larsen0268

268 I Podstawy farmakologiczne i fizjologiczne

pC0₂ jest największe. Fizycznie rozpuszczony C0₂ dyfunduje z. miejsca swojego powstania przez cytoplazmę i przestrzeń zewnątrzkomórko-wą do kima włośniczkowej. Aby zachodziła dyfuzja niezbędny jest gradient ciśnień między tkanką a krwią; jednakże gradient ten jest istotnie mniejszy niż w przypadku tlenu: w komórce pC0₂ wynosi ok. 46 mmHg, we krwi tętniczej ok. 40 mmHg - różnica cis'nień parcjalnych dla dyfuzji wynosi więc 6 mmHg. Gdy CO_: przemieści się z tkanek do krwi, zostaje tam przekształcony w odpowiednie postacie transportowe. Większa jego część tworzy połączenia chemiczne, a tylko nieznaczna ilość pozostaje w formie fizycznie rozpuszczonej we krwi. C0₂ w postaci różnych form transportowych, zostaje przemieszczony z krwią do płuc, i tam wydalony; w spoczynku w ciągu minuty ok. 200 ml. Aby C0₂ mógł zostać usunięty z powietrzem wydechowym niezbędny jest również gradient ciśnień parcjalnych pomiędzy pC0₂ w mieszanej krwi żylnej i pęcherzykach płucnych. pC0₂ w' mieszanej kiwi żylnej znajduje się w równowadze z pC0₂ w tkankach i wynosi 46 mmHg. pC0₂ w pęcherzykach płucnych wynosi 40 mmHg, a więc gradient ciśnień parcjalnych pomiędzy mieszaną krwią żylną a pęcherzykami płucnymi wynosi odpowiednio 6 mmHg.

3.2 Transport C0₂ we krwi

Dwutlenek węgla w 90% jest transportowany we krwi w postaci wiązań chemicznych, pozostała ilość jest fizycznie w niej rozpuszczona (tab.12.4 i ryc.12.4). We krwi występują następujące formy transportowe dwutlenku węgla:

-    fizycznie rozpuszczony we krwi: ok. 12%,

-    w postaci wodorowęglanów: ok. 50% w erytrocytach i ok. 27% w' osoczu,

-    w postaci połączeń karbaminowych: ok. 11%.

I C0₂ we krwi transportowany jest po chemicznym przekształceniu, w postaci jonów wodorowęglanowych oraz w postaci połączeń karbaminowych, a w niewielkim stopniu w postaci fizycznie rozpuszczonej. Krew odtlenowana przyłącza więcej dwutlenku węgla niż utlenowana. Ułatwia to pobieranie C0₂ z tkanek do krwi oraz jego oddawanie z krwi do pęcherzyków płucnych.

W C0₂ - tak jak w 0₂ - występuje wiązanie niepo-larne. dlatego związek ten jest hydrofobowy. Wy-jas'nia to niewielką rozpuszczalność w wodzie obydwu gazów. Wprawdzie C0₂ jest 20 razy lepiej rozpuszczalny we krwi niż 0₂, jednak postać fizycznie rozpuszczona nie wystarcza, aby prze-

Tabela 12.4 Udział różnych postaci C02	we krwi tętniczej i w mieszanej krwi żylnej
Postać C02	Krew tętnicza	Mieszana krew żylna
	(saturacja Hb	(saturacja Hb
	tlenem w 95%)	tlenem w 70%)
Krew pełna
pC02 (mmHg)	40	46
kPa	5,3	6,1
całkowity C02 (mmoi/l)	21,5	23,3
ml/dl	48,0	52,0
Osocze (mmol/l)
rozpuszczony C02	1,2	1.4
kwas węglowy, H2C03	0,0017	0,002
wodorowęglany HC03~	24,4	26,2
połączenia karbaminowe C02	pomijalne	pomijalne
całkowity	25,6	27,6
Erytrocyty (frakcja z 1 litra krwi)
rozpuszczony C02	0,44	0,51
wodorowęglany	5,88	5,92
połączenia karbaminowe C02	1,10	1,70
Osocze (frakcja z 1 litra krwi)
rozpuszczony C02	0,66	0,76
wodorowęglany	13,42	14,41