Obraz5

,„_r o. _GalIcn u progu XI W. (Kodeks Matyldy s. 11). _Co ^0F .• m.i7vczna Ad celebres (W314) „można bez ryzyka ^ nojację '^ _{i m} St Galion" (Kodeks Matyldy, s. 35) _A, ^lc^ć

......

^m “    «'*”“U””*¹* ^w Polsce w kilka X,,,

wiecznych sekwencjarzach kapitulnych i k'lku zakonnych, _gtólvJ

.    . I :..u    ut kl ku DO/niClSZYCh / XV-XVI U, ,rv, ^nc

19*74,s.37).    .    „    * c ■ u

Wolno zatem mc tylko przypuszczać z Feichtem, że kom

nozytor Bogurodzicy móg! znać samo litanijne Kyrie, ale d₂₁-— po zinwentaryzowaniu sekwencji przez Jerzego Pikulika (1974 rękopisy muzyczne), oraz po odkryciu 1 edycji Kodeksu Matyldy _ możemy iść dalej i dodać wywodzącą się z niego sekwencję Ad celebres.... zawierającą tę samą frazę melodyczną, co słowo ‘Bogu-rodzica*. Fraza ta nie była czymś wyjątkowym, gdyż bardzo zbliżony do niej początek ma sekwencja o św. Stanisławie {Jesu Chrisie rex superne, AH 9/249). znana z ok. 100 odpisów od poi. XIV w. (Kowalewicz 1967, s. 57). Zależności melodyczne tej sekwencji od Bogurodzicy (Feicht 1962, s. 59) są zdaniem Pikulika pozorne. Sekwencja Stanisławowa śpiewana była na melodię Martyris egre-gii. powstała zaś prawdopodobnie w klasztorze norbertańskim św.

Wincentego we Wrocławiu, tam się bowiem pojawia w graduale datowanym na 1362 r. (BUWr IF423; zawiera on tekst Post partum; Pikulik 1974, s. 152).

Z kolei Ad celebres śpiewano na melodię zwaną Muter sequ-entiarum, przynależną pierwotnie sekwencji maryjnej Alle- caeleste .. -luia (AH 53/97; na Narodzenie NMP) w Kodeksie Matyldy sygnalizuje to adnotacja na marginesie nad kolumną z ncumami. Gdyby wszakze rozliczne warianty melodii w innych zapisach były zbyt rozbieżne (nikt nie porównywał ich w kontekście Bogurodzicy) — pozo-staje mne, może ciekawsze podobieństwo wersy fi kacyjne między Ad ies'd Bogurodzicą, a jest nim wspólne wygłosowe (kadencyjne, tymowe) -a, które ma pierwsza zwrotka Bogurodzicy oraz cała bar-a \^SC VVcnc-*^{a arc}*^lan>clska (z wyjątkiem pierwszej linijki)*

,t l ^VCn(^{CJa 0 ŚW}- ^Wojcicd'^l‘ festa Clić (ok. 1100?). To nas °ds>la znowu do poszukiwań wzoru literackiego.

Bruckner domyślał s.ę, /c ,o nac.sk łaciny _{poklcrow k aby} zastosować w pierwszej mwokacyjnei |_{ln i}! ^polsk'"’ wolaczy- Gdyby nic łacina, „czysto polska- n! ^m'^anow-n^^,A ,,_{lbv s}ię od słów: „Bogurodzice dziewice r °8^Ur<>dzica \o i Maria jest łacińska, zamiast ludowej Ma^ ^S,^laWlena ^l.i w XV w.); z tego powodu też nie znalazTl w _n?₄^<JCSZCZC ^ musiał ustąpić liturgicznemu kyrie eleison    ^

%przyj^' domniemany kształt zdania ..czysto polskiego^

imającą przewagą (głownie wygłosowych) c, powstaliby^

narzucona przez Ma er se.uenkarum która najpierw ,ropne 1 w środku, wskutek czego początek interpolowanego tekstu ul dabma się w pierwszej linijce dzw.ękowo do alle i zawiera przewLć wygłosowych -e, następnie zaś powiela -Ima , gromada wyr S _lUlosowym -a. laka właśnie jest budowa Alle caeleste jak rów nież Ad celebres (Ali t. 53, komentarz s. 167). Bogurodzica (jaką mamy) ma w I zwrotce jednolite (ujednolicone?) rymy na -a

Sekwencja AJ celebres (na święto Archanioła Michała) jest stałą pozycją w księgach liturgicznych i sąsiaduje tam blisko, a cza-$>m bezpośrednio ze świętem Narodzenia NMP.

Ze względu na czas pojawienia się Bogurodzicy w wersji jaką znamy, warto spojrzeć na repertuar sekwencyjny, dostępny w Gnieźnie ok. roku 1400. Informuje nas o nim drugi msza! z tamtejszej biblioteki, datowanym właśnie na ten okres (Ms 93 Bibl. Katedr.), a zawierający sekwencję Post partum virgo Maria. Wyobraźmy sobie kogoś, kto znał skądinąd (np. / Missale Plenarium) sekwencję Ave Dei Genitm summi, potrafił ją śpiewać tak jak Post partum virgo Maria. Nie mogła umknąć jego uwadze wypisana w tym mszale jako następna (k. 255v) sekwencja Gaudę mater luminis (AH 54/225). o aczmy razem z nim. jak wyglądają jej końcowe strofki (na marginesie skojarzenia tekstowe z ADG i Bogurodzicy):

•a- Gaudc mater luminis...

ib. Salvc virgo regia...

^2a- Tu virtutum speculum ...

^{2b P,cna Dci} mu nero    Es nam beata

mcruimi gignerc    meruisti que parerc

Ma^a^{1 SUnc,}'^lal'^s    regem ditissimum