larsen0327

327

15. Ocena przedoperacyjna i wybór postępowania anestezjologicznego

► Dzieci pomiędzy 14 a 18 rokiem życia mogą same wyrazić zgodę na zabieg operacyjny, pod warunkiem, że są zdolne ocenić znaczenie i następstwa operacji [W Polsce w przypadku dzieci między 16 a 18 rokiem życia na zabieg wyraża zgodę jedno z rodziców oraz dziecko - przyp. tłum].

Przed znieczuleniem należy pacjenta poinformować o:

-    typowym ryzyku związanym z danym postępowaniem anestezjologicznym,

-    wyborze znieczulenia, uwzględniającym życzenie pacjenta,

-    porze ostatniego posiłku (co najmniej 6-8 godz. przed planowaną operacją; małe dzieci - zob. rozdz. 39),

-    przerwaniu palenia na co najmniej jeden dzień przed operacją,

-    przybliżonym czasie trwania operacji,

-    sposobie, w jaki zostanie wykonana premedy-kacja (i.m., i.v. czy p.o.),

-    tym, jakie zabiegi zostaną przeprowadzone przed wprowadzeniem w stan znieczulenia, pomiar ciśnienia tętniczego, założenie kaniul dożylnych, ew. dotętniczej, monitorowanie, maska z tlenem, EKG, rodzaj wprowadzenia w stan znieczulenia,

-    postępowaniu pooperacyjnym; sala budzeń, sala intensywnej terapii, intubacja dotchawicza (brak możliwości mówienia), wentylacja mechaniczna, monitory, drenaże.

Zakres i sposób objaśnień należy opisać w protokole anestezjologicznym (karta znieczulenia, karty zgody pacjenta na procedury anestezjologiczne), w którym również powinna się znaleźć zgoda pacjenta na operację, wyrażona jego podpisem. Podczas rozmowy wyjaśniającej anestezjolog powinien ograniczyć się do informacji z zakresu swojej specjalności i nie zajmować stanowiska co do rodzaju, rozmiaru i ryzyka operacji. Rozmowa wyjaśniająca powinna służyć uspokojeniu pacjenta, zatem w jej następstwie poziom lęku nie powinien być wyższy.

6.1 Postępowanie przeciwlękowe

Prawie wszyscy pacjenci boją się znieczulenia i operacji, wyrażając swój lęk w różnym stopniu. W przypadku typowym lęk wiąże się z:

-    obawą nieobudzenia się z narkozy,

-    obawą uduszenia się podczas narkozy,

-    obawą wyznania podczas snu tajemnic,

-    obawą, że operacja rozpocznie się zanim pacjent „naprawdę zaśnie”, obawą przed silnym bólem,

-    obawą obudzenia się podczas operacji i przeżywania wydarzeń z nią związanych,

-    możliwością okaleczenia podczas operacji (typowe lęki dzieci),

-    obawą cierpienia silnego bólu po operacji,

-    obawą, że podczas operacji zostanie stwierdzona nieuleczalna choroba nowotworowa o charakterze złośliwym.

Uczucie lęku oraz obawa zakłócająca równowagę psychiczną pacjenta często łączą się z towarzyszącymi reakcjami wegetatywnymi, które wpływają niekorzystnie na proces wprowadzania do znieczulenia, jego podtrzymywanie oraz przebieg pooperacyjny. U niektórych pacjentów przed operacją występują znaczne zaburzenia psychiczne. Najważniejsze z nich:

-    reakcja obronna, wynikająca z nieufności; objawiająca się oporem, wycofywaniem się i brakiem współpracy;

-    reakcje konwersyjne objawiające się nietypowym zachowaniem ruchowym i reakcjami wegetatywnymi;

-    zaburzenia snu;

-    zaburzenie przeżywania, objawiające się zmęczeniem, poczuciem winy i niedowartościowaniem, a także urojeniami;

-    zaburzenia poczucia realności, występujące rzadko i objawiające się zachowaniem panicznym, np. ucieczką ze stołu operacyjnego.

Postępowanie praktyczne. Uspokajający wpływ anestezjologa podczas wizyty premedykacyjnej jest ogromny. Anestezjolog przygotowując psychicznie pacjenta do znieczulenia powinien być:

-    przyjazny i zrozumiale wyjaśnić planowane postępowanie,

-    uważny, wyrozumiały i cierpliwy,

-    otwarty na obawy pacjenta i uspokajać go. Krótko przed operacją u większości pacjentów należy uzupełnić psychiczne przygotowanie podaniem leków uspokajających.

Piśmiennictwo

Blery C, Szatan M, Fourgeaux B et al: Evaluation of a protocol for selective ordering of preoperative tests. Lancet 1:139, 1986.

Brill PW, Ewing ML, Donn AA: The value (?) of routine chest radiography in children and adoles-cents. Pediatrics 52:125, 1973.