora o zmiennym przełożeniu, określa się go jako skrzynię biegów.

Kształt reduktora określa się przez:

a)    rozmieszczenie węzłów łożyskowych w korpusie (pokrywie) reduktora:

-    części korpusowe o zewnętrznym rozmieszczeniu węzłów łożyskowych (rys. 14.4.1, 14.8.1, 14.10.1...),

-    części korpusowe o wewnętrznym rozmieszczeniu węzłów łożyskowych (rys. 14.6.3, 14.8.3);

b)    przez rozmieszczenie płaszczyzny łączenia „korpus-po-krywa". Najczęściej są używane reduktory, w których płaszczyzna łączenia,, korpus-pokrywa" pokrywa się z płaszczyzną rozmieszczenia osi kół i wykonuje poziomo. Biorąc pod uwagę smarowanie kół wielostopniowych

reduktorów płaszczyzna łączenia „korpus-pokrywa" może być pochylona (rys. 14.6.4).

Reduktor wg rys. 14.4.7 posiada jednakową konstrukcję korpusa i pokrywy, przydatną dla reduktorów walcowych, jak i stożkowych.

W szeregu przypadkach korpus reduktora nie jest dzielonym. Wtedy w korpusie uwzględnia się otwory dla zakładania kół i wałów (rys. 14.5.1,14.10.3,14.10.5);

c)    przez technologię wykonania części korpusowych (odlewane, spawane (rys. 14.10.2)).

Reduktory wykonuje się z pokrywami bocznymi:

-    nakładanymi,

-    wkładanymi.

Pokrywy nakładane uwzględniają podkładki-uszczelki, które uszczelniają miejsce łączenia, również służą dla regulacji łożysk i zazębienia.

Pokrywy wkładane w mniejszym stopniu uszczelniają miejsce łączenia, a dla regulacji łożysk i zazębienia są wykonywane z nagwintowanymi tulejami (rys. 14.6.4, 14.8.2,

14.10.3) lub śrubami (rys.14.4.3, 14.4.6, 14.4.7, 14.8.2).

Łożyska wałów przekładni o zębach prostych - kulkowe zwykłe - montowane wg schematów rys. 9.2.3, 9.3.5 (re-duktorrys. 14.4.5, 14.6.1) lub walcowe (rys. 14.5.1).

Łożyska wałów przekładni walcowych o zębach skośnych, przekładni stożkowych i ślimakowych są stożkowe lub kulkowe skośne i montowane wg układu „A" (wałek między łożyskami jest ściskany) oraz układu „O" (wałek między łożyskami jest rozciągany). Wg układu „A" montowane łożyska reduktorów rys. 14.4.1...14.4.3, 14.4.6, 14.4.7; 14.6.2 (wał pośredni i wyjściowy), 14.6.3,14.6.4;

14.7.1,    14.7.3 (wały pośrednie oraz wyjściowy); 14.8.1... 14.8.4; 14.9.1 i 14.9.3 (wałek pośredni i wyjściowy), 14.9.2, 14.9.4, 14.9.5; 14.10.1, 14.10.3... 14.10.6; 14.10.1 i 14.10.3 (wałki wyjściowe); 14.11.1. Wg schematu „O" są montowane łożyska reduktora rys. 14.4.4.

Łożyskowanie wg rys. 9.3.le, 9.3.8, 9.3.9 (jedna podpora - łożysko kulkowe zwykłe lub walcowe, podpora druga -2 łożyska stożkowe lub kulkowe skośne ustalone przeciwnie) jest realizowane w reduktorach wg rys. 14.9.1, 14.9.5,

14.10.1.14.10.3.14.12.1.

Reduktory walcowe 2 (3, 4) - stopniowe są wykonywane wg schematów:

-    szeregowych (rys. 14.6.1,14.6.4),

-    strumieniowo-szeregowych (rys. 14.6.2),

-    strumieniowych (rys. 14.7.2, 14.7.3).

Dla schematów strumieniowych łożyskowanie wałka zębnika wykonuje się wg rys. 9.3.6 (reduktor rys. 14.6.2, 14.7.3).

W reduktorach walcowych współosiowych 2-strumienio-wych wyeliminowanie lub zmniejszenie mocy krążącej między strumieniami wykonuje się przez:

-    wykonanie wałka wejściowego o daszkowym uzębieniu i łożyskowanie wałka wg schematu 9.3.6 (reduktor - rys.

14.7.3) ;

-    wykonanie pośredniego wałka rozładowanego z naprężeń gnących. Wałek przenosi tylko moment skręcający, ma minimalną średnicę i wielokarbowe połączenie z piastami kół zębatych, na rachunek czego można zmniejszyć moc krążącą między strumieniami reduktora.

Wejściowy wałek stożkowo-walcowego reduktora (rys.

14.9.3)    jest zmontowany między podporami, co sprzyja warunkom pracy stożkowego zazębienia. Podobne rozwiązanie jest realizowane w reduktorze mostu tylnego samochodowego (rys. 14.15.2).

Dla zmniejszenia nierównomiemości rozkładu obciążenia po szerokości zębów wejściowego wałka, reduktor (rys.

14.6.4)    jest wykonany z wewnętrzną podporą. Takie konstrukcyjne rozwiązanie zmniejsza rozstaw podpór wału i korzystnie wpływa na warunki pracy węjściowego stopnia reduktora.

Dla zmniejszenia obciążalności wysięgowych odcinków wałów reduktora, łożysko podpory bliższej do wysięgowego odcinka w miarę możliwości wykonuje się przesuniętym na zęwnątrz. Takie rozwiązanie zmniejsza długość wysięgowych odcinków (przy jednoczesnym zwiększeniem rozstawu podpór) (reduktory wg rys. 14.6.1,14.6.2, 14.6.4, 14.7.1, 14.7.2).