IMG49

trzymałościowe niż martenzytyczna osnowa, może być również czynnikiem sprzyjającym relaksacji naprężeń wewnętrznych,

-utrzymywanie złącza w zakresie temperatur 150+200°C umożliwia szybką dyfuzję wodoru ze spoiny.

Powszechnie stosowane temperatury podgrzewania dla stali chromowych martenzy-tycznych mieszczą się w granicach 10(H300°C. Wiadomo też, że stale zawierające 13% chromu i nie więcej niż od 0,10 do 0,12% węgla, o grubości do 10 mm, mogą być spawane bez podgrzewania.

Stale typu X10Crl3 zawierające 13% Cr i 0,08-K)15% C są zwykle spawane elektrodami o takiej samej zawartości chromu. Zalecenia tego przestrzega się szczególnie wtedy, gdy wymagane są zbliżone właściwości mechaniczne materiału rodzimego i spoiny. Po spawaniu plastyczność złącza jest bardzo niska, dlatego należy unikać wstrząsów termicznych i mechanicznych przed obróbką cieplną. Obróbka cieplna po spawaniu polega na bardzo powolnym chłodzeniu do temperatury pokojowej, aby umożliwić pełną przemianę martenzytu (A/ = 350°C, M_f = 100°C). Następnie przeprowadza się odpuszczanie przy temperaturze 67(H720°C. Po odpuszczaniu następuje chłodzenie na powietrzu. Żeby zapewnić niską twardość (< 22HRC), która jest wymagana dla urządzeń pracujących w środowisku H₂S, odpuszczanie prowadzi się w temperaturze 745°C. Gwarantuje to uzyskanie pracy łamania na poziomie 35-^40 J. porównywalnej z udamością materiału rodzimego [ 151J. Niska ciągliwość spoin wykonanych stopiwem o składzie odpowiadającym stali X1 OCr 13 może również wynikać z obecności w spoinie resztkowego ferrytu 8. Lepszą ciągliwość spoiny uzyskuje się wtedy, gdy spoiwo zawiera dodatek około 1,5% Ni. Odpuszczanie tych złącz prowadzi się w temperaturze 700°C, zbliżonej do temperatury Ac, dla składu spoiny (patrz rys. 8.70). Wymagane właściwości plastyczne mogą być również uzyskane w wyniku podwójnej obróbki cieplnej, prowadzonej w temperaturze wyższej i niższej od Ac,. Między tymi cyklami obróbki materiał należy schłodzić do temperatury otoczenia, aby austenit powstały podczas wyżarzania powyżej temperatury Ac, przemienił się w martenzyt. Schemat podwójnej obróbki cieplnej przedstawiono na rysunku 8.67.

Rys. 8.67. Podwójny cykl odpuszczania po spawaniu stali martenzytycznych; T_p - temperatura

podgrzewania przed spawaniem

459