mikro kunicki8

przemianą pokoleń, fazą diploidalną, podziałem redukcyjnym. Istnieją rtatornj SI; liczne mechanizmy dające w efekcie rekombinację genetyczną. Pod względ -fn genetycznym, tak jak pod względem cytologicznym i metabolicznym, są organizmami, którym są właściwe wszystkie podstawowe procesy życia, ale realri ^ zacja tych procesów przebiega poprzez mechanizmy prostsze, często nawet spotykane u organizmów wyższych, wyposażonych w bardziej wydolne, bardziej złożone układy.    ' yff/;-

omawiając pobieranie przez komórkę składników pokarmu. Wspomnimy ■■ przy opisie mechanizmu chemotaksji u bakterii, w rozdziale 11.    ^

W rozdziale tym pominięto wiele ważnych i ciekawych zjawisk zmienn^^t genetyki bakterii. Chodziło nam jednak przede wszystkim o prz.edstavvP^ osobliwości mechanizmów genetycznych występujących u bakterii oraz o ^ zanie, w jak dużym stopniu badania mikrobiologiczne, a dokładnie bakt°-logiczne, przyczyniły się do postępów genetyki. Rozdział ten pozwala ęw nikowi jeszcze raz stwierdzić słuszność wydzielenia bakterii jako Prokaryota g %ill śród innych organizmów. Brak u nich bowiem normalnego procesu płciowe?§IR

WPŁYW ŚRODOWISKA NA BAKTERIE

r

„Nie ulega wszakże wątpliwości, że zmienione warunki wywołują prawie nieskończoną ilość rozmaitych fluktuacji"

KAROL DARWIN

Żyde bakterii przebiega przy stałej współgrze wzajemnych oddziaływań ze środowiskiem. Środowisko jest źródłem energii i materii, wchłanianych przez organizm, i odbiorcą odpadów metabolizmu, czy to w postaci rozproszonej energii, czy zbędnych produktów przemiany. Ze środowiska docierają też do organizmu różnorakie bodźce w postaci oddziaływań fizycznych, chemicznych i biologicznych. Efekty tych oddziaływań będą zależeć od ich natury i natężenia, a również od właściwości organizmu, na który wpływają. W rozdziale tym zajmiemy się wpływem na bakterie fizycznych i chemicznych czynników środowiskowych, poza tymi, które służą jako źródło energii i pokarmu.

Uprzednio jednak zwrócimy uwagę na pewne osobliwości bakterii, uzależniające je w większym stopniu niż inne organizmy od warunków środowiska. Pierwszą osobliwością jest wyjątkowo duża, w stosunku do masy, powierzchnia, jaką bakteria styka się z otoczeniem (ryc. 11-1). Wskutek tego wymiana między środowiskiem a organizmem jest stosunkowo szybka i intensywna. Drugą ważną cechą jest względna niedoskonałość systemów regulacyjnych, w wyniku czego każda niemal zmiana środowiska, np. zmiana temperatury łub składu chemicznego, działa bezpośrednio i wywołuje w organizmie odpowiednie reakcje.

Zagadnienie wpływu czynników środowiskowych na bakterie można rozpatrywać z rozmaitych punktów widzenia. Można tak, jak to się najczęściej czyni, kolejno opisywać wpływ poszczególnych czynników, ewentualnie łącząc je w gmpy (np. wpływ kationów, alkoholi, promieniowania itd.), można też uw-

361