P1050814

386 ItWTYN MCOWKOS

lonc. Okazy typu D są z reguły mniejsze, bardzie] krępe i mają mnie] wysklcpiony. niższy kabłąk. Zapinki typu J^;. wywodzą się z. terenów celtyckich gd/.ie są datowane na fazę l.T Dl (Gebhard 1991, 20. 86. tabl. 39-41). Na obszarze ziem polskich wyzna czają fazę A młodszego okresu p r zed rz ymsk i ego. Niewątpliwie zapinka ta na cmentarzysku w Pato kach wraz z licznymi ułamkami naczyń o krawędziach trzykrotnie facetowanych mogą wyz.nac/.ac najstarszy horyzont nekropoli. Nie można wykluczyć, że jest ona importem z obszarów oksywskich lub nawet celtyckich.

Kole]na zapinka, silnie skorodowana (ryc. 8:7), jest prawdopodobnie którąś z form fibul A.VI z młodszego okresu rzymskiego. O pozostałych zabytkach jak nłty. osełka oraz. fragment załuska-nego wióra niewiele można powiedzieć. Nity (ryc. 8:8-9). jeżeli pochodzą z-umba. mogą być zarówno z młodszego okresu przcdrzymskiego. jak i starszego okresu rzymskiego. Wiór (ryc. 8:11) mógł być równie dobrze użytkowany przez ludność kultury przeworskiej np. w garbarstwie, jak i przez inne jednostki kulturowe. Za przynależnością do cmentarzyska kultury przeworskiej może przemawiać jego przepalenie.

Cmentarzysko w Patokach stanowi na pewno ważny element struktury osadniczej skupiska w międzyrzeczu dolnych biegów Skierniew-ki i Rawki. We wschodniej części skupiska rysuje się obecnie jeszcze bardziej interesująca sytuacja w geografii osadnictwa. Naniesione na mapę poligony Thiesena z cmentarzyskami jako centrami dają ciekawy wizerunek strefy wpływu kaz.de go z nich na otoczenie (ryc. I). średnia odległość pomiędzy tymi cmentarzyskami wynosi niespełna 1550 m. Odległość miedzy Kęszycami (81) a Kom piną (88) nie została wliczona, ponieważ niejako „po drodze znajdowało się cmentarzysko w Sicrz chowie (174). Wynika z tego, ze przynajmniej niektóre duże nekropole zlokalizowane w pobliżu sie bie i o pokrywającej się przynajmniej częściowo chronologii mogły stanowić swoistego rodzaju epicentra mniejszych subskupisk osadniczych. Posred nio potwierdzają to wieloboki Thiesena. ukazujące modelowe granice takich małych skupisk osadni czy dl. których mieszkańcy mogli byc zamtereso w’am użytkowaniem jednego, tego samego, okre ślonego miejsca, w tym przypadku cmentarzyska. Szczególnie dobrze* odzwierciedla to poligon z centrum w Patokach (256). którego bezpośredni witacja obejmuje osady w llednarach Nów. ,

12), Mapy archeologiczne przedstawia,., „a! sctci skumulowany obraz osadnictwa zc w •    ’

kich faz jednocześnie. Wynika to głównie /?' badań. Mogą ukazywać kilkukrotnie tę sama "^U łccznośc. przenoszącą się. co pewien czas _n.nrT stosunkowo nieodległe miejsce. Powody t ikM przemieszczeń mogły być natury gospodarcze! np. w wyniku wyjałowienia ziemi pod upraw W takim przypadku, to właśnie długotrwałe ciiien larzyska mogą być dla nas jedynymi rozpoznawalnymi. stałymi centrami osadnictwa.

KATALOG STANOWISK

(wszystkie stanowiska znajdują się w woj. łódzkim Nu mery katalogowe wg Skowron 2006, 108-135)

6 Bcdnary. gm Nieborów - osada (okres rzymski) Bednary Nowe. gm. Nieborów, stan 1 - osada (młodszy okres pr/edrzymski - okres rzymski).

8 Bednary Nowe. gm. Nieborów, stan. 2 - osada (młodszy okres przedrzymski/okres rzymski).

9. Bednary Nowe. gm. Nieborów, stan. 3 - osada (okres rzymski).

10. Bednary Nowe, gm. Nieborów, stan j - osada (okres rzymski).

11    Bednary Nowe. gm Nieborów, stan. 5 - osada (młodszy okres pr/edr/ymski - okres rzymski).

12    Bednary Nowe. gm. Nieborów, stan. 6 - osada (młodszy okres przedrzymski).

60. Janowice, gm. Nieborów, stan. -1 - punkt osadniczy (okres rzymski).

61    Janowice, gm. Nieborów, stan. 5 - osada (okres rzymski).

62    Janowice, gm. Nieborów, stan. 7 - osada (okres

rzymski).

81 Kęszyce, gm Bolimów, stan I - cmentarzysko (młodszy okres przedrzymski - okres rzymski).

87    Kompina. gm. loco. stan. 11 osada (okres rzymski).

88    Kompina gm loco. stan 12 - cmentarzysko (młodszy okres przedrzymski wczesna faza okresu wędrówek ludów).

115 Malichy(Malin),gm.Nieborów cmentarzysko? (starszy okres rzymski).

173.    Sicrzchów. gm. Nieborów, stan. 2 - osada (okres rzymski).

174.    Sterzehow. gm Nieborów, stan. 3 - cmentarzy sko (młodszy okres przedrzymski - starszy okres rzymski).

256 Patoki, gm Kompina.ilanJ - cmentarzy*^ (młodszy okres przedrzymski młodszy ó*

rzymski):    r.jJtnfca

grób 1 - jamow'y(?). zniszczony. Zachowana « ^ w przybliżeniu około 60- 80 cm. głębokość około - ‘■ⁿⁱ

IXM.K» SWIWrtłWK^ A JXXXA RAWKA

■.KunsKoosAnnu/, mum, pb^,

Mlecz żelazny pięciokrotnieUfer, rw,krv

iłową I>ługoić całkowita 77.6701 I)|_Utfł,L ‘''lejnego P°>* kwadratowego z

387

rslą ukośnie do góry U-starannie i »est do —— przełomie z lewej strony widoczne fcytki rytego ornamentu poziomych Unii w postaci wv-raźnych zagłębień Szerokość rytych Unii wymów 0.4-0.5 mm. YS v sokocc pasa ornamentu 8.5 mm Wymiary rachowanego kwadratu 8.5 t 8J mm Wytokoić wryto-wanego znaku 6 mm Kwadrat uszkodzony wydate u< nieco większy od zachowanego całkowicie Lanie poziome. łączące kwadrats są nieco wytarte na ich styku ^,rV^c- 5-7). b) Grot broni drzewcowej. Dobrze zachowany. pokryły patyną ogniową. Na przejściu Uścia w tuleję i częściowo na tulci zdobiony trawionym ornamentem jodclkowatym. Długość całkowita 20,2 cm. Największa szerokość liścia 4.5 cm. Długość tulei 4.8 cm średni ca tulei 1,9 cm. W* tulei zachowany fragment mtu Typ XIX P. Kaczanowskiego (ryc. 8:1) o Grot broni drzew -cowej. Dobrze zachowany, częściowo pokryty patyna ogniową Długość całkowita 12.2 cm. Długość tukn 4.5 cm. Na końcu tulci dwie dookoine Unie ryte. W' tulei tkwi nit (ryc. 8^2). d) Ostrze struga żelaznego. Pozbawione zaczepów do rękojeści, częściowo pokryte patyną ogniową. Największa wysokość ostrza 221 cm (ryc. 83). c) Przebijak żelazny, skorodowany, na kolcu ślady pa-tyny ogniowej. Długość 13.2 cm (ryc 8:41, f i Fragment trzonu nieokreślonego narzędzia żelaznego. Zachowana długość 8.8 cm (ryc. 8:5). g) Zapinka zcłazna. Bardzo dobrze zachowana. Całkowicie pokryta patyna ogniową. Długość 6.3 cm Typ E J. Kostrzewskiego (ry c. 8:61, hi Zapinka zclazna. skorodowana. Pozbawiona sprężynka i igły (ry c. 8:7). i) Nil zelazny z odłamanym kolcem Le-pek plaski, okrągły o średnicy 3.2 cm (ryc 8:8 k i Nit żelazny z odłamanym kolcem Łepck płaski, okrągły o średnicy 3 cm (ryc. 8:9). 1) Osełka ; piaskowca, owalna, w przekroju trójkątna. Długość 8,4 cm iryc. 8:101. m) Fragment załuskanego wióra krzemiennego. Przepalany (ryc 8:11). o) Kilkaset ułamków naczyn gUnianych łe płonych ręczatic. W tym kilkadziesiąt fragmentów wylewów o krawędziach trzy i dwukrotnie facet owanych. p • Kilkanaście fragmentów naczyn wykonywanych na kole garncarskim. Wszystkie ułamki barwy szuret N- kilku widoczne ślady ornamentu wyświecanego łub stempel kowego w postaci kwadratów łub rożen

⁷^ognłową lJlugosc całkowita 77.6 cm I)ju*oi/ I^KWAdra,owT5°* rytą'

-ii-''^ji"ⁿ.......^ ‘Ł r•¹ "r~™

w^p.yiw m. B^k^c

,_y _g,ob I I) b. Unibo żelazne. /gniecione Typ |._7a. i i I lany (ryc- 2: grób 1:2). c. Kilkanaście fragmentów

przepalonych kości ludzkich. Chronologia: C_i.

¹ grób 2 - popielnicowy!?), zniszczony. Zawartość, a _{l m}bo zela/nc. stożkowate dobrze zachowane. Pokryte patyną ogniową. Wysokość 8.4 cm. Wysokość kołnierza \ 3 en. Szerokość brzegu 1.9 cm. Średnica 13.6 cm. Typ fl | . odmiany późnej N. Ziclinga (ryc. 4:1). b. Imacz zcU/ny. dobrze zachowany. Długość 19 cm. Typ |.9 (ryc.

1:2) c. Grot brom drzewcowej. Dobrze zachowany, po kryty patyną ogniową. I iść szeroki, dcltoidalny. Długość zachowana 11.3 cm. Największa szerokość liścia 2,9 cm. średnica tulci przy wylocie 2.1 cm. W rulet zachowane fragmenty mtu. Typ XVII l». Kaczanowskiego (ryc. 4:3). d. Grot broni drzcwcowc). Skorodowany. Zachowana długość 16.1 cm. Typ XVII P. Kaczanowskiego (ryc. 4:4). e. Fragment wylewu naczynia grubościcnnc go. Krawędź płasko ścięta. Powierzchnie gładkie, barwy brunatnej (ryc. 2: grób 2:1). f. Fragment dna naczynia na stopce. Powierzchnie gładkie, barwy brązowej, średnica dna 16 cm (ryc. 2: grób 2:2). g. Kilka fragmentów przepalonych kości ludzkich. Chronologia: C_u.

grób 3 - jamowy, zniszczony. Zawartość a. nóż żelazny pokryty patyną ogniową. Zakończenie sztychu odłamane. Głownia prosta, obustronnie wyodrębniona od trzpienia. Zachowana długość 13,8 cm. Typ IIT. Dąbrowskiej (ryc. 2: grób 3:1). b. osełka z piaskowca ze śladami użytkowania. Dobrze zachowana. Wymiary S x 2,9 x 1,9 cm (ryc. 2: grób 3:2). Chronologia: okres rzymski.

zabytki luźne: a) Fragment brzuśca naczynia cienkościennego z rytym ornamentem. Ułamek wielkości 31 x 28 mm. Grubość 4 mm Powierzchnia zewnętrzna barwy brunatnej, wewnętrzna ccglastej. Zachowany fragment ornamentu w postaci zamkniętego z prawej strony prostokąta z wyraźnie wyodrębnionymi kwadratem.

W kwadracie, po środku znajduje się ryty symbol w formie odwróconego F z pochylonymi w dół skrzydełkami.

Z lewej strony zachowany fragment prawdopodobnie