IMG95

się cyklami cieplnymi, które są podobne do cykli rzeczywistych w danym punkcie strefy wpływu ciepła podczas spawania. W środkowej części na powierzchni próbki jest przypawany termoelement chromel - alumel, który pozwala rejestrować maksymalne temperatury nie wyższe niż 1390°C. Jeśli konieczna jest rejestracja wyższych temperatur, stosuje się termo-elementy platyna - platyna - rod. Z boku próbki, po obu jej stronach, mocuje się czujniki, które rejestrują boczne rozszerzanie i kurczenie się próbki podczas spawalniczego cyklu cieplnego. Schemat krzywej cyklu cieplnego w układzie temperatura - czas z odpowiednią krzywą dylatometryczną i punktami początku oraz końca przemiany został przedstawiony na rysunku 8.17. Za pomocą tej metody można analizować przemianę martenzytyczną, bainitycz-ną oraz ferrytyczną, pod warunkiem że występuje dostateczna ilość składnika strukturalnego dającego efekt dylatacyjny lub cieplny.

Rys. 8.17. Schemat krzywej cyklu cieplnego (a) z odpowiednią krzywą dylatometryczną (b)

Metody analizy termicznej. W celu maksymalnego zbliżenia do warunków rzeczywistych towarzyszących procesowi spawania została opracowana metoda badania przemian austenitu, nazwana „in situ” („w naturalnym miejscu”). W metodzie tej do wyznaczania punktów przemiany austenitu wykorzystuje się analizę termiczną. Próbę prowadzi się w następujący sposób. Z badanej stali wykonuje się cylindryczne próbki o średnicy 8-^10 mm z nawierconymi osiowo otworami, na których dnie umocowuje się (przygrzewa się) termoelementy (rys. 8.18). Odległość dna otworu od powierzchni czołowej próbki powinna być tak dobrana, aby termoelement znalazł się w obszarze SWC nagrzanym do temperatury powyżej 1200°C. Próbki umieszcza się w otworach wywierconych w blasze (próba implantacyjna) (rys. 8.18a), której grubość dobiera się w zależności od wymaganej szybkości stygnięcia SWC. Na powierzchni blachy układa się napoiny różnymi energiami liniowymi, rejestrując jednocześnie krzywą zmian temperatury w czasie. Zaleca się, aby podczas prowadzenia badań przemian austenitu

405