img088

Obiektywy są umieszczone na tarczy obrotowej, wyposażonej w tzw. urządzenie rewolwerowe, zapewniające właściwe włączenie obiektywu w oś optyczną. Mikroskop optyczny jest przeważnie wyposażony w 3 do 5 obiektywów powiększających od 3 do 150 razy. Najczęściej stosowane obiektywy powiększają 5, 10, 20, 40, 60, 90 i 100 razy. Obiektywy dzielimy na suche (powietrzne) oraz zanurzeniowe (immersyjne). Obiektywy suche mają mniejszą siłę powiększającą - powiększają do 60 razy. Przestrzeń robocza jest wypełniona powietrzem i promienie świetlne po przejściu przez preparat wchodzą do ośrodka optycznie rzadszego, w którym ulegają załamaniu i rozproszeniu. Część z nich nie trafia do soczewki czołowej obiektywu, co powoduje, że obraz mikroskopowy nie jest wyraźny. Obiektywów o małej sile powiększającej używa się do przeglądania preparatów oraz lokalizacji pól obserwacji. Obiektywy o sile powiększającej 40-60 razy służą do obserwacji dużych mikroorganizmów, jak grzyby, algi i pierwotniaki. Obiektywy immersyjne powiększają od 90 do 150 razy. Przestrzeń roboczą wypełnia ciecz immersyjna, a promienie świetlne po wyjściu z preparatu trafiają do ośrodka o współczynniku załamania światła zbliżonym do szkła. Nie następuje więc rozproszenie promieni świetlnych i wszystkie promienie trafiają do soczewki czołowej, a powstały obraz jest jasny i wyraźny. Olejkiem im-mersyjnym może być olejek cedrowy, rycynowy lub inna odpowiednio dobrana ciecz. Obiektywy immersyjne są stosowane do oglądania barwionych preparatów bakteryjnych oraz innych obiektów wymagających silnego powiększenia. Na oprawie obiektywów wygrawerowane są liczby oznaczające m.in. wielkość powiększenia, aperturę liczbową itp.

Okulary są zbudowane z zespołu soczewek płasko-wypukłych i powiększają tak jak lupa. Okulary powiększają od 2 do 30 razy. Soczewka skierowana w stronę obserwowanego przedmiotu nosi nazwę soczewki polowej, a soczewka znajdująca się blisko oka - soczewki ocznej. Obecnie konstruuje się mikroskopy z podwójnymi okularami. Okulary te są umieszczone w nasadce dwuocznej. Przy tego typu nasadce, zwanej biokularem, istnieje, tak jak w lornetce, możliwość zarówno rozstawienia osi okularów w zależności od rozstawu oczu, jak i regulacji dioptryjnej. Powiększenie okularu jest podane na oprawce soczewki ocznej.

Podstawowe parametry charakteryzujące mikroskop to:

•    powiększenie mikroskopu,

•    zdolność rozdzielcza,

•    odległość robocza,

•    przestrzeń robocza.

Powiększenie mikroskopu jest iloczynem powiększenia obiektywu i okularu. Gdy stosujemy nasadkę dwuokularową, wynik mnożymy jeszcze przez powiększenie nasadki. O przydatności mikroskopu decyduje nie tyle siła całkowitego powiększenia, ile jego zdolność rozdzielcza.

Zdolność rozdzielczą mikroskopu, która jest odległością między dwoma punktami dostrzeganymi jeszcze jako punkty oddzielne, określamy następująco:

22