14. Układ krzepnięcia a znieczulenie 297
Podaż 500-1000 ml świeżo mrożonego osocza, przy zagrażającym krwawieniu urazowym lub chirurgicznym, może jednak wyrównać niedobór czynnika xm.
Prawidłowe stężenie fibrynogenu wynosi 200-—400 mg/dl. Niedobór fibrynogenu jest zazwyczaj nabytym zaburzeniem krzepnięcia - wywołanym najczęściej przez jego zwiększone zużycie na obwodzie układu krążenia.
Do najczęstszych przyczyn niedoboru fibrynogenu należą:
- koagulopatia ze zużycia,
- wtórna lub pierwotna hiperfibrynoliza,
- utrata fibrynogenu przez powierzchnię rany, przy wodobrzuszu i w chorobach nowotworowych (guzach).
W trakcie interpretacji pomiaru należy pamiętać o tym, że:
- prawidłowe stężenie fibrynogenu nie wyklucza istnienia koagulopatii ze zużycia lub hiperfibry-nolizy,
- stężenie fibrynogenu < 120 mg/dl nie wystarcza do skutecznego powstrzymania krwawienia podczas operacji,
- obecność heparyny lub produktów rozpadu fibrynogenu może spowodować występowanie wartości fałszywie zaniżonych,
- zwiększone wartości występują w ostrych zapaleniach, po operacjach oraz niekiedy towarzyszą nowotworom.
Fibrynolityczne produkty rozpadu. W wielu chorobach wzrost stężenia fibrynolitycznych produktów rozpadu jest oznaką zwiększonej aktywności fibrynolitycznej. Znacznie podwyższone stężenie produktów rozpadu wskazuje na hiperfi-brynolizę jako przyczynę skazy krwotocznej, względnie na wtórną hiperfibrynolizę w procesie rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego. D-dimery jako produkty rozpadu poprzecznej sieci włóknika, mogą zostać oznaczone ilościowo. Jeśli stężenie D-dimerów w osoczu jest prawidłowe, można właściwie wykluczyć istnienie zatorowości płucnej, DIC lub zakrzepicy żył głębokich podudzia, ale nie można wykluczyć istnienia trombofilii.
Oznaczenie liczby płytek krwi należy do podstawowej diagnostyki w zaburzeniach krzepnięcia!
■ Wartość prawidłowa: 150 000-400 000/pl. Zaburzenia funkcji płytek krwi obejmują zmiany ilościowe i jakościowe: trombocytopenie, trombo-cytozy (samoistne, wtórne) oraz zaburzenia czynności płytek krwi.
Interpretacja wyników. W przypadku trombocy-topenii bez innych zaburzeń układu krzepnięcia, ryzyko wystąpienia krwawienia oceniono w zależności od liczby płytek krwi, w następujący sposób:
- > 100 000/jal: nawet przy rozległych zabiegach operacyjnych nie ma ryzyka wystąpienia krwawienia,
- 50 000-100 000/pl: przy rozległych urazach lub operacjach możliwa zwiększona tendencja do wystąpienia krwawienia
- 20 000-50 000/pl: skłonność do krwawienia już przy niewielkich zranieniach, tendencja do pojawiania się krwiaków, ewentualnie wybroczyn,
- < 10 000/pl: wysokie ryzyko spontanicznego wystąpienia ciężkiego krwawienia.
Płytki krwi zachowują zdolność do powstrzymywania krwawienia przy liczbie do ok. 30 000/pl, ewentualnie jeszcze przy liczbie do 10 000/pl, jeżeli nie występuje żadne dodatkowe zaburzenie ich funkcji.
Czas krwawienia jest zależny od liczby płytek krwi i ich czynności. Pomiaru dokonuje się w następujący sposób: na ramię zakłada się mankiet ciśnieniowy i wypełnia się go do osiągnięcia ciśnienia 40 mmHg, następnie wykonuje się nacięcie skóry o długości 5 mm i głębokości 1 mm, potem co 30 s wyciera się wypływającą krew papierkiem pochłaniającym, nie dotykając przy tym miejsca nacięcia (zmodyfikowana metoda według Ivy’ego).
■ Wartości prawidłowe czasu krwawienia: 2-8 min.
Czas krwawienia może zostać wydłużony w następujących zaburzeniach lub chorobach:
- trombocytopenii lub trombocytopatii,
- chorobie von Willebranda,
- afibrynogenemiach,
- niektórych dysfibrynogenemiach,
- naczyniowych skazach krwotocznych,
- na skutek działania leków: np. kwasu acetylosalicylowego, ekspanderów osocza, wysokich stężeń heparyny.