img100 2

194 9. Specjalne metody badania niektórych półproduktów i wyrobów nutowych

2()±5°C i pod ciśnieniem 50=5 MPa. Przygotowaną tabletkę umieszcza się w formie do oznaczania plastyczności (rys. 9.2). Kanalik i gniazdo formy powinny być szlifowane i chromowane. Obróbka powierzchni części formujących odpowiada jedenastej klasie chropowatości. Formę ogrzewa się grzejnikiem elektrycznym z termoregulacją, aby zapewnić utrzymanie temp. 150±5"C. Matrycę zamkniętą tłocznikiem umieszcza się w nagrzanej do powyższej temperatury obudowie. Po upływie 5 min wyjmuje się tłocznik i na dnie gniazda formy umieszcza się tabletkę tłoczywa. Formę zamyka się stemplem i uruchamia prasę, podnosząc ciśnienie w formie do 30±3 MPa w ciągu 20 s od chwili włożenia tabletki. Tabletkę prasuje się w ciągu 3 min od chwili osiągnięcia w formie żądanego ciśnienia. Po zakończeniu prasowania i otwarciu formy wyjmuje się wypraskę w kształcie gwoździa, a następnie mierzy się długość uformowanego pręcika z dokładnością do 1 mm. Za wynik przyjmuje się średnią długość pręcików z co najmniej trzech oznaczeń, przy czym różnica pomiędzy poszczególnymi oznaczeniami nie powinna przekraczać 25 mm.

Ze względu na to, że między poszczególnymi partiami tłoczyw występują dość znaczne różnice płynności prasowniczej, a które między różnymi tłoczywami są jeszcze większe, można klasyfikować je według trzech stopni plastyczności. Plastyczność tłoczyw, które osiągają długość pręcików do 80 mm przyjmuje się jako małą, 80-140 mm jako średnią, a powyżej 140 mm jako dużą. Metodę tę można stosować do oznaczania plastyczności prasowniczej tylko tłoczyw z napełniaczami drobnoziarnistymi, a nic z napełniaczami skrawkowymi, których nie da się wprowadzić do wąskiego kanalika formy. Tłoczywa z napełniaczami skrawkowymi bada się metodą kubka.

9.1.2. Oznaczanie wskaźnika masowego (MFR) i objętościowego (MVR) szybkości płynięcia tworzyw termoplastycznych |2|

Wielkością, która charakteryzuje prędkość płynięcia tworzyw termoplastycznych w procesie przetwórstwa jest wskaźnik prędkości płynięcia masowy (MFR) lub objętościowy (MVR). Są to wielkości wyrażające liczbę gramów lub objętość tworzywa wytłoczonego w czasie 10 min przez dyszę o określonej średnicy, pod określonym obciążeniem i w określonej temperaturze. Oznacza się je za pomocą plastomeru obciążnikowego.

Istotą oznaczania wskaźnika płynięcia jest pomiar średniej prędkości płynięcia tworzywa przy ustalonych wartościach podstawowych parametrów procesu przetwórstwa (temperatury i ciśnienia). Wskaźnik płynięcia zależy od temperatury', obciążenia, kształtów i rozmiarów dyszy', właściwości samego tworzywa, zależnych z kolei od średniego ciężaru cząsteczkowego, stopnia usieciowania i innych czynników.

Wykonanie pomiarów i obliczanie wyników. Badanie polega na uplastycznieniu próbki tworzywa w ogrzewanym cylindrze plnstometru (rys. 9.3), wytłoczeniu uplastycznionego tworzywa przez dyszę znajdującą się w dolnej części cylindra i oznaczeniu masy lub objętości wytłaczanego pręcika - odcinanego po upływie określonego czasu.

Rys. 9.3. Schemat aparatury' do oznaczania wskaźników prędkości płynięcia (jeden z możliwych wariantów rozwiązań konstrukcyjnych) [2J

/ - płytka podtrzymująca dyszę. 2 płytka izolująca. 3 dysza. 4 - cylinder. 5 izolacja cieplna. 6 - obciążnik, 7 - termometr kontrolny

Przed rozpoczęciem badania cylinder i tłok plastometru ogrzewa się do wymaganej temperatury (tab. 9.1), którą utrzymuje się (±0,5°C) w czasie 15 min poprzedzających badanie oraz w czasie właściwych pomiarów.

Warunki oznaczania wskaźników prędkości płynięcia są uzależnione od właściwości tworzywa. W tab. 9.1 zamieszczono zalecone warunki pomiarów.

Zgodnie z normą PN-93/C-89069 oznaczanie wskaźników płynięcia prowadzi się dwiema metodami A i B.

Wskaźnik płynięcia masowy wg metody A, w g/10 min określa się wg wzoru MFR (0, m_nom) -    (9.1)