nych przez pszczoły „na dziko”, zerwane zasklepy, mateczniki itp.
Jednym z kilku znanych sposobów pozyskiwania czystego wosku jest wytop topiarką Tomer (fot. 1). Jest ona zalecana głównie do pasiek małych, gdyż ma niewielką wydajność. Topiarka Tomer jest zbudowana z dwóch zespołów grzewczych: podstawy 1 i krążka prasującego 2 (fot. 2). W każdym z tych zespołów znajduje się bimetaliczny termoregulator utrzymujący stałą temperaturę topiarki. Zespoły grzewcze oraz pozostałe elementy topiarki: śrubowy układ dociskowy, dwie osłony cylindryczne oraz cylinder do formowania wosku (fot. 1) są odlane z aluminium. Czynności związane z wytopem wosku polegają na uformowaniu w cylindrze krążka z ubitej woszczyny, owinięciu go gazą i umieszczeniu między podstawą a krążkiem prasującym topiarki, uprzednio załączonej do sieci. Następnie zakłada się śrubę dociskową i dokręca ją do oporu. Wosk wyciekający z topiarki spływa do przygotowanego naczynia z wodą. Po zakończeniu wytopu pierwszej partii woszczyny wyciąga się gazę i usuwa zboiny (oprzęd czerwiu), a do topiarki wkłada się następny krążek. Jedną gazę można używać do tego celu 5-6 razy.
Odzyskany z woszczyny wosk poddaje się klarowaniu, tzn. dokładnemu oczyszczeniu. W tym celu do garnka emaliowanego wypełnionego w 1 /3 wodą wrzuca się wytopiony wosk i doprowadza do wrzenia. Następnie zawartość dobrze zaizolowanego garnka trzeba jak najwolniej schłodzić, aby zanieczyszczenia znajdujące się w płynnym wosku miały czas opaść na dno. Klarowanie powinno trwać ok. 24 h, po czym ze spodniej strony uzyskanego krążka wosku usuwa się warstwę zanieczyszczeń. Produkt klarowania nadaje się do sprzedaży lub wymiany na węzę w sklepach okręgowych spółdzielni pszczelarskich.
Po ustaleniu liczby posiadanych ramek z woszczyną i określeniu, do jakiej wielkości pni pasieka będzie zwiększana, szacuje się, ile jeszcze należy przygotować nowych ramek na nadchodzący
sezon. Znając ich przybliżoną liczbę, pszczelarz przystępuje do sporządzania nowych ramek i wprawiania węzy, pamiętając o tym, że jej zastosowanie zapewnia szybką rotację plastrów w pasiece, a przez to - ich wysoką jakość Prace warto wykonywać odpowiednim sprzętem. Zbijanie ramek znacznie ułatwią dwojakiego rodzaju prawidła. Pierwsze z nich (rys. 3) pozwoli na przycinanie listew (wchodzących w skład ramek) o ściśle określonych wy-