Obraz8 4

HO I I >,iv/ykowsk.i Jukośt życia w perspektywie pcdugogic/iie)

złe. Nierzadko utożsamia się wartość z samym dobrem, czyli uważa się ją za dobro samo w sobie, jak to czynił już Platon (Łobocki, 1993, s. 42).

Autor przez wartość rozumie

[...] na ogół wszystko, co uchodzi za ważne i cenne dla jednostki i społeczeństwa oraz jest zarazem godne pożądania, łączy się z pozytywnymi odczuciami, stanowi zazwyczaj cel dążeń ludzkich (Łobocki, 1993, s. 42).

K. de Walden-Gałuszka za kryterium oceny jakości ż.ycia przyjmuje wartości. Według autorki, ocena jakości życia jest oceną własnej sytuacji ż.yciowej człowieka, dokonaną w określonym czasie i uwzględniającą przy jętą hierarchię wartości. Ponadto moż.e ona stanowić różnicę pomiędzy rc alną sytuacją człowieka a sytuacją przez niego wymarzoną (zob. Górna, Suwalska, 2001, s. 159). Ocena pozwala na dokonywanie zmian w życiu prowadzi do świadomego przejęcia przez człowieka odpowiedzialności za siebie i swój los. Ważne jest jednak, aby istotne dla niego elementy aksjolo giczne nie ulegały zapomnieniu, deformacjom, uproszczeniu (np. na sku tek wszechobecnego relatywizmu (względności) (Cichoń, 1996, s. 41-47).

M. Adamiec i K. Popiołek formułują koncepcję jakości życia opartą na założeniu, że autorska realizacja własnego życia (autentyczna egzystencja) jest dostępna każdemu człowiekowi. Na przeszkodzie stają jednak czynniki zewnętrzne i wewnętrzne, a relacje między nimi decydują zatem o mniej lub bardziej autentycznym przebiegu i jakości życia. Zdaniem autorów, ja kość życia uwikłana jest w wartości, ma z nimi związek i z nich wynika Definiują oni jakość życia jako zbiór warunków, umożliwiających pewien sposób życia ludzkiego, który określają za pomocą pojęcia (aksjologiczne go) „wartości generatywnych”, takich jak: samoświadomość (umiejętnosi poznawania i rozumienia siebie), więź z ludźmi (umiejętność komuniku wania, poznawania i rozumienia innych, wchodzenia w trwałe, dające za dowolenie związki z nimi), autonomia (bycie niepowtarzalnym, indywi dualnym, stwarzanie siebie zamiast biernego ulegania siłom wewnętrznym i zewnętrznym), twórczość (tworzenie, dawanie czegoś nowego, cennego sobie i światu), rozwój (rozwijanie i doskonalenie się), satysfakcja (umiejętność znalezienia podstawy trwałego poczucia własnej wartości i zadu wolenia z życia) (zob. Adamiec, Popiołek, 1993, s. 93 101) /godnie / [ą koncepcją, człowiek jest nie tylko „aktorem" w życiu, ,il< lounież jego „au torem”.

HI

Ito/d/ial 1. Wybrutif ituLi. inA/ iii rur liikoii i /yi Iii

I ('/a, w myśl której jakość żyt i.i lo zhioi warunków umożliwiających po wstanie i funkcjonowanie wartości generaływnych, wskazuje na zewnętrz uy aspekt jakości życia. W takim rozumieniu problemu wolność, swoboda świadomego wyboru oraz możliwość unikania mistyfikacji (czyli nieulega ma koncepcjom życia niejako podrzuconym człowiekowi lub wpojonym In / jego przyzwolenia) są podłożem do kształtowania dobrej jakości życia. Wewnętrzna jakość życia bliska jest rozważaniom nad oceną życia, ponii waż dotyczy synonimów, takich jak: szczęście, zadowolenie, pełnia życia |i .1 ona możliwością osiągnięcia i wyrażenia tego, co paradoksalnie juz ist nicje, choć raczej jako potencjalność - ludzkiej indywidualności i niepo wlarzalności człowieka. Ludzkie istnienie może być doświadczane jako nie n/i /i,śliwę, ale mimo to stanowi ono wartość, dopóki negatywne treści są u /ullatem pojmowania życia przez człowieka jako wyzwania do indywidu iilnośi i i autentyczności. Do autentycznego życia i relacji człowiek - świat, konieczny jest stan zrównoważenia pomiędzy warunkami zewnętrznymi 1 wewnętrznymi (Adamiec, Popiołek, 1993, s. 98-101) (schemat 11).

Si Ih iii.iI 11. Struktura jakości życia według M. Adamiec i K. Popiołek

/ • i ul li i Ad,mmi , l*i i| in iii I 1001, •, ;