258
8. Wiązary kratowe (kratownice)
i /i
i—
Rysunek 8.L Wiązary kratowe (schematy): a), b) trójkątne drewniane, c) trójkątne drewniano-stalowe, d) jednospadkowe, e) dwutrapezowe, f) o pasach równoległych, g) z pasem górnym zakrzywionym, h) z pasem górnym łamanym, i) pilaste nicach trójkątnych iloraz — będzie wynosił 1/5-7-1/8, w kratownicach o pasach równoległych zaś 1/10—1/15.
Kratownice wykonuje się jako drewniane lub też mieszane drewniano-stalowe. W konstrukcjach drewniano-stalowych drewno stosuje się do elementów ściskanych i zginanych (pasy górne), stal zaś jako materiał elementów rozciąganych (pas dolny i wieszaki — tj. słupki rozciągane). Zaletą tego rodzaju konstrukcji jest łatwość wykonania połączeń w węzłach. Jest jednak wymagany dobry dostęp do nakrętek wieszaków w celu ich ewentualnego naciągania podczas eksploatacji.
Stan graniczny nośności. Obliczanie wiązarów kratowych polega na wyznaczeniu sił i sprawdzeniu naprężeń w prętach od wszelkiego rodzaju obciążeń zewnętrznych. Zgodnie z teorią, obciążenie powinno być przekazywane w węzłach kratownic. Przyjmuje się więc, że całe obciążenie zewnętrzne, łącznie z ciężarem własnym kratownicy, występuje w postaci sił skupionych przyłożonych w węzłach. Siły w prętach oblicza się wtedy jak w przypadku konstrukcji kratowych, np. graficznie wg planu Cremony (rys. 8.2). Siły w prętach kilku najczęściej spotykanych układów kratownic dachowych zestawiono w tablicy ZA (Załącznik).
Rysunek 8.2. Schematy wiązarów kratowych i plan Cremony: a) dla obciążeń pionowych, b) dla obciążeń prostopadłych do pasa górnego (obciążenie wiatrem)
Przy węzłowym obciążeniu i przegubowym połączeniu prętów w węzłach we wszystkich elementach występują tylko sity osiowe. Naprężenia oblicza się jak dla prętów ściskanych lub rozciąganych osiowo (por. rozdz. 4), biorąc pod uwagę przekrój netto An po uwzględnieniu wszystkich osłabień.
W prętach rozciąganych kratownicy, wykonanych w postaci pojedynczego elementu drewnianego, musi być spełniony warunek
gdzie:
Ntj — wartość obliczeniowa osiowej siły rozciągającej, N,
An — pole powierzchni przekroju rozciąganego netto, mm2, ffid — obliczeniowa wytrzymałość drewna na rozciąganie równoległe do włókien, N/mm2.
W prętach rozciąganych złożonych należy sprawdzić, czy jest spełniony warunek
£
i»1
gdzie Anj — pole powierzchni przekroju składowej części pręta netto, mm2.
W prętach ściskanych kratownicy, wykonanych z pojedynczego elementu drewnianego, musi być spełniony warunek
acM = ) (8.3)