Kolendowicz7

Rys. 7-1

	1 >> .....' ......-..1
1 Rys. 7-2

Podpory

Elementy konstrukcji (belki, ramy, kratownice, luki) opierają się na fundamentach lub na innych konstrukcjach najczęściej za pośrednictwem specjalnych podpór, inaczej łożysk. Odpowiednia konstrukcja łożysk unieruchamia element konstrukcyjny w ten sposób, że ikwiduje tzw. stopnie swobody — w systemie płaskim są trzy: mianowicie dwa jrzesunięcia — poziome i pionowe — oraz jeden obrót. W miejscach podparcia powstają dły, zwane reakcjami. Są to siły bierne, które wraz z obciążeniami, czyli siłami czynnymi, utrzymują system konstrukcyjny w równowadze; spełnione są więc warunki równowagi Z Pu = 0, Z P_ty = 0 i Z Mi = 0. Liczba warunków równowagi odpowiada liczbie stopni swobody. W równaniach równowagi występują znane obciążenia oraz nieznane reakcje, które z tych równań wyznaczamy.

■ Rozróżniamy trzy zasadnicze rodzaje podpór:

—    przegubowo-przesuwna,

—    przegubowo-nieprzesuwna,

—    sztywne utwierdzenie.

7.1. Podpora przegubowo-przesuwna

Ten rodzaj podpory nazywamy także łożyskiem ruchomym. Podpora ta eliminuje przesunięcie w jednym kierunku, pozwala natomiast na swobodne przesunięcie w drugim kierunku prostopadłym oraz na swobodny obrót elementu podpartego. Stąd w łożysku tym występuje tylko jedna reakcja prostopadła do podstawy łożyska (kierunku przesuwu). ■ Na rysunku 7-1 pokazano łożysko rolkowe stosowane do podparcia belek lub kratownic o rozpiętościach powyżej 30 m. Przy rozpiętościach mniejszych, poniżej 15 m, stosuje się konstrukcję prostszą wykonaną z dwóch krótkich blach płaskich, które przesuwają się względem siebie (rys. 7-2). Przy rozpiętościach do 30 m stosuje się tzw. podparcia kołyskowo-styczne (rys. 7-3). Inne rozwiązania konstrukcyjne podpory przegubowo-przesuwnej przedstawiono na rys. 7-4. Jest to tzw. wahacz, którego część ruchoma może być wykonana z żelbetu, podczas gdy łożysko rolkowe jest odlewane ze stali. Przy dużych rozpiętościach i dużych obciążeniach nacisk na łożysko jest tak znaczny, że jedna rolka lub jeden wahacz nie wystarczają i trzeba wówczas zastosować kilka rolek (rys. 7-5).

107