Obraz8 2

7.4. Techniki i zasady wykonywania rysunków odręcznych

W rysowaniu odręcznym ważna jest wygoda. Rysunek wykonujemy na papierze przypiętym do deski rysunkowej (może to być gładka sklejka lub twarda płyta pilśniowa). Format papieru powinien być nieco większy niż planowany rysunek. Nie ma konieczności korzystania z profesjonalnych sztalugi malarskich, bo choć znakomicie ułatwiają rysowanie, ale tak naprawdę do oparcia deski rysunkowej wystarczy jakikolwiek prosty stojak. W warunkach plenerowych możemy oprzeć deskę o występ muru, pochylone drzewo lub po prostu wesprzeć ją na kolanach, podtrzymując wolną ręką. Ważne jest światło, które powinno dobrze i równomiernie oświetlać arkusz, na którym rysujemy.

Ćwicząc rysunek odręczny, powinno się wykonywać jak najwięcej rysunków z modelu, z natury. Nie należy rysować ze zdjęć lub reprodukcji. Model powinien znajdować się w odpowiedniej odległości, czyli takiej, aby jednym rzutem oka, bez kręcenia głową można było ogarnąć cały rysowany widok. Nie powinno się rysować pod światło.

Przed przystąpieniem do właściwego rysowania dobrze jest w rogu arkusza sporządzić szkic w zmniejszonym formacie. Z jednej strony jest to po prostu rozgrzewka, a z drugiej

-    pierwsze zmierzenie się z tematem. Nie bez znaczenia jest też prosta możliwość znalezienia właściwego miejsca na rysunek (ten ostateczny o dużym formacie), czyli zakomponowanie arkusza. Wykonany szkic obwodzimy linią o proporcjach kartonu, na którym rysujemy, po czym wybraną propozycję przenosimy, powiększając ją jednocześnie, na właściwy rysunek.

W rysunku odręcznym niezwykle ważna jest staranność prowadzenia linii i delikatność pociągnięć ołówka, a także wielokrotne sprawdzanie czy są dobrze narysowane, wybieranie tej właściwej i wzmacnianie jej kolejnymi - nadal delikatnymi

-    pociągnięciami ołówka. Dzięki ćwiczeniom można uzyskać pewność w rysowaniu, a wtedy ulubiony przyrząd rysunkowy uczniów i studentów - gumka - przestanie być potrzebny.

Trzeba wiedzieć, kiedy skończyć rysowanie. Zawsze lepiej zostawić niedokończone fragmenty niż „zamęczyć rysunek”, jak mówi się w żargonie rysujących. Jeśli ślad grafitu w wyniku kolejnych pociągnięć lub zbyt mocnego dociskania ołówka zaczyna „świecić”, to znak, że już za długo rysujemy. Najwyższy czas kończyć.

Ile czasu poświęcić na jeden rysunek? Oczywiście jest to sprawa indywidualna. Najlepiej jest wykonać rysunek za pierw szym razem, bez dłuższych przerw w pracy. Na prosty rysunek w formacie A4 lub A3 należy zarezerwować co najmniej trzy kwadranse, na trudniejsze tematy i rysunki o większych forma tach (A2, Al) - nawet kilka godzin. Szacunki te nie dotyczą szkicowania, szkic bowiem to szybka, ale zawsze czytelna, notatka. Im mniej czasu zabierze wykonanie rysunku, tym lepiej. Robienie szybkich notatek rysunkowych jest nie do przecenienia i mogą być one wykonywane praktycznie zawsze i wszędzie. Na przykład, gdy coś nas zaciekawi i chcemy ten widok lub przed miot utrwalić albo gdy się po prostu nudzimy i rysujemy swoje dłonie lub ludzi czekających razem z nami w kolejce, a przede wszystkim w podróży, aby zanotować to, co chcielibyśmy zapamiętać. Do tego typu rysunków służy poręczny szkicownik w niezbyt dużym formacie; najlepiej sprawdza się w tej roli kieszonkowy notes z gładkimi kartkami. Nie musi to być od razu legendarny Moleskine, którego od dwustu lat używają pokolenia najwybitniejszych artystów, m.in. Delacroix, Le Corbusier, Van Gogh, Picasso i Hemingway. Dobrze jest mieć taki notes przy sobie i rysować, rysować, rysować...

Zajmujemy się tu jedynie podstawami rysunku odręcznego, więc pominiemy omawianie poważniejszych zagadnień, takich jak: światłocień, oddanie struktury materiału i różne techniki rysowania. Każdy, komu podoba się rysowanie i chciałby zgłębić wszystkie jego tajniki, wykraczając poza program nauczania rysunku technicznego, powinien rozwijać swój talent - uczestniczyć w zajęciach plastycznych lub bardziej zaawansowanych kursach specjalistycznych.

7.5. Perspektywa malarska

W rysunku odręcznym, zwłaszcza w rysunku odręcznym bu dowlanym, szczególne znaczenie ma znajomość perspektywy. Oczywiście zajmuje się nią geometria wykreślna, ale zastosowanie jej podstawowych zasad znakomicie ułatwia szkicowanie i rysowanie. W Małej Encyklopedii Powszechnej PWN można znaleźć następującą definicję: „[...] Perspektywa malarska to