Obraz8

i im; | I htN/yknWsk.t lakns. /y» i»i w IM i 't|M l« I ywl« |H il«lgOgk/ncj

-w grupie IIK cztery dziedziny mają wysoki stopień satysfakcji, z.r trzem z nich nauczyciele studiujący / grupy IIR przypisują stopień średni, są to: siły życiowe badanych, stopień ich bezpieczeństwa ora. własna wiara, religia, natomiast bardzo wysoko oceniają satysfakc i«, z własnego wykształcenia;

-z trzech sfer życia w stopniu bardzo wysokim w grupie IIK, bada ni w grupie HR przypisują odpowiednio: jakości swojego życia - sa tysfakcję w stopniu wysokim, a swoim możliwościom (zdolnościom) uczenia się i możliwościom prowadzenia normalnego życia - satyslak cję w stopniu średnim.

Różnice między grupami PR i HR w zakresie satysfakcji cząstkowyi li z poszczególnych sfer życia przedstawiają się następująco:

-w grupie PR nauczyciele studiujący oceniają satysfakcję z możliwos. zabezpieczenia bytu lub udzielenia wsparcia swoim bliskim w najniż szym stopniu, zaś w średnim w grupie HR;

-    poza tym w grupie PR z pięciu obszarów życia o średnim stopniu s.i tysfakcji, trzy z nich w grupie HR posiadają niski stopień, należą do nich: sposób spędzania czasu wolnego, życie seksualne i perspektywa na przyszłość; z pozostałych dwóch obszarów, czyli jakości życia ora/ z warunków mieszkaniowych badani są średnio zadowoleni;

-sześciu obszarom o wysokim stopniu satysfakcji w grupie PR, odpo wiada w grupie HR satysfakcja w stopniu średnim z: sił, „energii /\ ciowej” badanych, z możliwości uczenia się, z dzieci, ze stopnia be/ pieczeństwa, ze środowiska społecznego, zaś stopień satysfakcji ze stosunków z członkami rodziny jest w tej grupie bardzo wysoki;

-    w grupie PR nauczyciele deklarują bardzo wysoką satysfakcję ze stanu własnego zdrowia, w grupie I IR jest ona o jeden stopień niższa (c/yli wysoka).

W trakcie analizy poszczególnych wyznaczników ocen jakości życia niejednokrotnie powoływano się na wypowiedzi badanych, dotyczące ich przeżyć, emocji, wyobrażeń na temat życia, sądów wartościujących itp. Po stępowano tak w myśl założenia, że tylko k o m p I c m e n t a r n e r o z p a t r y w a n i e elementów ocen jakości życia pozwoli uzyskać całościowy obraz omawianego zagadnienia.

/ukończeniem rozważań na temat samooceny jakosi i żyt la n.uu /y» ieli siu diujących na podstawie wyników badań własnych, |t .1 wysuuRt lt wniosków

Nauczyciele studiujący w Akademii Pedagogicznej w Krakowie i na Uni wcrsytecie Rzeszowskim, na kierunkach: pedagogika bądź historia, mają podzielone opinie na temat oceny jakości swego życia. Wielu z nich prz.ypi sujejej stopień przeciętny, tj. 44,2% badanych z całej próby, niewiele mniej (36,9%) - stopień niski. Ta rozbieżność w ocenach może być wynikiem oddziaływania wielu czynników (czego próbowano dowieść w niniejsze) publikacji), jednakże najważniejszym z nich wydaje się i n d y w i d u a I n e i subiektywne spojrzenie na swoje życie przez każdą ba daną osobę (bowiem to, co dla jednej jest źródłem szczęścia, nie musi by* nim dla innej). Wynikiem takiej interpretacji ocen jakości życia jest lak/* uznanie roli uwarunkowań indywidualnych przy formułowaniu ocen jako ści życia ważnych z punktu widzenia pedagogiki, a będących dotąd głównie domeną psychologii i medycyny.

Wyniki badań własnych potwierdzają znikomy (według F. M. Andrew sa i S. B. Witheya 10-procentowy, zdaniem E. Dienera najwyżej 15-procen Iowy) (zob. Czapiński, 2004, s. 167, 203), związek pomiędzy zmiennymi osobowymi a stopniami zadowolenia z życia. Skłania to do uznania wy znaczników subiektywnych za istotniejsze w kształtowaniu ocen zadowo lenia z życia (jak założono na wstępie publikacji) niż wyznaczników obiek lywnych.

Większość nauczycieli studiujących w badanej próbie można uznać za osoby szczęśliwe, choć cieszące się życiem dość często. Z pewnością nauczyciele mają wiele powodów, aby nie oceniać jakości swojego życia na poziomie najwyższym (tj. na poziomie 5 punktów według przyjętej skali), jednakże występujące u nich poczucie szczęścia wydaje się być rezultatem pozytywnych wydarzeń w życiu, szczególnie sukcesów rodziny, która - jak dowodzą wyniki badań - stanowi priorytetową wartość i najczęściej motywuje do działania. To z rodziną nauczyciele wiążą stosunkowo najwięcej celów życiowych i to ona daje im wysoką satysfakcję.

W badanej próbie nauczycieli występuje poważny problem znikomej satysfakcji z perspektyw na przyszłość (można by powiedzieć jej braku), szczególnie w grupie osób studiujących historię w Akademii Pedagogicz nej w Krakowie, gdzie średnia ocena punktowa wynosi 0,45, czyli poni /.ej I punktu. Można zatem przypuszczać, iż ten obszar życia ma znaczący wpływ na kształtowani! <lę ot en jakoś* i życia wśród badanych (potwiet d/enie lej tezy wymaga g dnal* dals/yi h badan). Być może pi zy* zyną obaw