P1050835

471

Katarzyna /o

471

Katarzyna /o

osadnictwem Kwadow wąskie.    i

będące importami pojawiają stę na p<wąt ku nt < szego okresu wpływów rzymskich-. a n.h '"^stV powanie kończy się w późnym okresie \%p '" mińskich^.

Od połowy III wieku maleic liczba pucharków tałdzistych rzymskiej proweniencji- Widoczne lest to szczególnie na terenach położonych w głębi Barbarie urn europejskiego. Nieliczne ich przykłady datowane na fazę C2 młodszego okresu wpływów rzymskich pochodzą z grobów książęcych horyzontu Hassleben-Feuna

Najwcześniejsze pucharki fałdziste pochodzenia lokalnego datowane są na fazę Cl'*, największa zaś ich częstotliwość przepada na fazę C2 młodszego okresu wpływów mińskich. Ich obecność potwierdzona jest w inwentarzach grobów* książęcych horyzontu Hassłeben-Leuna datowanych na fazę C2 młodszego okresu wpływów rzymskich \ Pucharki taldzistc pochodzenia miejscowego, datowane na przełom faz Cl i C2 oraz fazę C2. stanowią ok. 73% z ogólnej liczby naczyn zdobionych fałdami występujących na terenie europejskiego Barbariami. Na ten sam czas przypada również największe zróżnicowanie ich form. Przeważają naczynia wykonane przy pomocy kola garncarskiego, z wyodrębnioną partią szyjną, zdobione poza zagłębieniami ornamentem wyświecanym W fazie C2 pojawiają

,,, nnfhnrki. »V na obszarze kultury pr/ewm skioj p.,..!., . Kuadów wąskie. > ' ¹    ^ j proweniencji mające analogie wito \ ^l(l*

nmawiaia mc na poc„.ku mW    _{; pn)wincjj smuktych}

na nóżce, występujących na terenie poludn* ****

zachodnią Słowacji Pucharki fałdziste lego | występują na obszarze kultury przeworskie '^^U licznie Ich mała liczebność w głębi Barbarie”*' w porównaniu z terenami południowo-zachotT^ Słowacji pozwala sądzie, że ludność kultury

**¹ IM AMA/f.fAl tAK/J rKJtru A|»

470 osadnictwem

' ^c‘ b' Mnkr - *»b nr IN tiilonny na tarę R uuoilr nu mady. co korełowac mcuna / farą Cl młodurgo ofcrou wpływów nyunfcidi < Vamk 20*4.262f. Rduia - ob nr 6. da towany na tarę Cl na podsMr nulcoooci w mm rapmki rbluone, do tibuj grupy II typu I wg K Faner (heu 1974. 97J. ery Brane - ob nr 172 datowany na tarę B tmedknu ofcady. czyli windar uadium ta/v Cl (Kabul - Yarul -dar200?. 33. 35).

Nel k% Mcdcr - ob. nr 39 datowani na farę C Mticdic ma mądy. co kordowi numu , późnym okme® wph-wow rzymskich (V. IM 2004. 263-2WI. Brani - ob nr « da towany na farę C2CJ pornego okrcui wptiinm nymthdh (kabul. larui - \TadJtr 2007.3|).

- WJmo, Wmir <&*** 3001. _I27). ^

^S^'^S4^^łWd*^,°—“<«r_Ci«aMZcib »^afcifea^-Ai^JgL². .** ” ■*.

{Buthmanm- Poduchy 1994.15).    -Mardorf

* łWcben - grób nr 1. 8. 20. 23 (SckuU J93t Bebn. BLuuie 1% 3; Sehmuit 1982): Krułtorf (Sdlmdt 1962h Lrun.

lakWMaMo-tcoOckU^, _(W6);

- grobv nr I-III U.rrmpUr im.krumarfu^ ,990/

Patrz prtypa nr 6.

Słowacji pozwala sądzić, że ludność kultury _p worskiei wykazywała odmienne upodobania borze formy pucharków tałdzistych, preferując ° czci naczynia o wyodrębnionych szyjach 1 nioc ** zaznaczone) tektonice brzuśca. W fazie C2 pojaw,^ ią się także szerokoot worowe puchary zdobione no dłużnymi wgłębieniami, bez wyodrębnionej partii szyjnej i o zaokrąglonym brzuścu ’.

W późnym okresie wpływów rzymskich ora? we wczesną fezie wędrówek ludów spada liczba zn_a łezisk pucharków tałdzistych. W tym czasie na od-ległych od limesu obszarach europejskiego Barba ricum nadal dominują pucharki fałdziste lokalnej produkcji wykonano przy pomocy kola garncarskiego. jak 1 lepione w ręku. W zrasta przy tym udział naczyń o bardziej wyrazistej tektonice, zdobionych często listwami plastycznymi. Wśród objętych analizą pucharków tałdzistych miejscowego pochodzenia ok. 22% datować można na późny okres wpływów mińskich lub wczesną fazę okresu wędrówek ludów, pr/y czym znaczna część pucharków tałdzistych o ta-ba pozycji chronologicznej pochodzi z cmentarzysk z warstwą ciałopalenia ⁴. W tym czasie obok charakterystycznego zdobienia wydłużonymi, owalnymi wgłębieniami umieszczonego na brzuścu, przy.* bicra ono różne formy: np. szerokich, nieforemnych wgnieceń lub wydłużonych kanelurów (ryc. 5).

VN świetle przedstawionych uwag o chronologii pucharków tałdzistych przyjęty zwyczajowo po glad traktujący tę grupę zabytków jako swoisty wyznacznik fazy C.2 wśród naczyń glinianych wymaga zrewidowania.

M ^,n v, grobwr książęcym z Wrocławia-Zakn#**

- nr III (Gnrmpłrr 1888. lab IV*). a uh/c na smentt "I. w Opaiowic - giob nr 1230. 652 ora/ 494 (Godto*#

Z iJ ^{b mjlcruł>} niepublikowane).

. ^Jb>lkł **8° typu wystąpił) in.in w grobie u Surtf>

*-grub nr Ib (John 1926, ryc. 19-20) ora/grobie kuf *ęcym / Nordhauien (Fautel 1984. ryc 10J). j, . [***^{1 rTU,cn}‘*‘> niepublikowane) ora/Olsztyn(&T 134-155; ,977.60-61).

1'UCHAWr IĄ| li/jy,, f

Ryc. 5 Pucharki faldąfatc / icrcnu euro-pci^ktogo Bariuiricunt datowane nj późni okres wpływów rzymskich 1 wczesną fa/ę okresu wędrówek ludów. I Elnzin-gen (Hofman - Schmidt 1965). 2. Krc-fcId-GcIlcp (Reichmann 1997); 3. Qbc-rdorla (Behm-Blanckc 2003); -t Str/dcc .Stałe (Korecki - O koński 1999).

Fig. 5. Indentcd beakers of F.urope-an Barbarićum dated from the latc Roman Period to the carly stadium ofthc Migration Period. I F.inzmgen (Hofman - Schmidt 1965): 2. Krcfeld-Gcllcp (Reichmann 1997); 3. Obcrdorla (Behm-Blanckc 2003); 4. Strzelce Małe (Korecki - Okoriski 1999).

Puchary fałdziste stanowią doskonały przykład adaptacji wzorców rzymskich w lokalnej produkcji rzemieślniczej. lak już zostało powiedziane, zjawi sko naśladowania szklanych, metalowych lub glinianych naczyń rzymskich w wyrobach pochodzenia miejscowego jest zjawiskiem obserwowanym od wczesnego okresu wpływów rzymskich. Nie ulega obecnie wątpliwości, że pojawienie się wśród ze stawu form charakterystycznych dla Barbaricum europejskiego pucharów fołdzistych było spowodowane przejęciem przez tamtejsze ludy numery zdobienia naczyń wydłużonymi fałdami 1 kultury prowincjonalnorzymskiej. Jednak obecność pucharków tałdzistych wykonywanych lokalnie na odległych od limesu obszarach Europy świadczyć może o kontaktach nic tylko z kulturą prowin cjonulnorzymską. ale o przekazywaniu bodźców kulturowych pomiędzy różnymi środowiskami kul tu rowy mi egzystującymi wewnątrz europejskiego Barbaricum. Fałdowane naczynia musiały żarów no się podobać, jak i być funkcjonalne. Nic ulega wątpliwości, że we wszystkich środowiskach kul lurowych, barbarzyńskich czy rzymskich pełniły °ne tę samą funkcję - naczyń do picia. Wobec po wyższego można przypuszczać, /e stanowią one jeden z przykładów wpływu kultury Rzymu nie tylko na wytwórczość rzemieślniczą, a być może również na obyczajowość ludności europejskiego Barbaricum. Nie sposób przecenie tutaj roli terenów leżących blisko limesu jako ośrodków przekazujących bodźce kulturowe dalej w głąb Barbaricum. Zauważalne różnice pomiędzy strefą przygraniczną a położonymi dalej obszarami Europy świadczą o lokalnej adaptacji zarówno samej formy naczyń, jak i ich funkcji w danym środowisku kulturowym

l.ista stanowisk:

I. Abraham, okr Galanla. cmentarzyska Budasar* 193$. ryc. 2.1. Rolnik 198(1. tab. LXL\.I4 Uv

1 Andoi cc oki Noyć Zamky, brak mtomucu o kontekście /nalc/iska. Rolnik 1963. 120: Rrckouć 19S1.359

3.    Awhcndcbcn. I kr Awhcrslcbcn Stafifurt. brak młornu CJ1 o kontekście /nalc/iska. Schulr 1933. tab. 24:8, Hcgc wisch 2005,276, ryc 34:13

4.    BinoY. okr Novc /amk>. brak Informacji o kontekście /nalcmka. Rrekoui 1981.359

5.    Baldcrshcim. I kr. Wiirrbuig. osada Hcgewisch 2005. 328. UsU 32:4.

6 Baumgartcn OrtM \on t udwigsburg. Rr Prcn/lauflkr Uckcrnuikl, luine. Schach rioigcs |4-0. tab. 2 5