IMGS72

M RoBwóf Mayctity

4ą l «tbo0«ct&Ui w mkśrndnlki minertUne. Na przykład u* uaiiośf wody w kościach przed 7 miesiącem tycia wy „oci 69%, u dziecka 4-letnlego 45%. Ze wzglądu na te swoje właściwości kości dziecka są miękkie i elastyczne. 7 iedne) strony zabezpiecza to dziecko przed grożącymi urazami, r drugiej strony powoduje jednak podatność na rdtnego typu zniekształcenia. Oczywiście zapobiega się temu przez podawanie witaminy D i poprzez właściwe odżywianie. co zapewnia prawidłową gospodarkę wapniową i dostarczenie organizmowi białka. Zarówno bowiem białko, jak i związki wapnia są podstawowymi składnikami niezbędnymi dla procesów rozrostu i przebudowy kości. Poważną rolą odgrywają tu poza tyra i hormony tarczycy.

Wyrazem prawidłowego rozwoju kości jest pojawienie się na bazie tkanki chrzęstnej w poszczególnych miejscach szkieletu coraz to nowych punktów kostnienia. Przebiega ono zgodnie z ogólnym rozwojem dziecka i nie kończy się nawet w okresie dojrzałości płciowej. Ponieważ pojawianie się punktów kostnienia występuje w pewnych określonych okresach życia — można z dużym przybliżeniem ustalić wiek dziecka według zaawansowania w rozwoju kości, według ich dojrzewania. Dziecko rozwijające się pomyślnie ma swój wiek metrykalny (chronologiczny) co najmniej zgodny z rozwojem kości. Często jednak zdarza się, że dziecko wykazuje więcej punktów kostnienia, aniżeli przypada na jego wiek, lub raniej. W pierwszym przypadku mówimy o przyspieszonym rozwoju szkieletowym, o większej jego dojrzałości, w drugim o jego opóźnieniu. Wykorzystanie tego typu badania oddaje lekarzowi w określonych sytuacjach ogromne usługi.

Na dojrzewanie kośćca ma wpływ wiele czynników pochodzenia genetycznego i środowiskowego. Wiadomo np., ze dzieci pochodzące ze złych warunków socjalno-bytowych mają wiek kostny w stosunku do wieku metryka!*

nego opóźniony. Nieraz opóźnienie takie wynosi nawet kilka lat.

W okresie przedszkolnym powstaje cały szereg nowych punktów kostnienia. Znajdujemy je w obrębie kości ramieniowej i przedramienia, nadgarstka, palców, kości udowejr podudzia i stopy. Liczby punktów kostnienia w dłoni, stopie, stawie kolanowym, biodrowym, łokciowym i ramieniowym połowy ciała przedstawiono w tabeli 1.

Tabela I

Liczba punktów kostnienia (cyt. za Bogdanowi-

etom, 1962)

Wiek w latach	Chłopcy	Dtiawcsynki
3 »/•	47.1	56,6
4	51.2	57,9
4 V*	53.9	59,9
5	56.3	6t«S

Dziewczynki, jak widać z tabeli 1, są bardziej ..dojrzałe" szkieletowo w tym samym wieku aniżeli chłopcy. Zjawisko to jest uwarunkowane genetycznie i związane z różnicą płci (dymorfizm płciowy).

Nie wszystkie jednak punkty kostnienia dalszy swój rozwój przebywają w tym samym czasie. Istnieją tu dość znaczne różnice. Wiele jest takich, które rozpoczynają proces rozwoju w jednym okresie życia, kończą w następnym lub jeszcze później. W efekcie może on trwać nawój kilkanaście lat. Tak np. dzieje się z kośćmi nadgarstka. Rzućmy okiem na rycinę przedstawiającą ten niezmiernie ważny życiowo proces. Jest przykładem długotrwałego procesu dojrzewania kości. Widzimy również, jak delikatny Jest jeszcze szkielet dziecięcy w okresie przedszkolnym.

Ogromna ruchliwość dziecka w okresie przedszkolnym, jego fizjologiczna potrzeba ustawiczne) zmiany rodzaju