P1050847

\r\ht\Ucsfn fL. - JJ ^^łnra««il.ł^: Ptt*

-/ - «nMf

”    IWwyriUł \in a,    w,.

*•    łwl, >>9-

^Dan"l Żychliriski

GROBY SZKIELETOWB

-' WIKI KOPOLSKI JAKO PRZF|AWob?v^{CI KU1i ur}'' PRZEWORSKIE!

POGRZEBOWEI NA PI«VKuSffVVŚ^^Wl>W' " ^OB»^~'WOSCl

ROW. GOSTYŃ. wó\^ZS“po^RliK,E^WVMVSŁ°^WA’

Obrzędowość pogrzebowa, będąca czucia _sfc ry J«‘ dziedziną bardzo konserwatyw,, . i trudno ulegającą przemianom {Niegowski 1981 S II. tam te/ starsza literatura), stanowiącą jeden , najistotniejszych elementów tradycji (Szioowka :,xr. 24*>). Wydaje się zatem, iż wszystkie zjawiska, które odbiegały od powszechnie przyjętego standardu grzebalnego powinny mieć charakter wy jątkowy. a ich pojawienie się wiązać należy z wpły weni z zewnątrz.

Lik właśnie wyglaJała sytuacja w odniesieniu do szkieletowej formy grobu w środowisku prze worskim, której obecność w ciągu istnienia oma wianego ugrupowania osiągała zaledwie znikomy procent. Choć w okresie wędrówek ludów wskaż

nik ten gwałtownie wzrasta, można przyjąć, że było to zakłócenie związane z ogólnymi przeobrażeniami przeworskiej obrzędowości sepulkralnej.

Kwestia grobów szkieletowych ludności przeworskiej była już wielokrotnie dyskutowana i przedstawiana w literaturze przedmiotu, poczynając od stosunkowo licznych zespołów młodszo-przedrzymskich, o których genezie i proweniencji pisali już J. Kostrzewski (1936), K. Bykowski (i976), A. Niewęgłowski (1981). T. Dąbrowska (1988), czy ostatnio A. Błażejewski (1998). Mowa tu o ośmiu zespołach pochodzących z Biskupina, pow. Żnin. stan. 17-18 (Maciejewski 1962, 22-1; Halkę 1969, 362) oraz pojedynczym / Coda w, pow. Żnin (Maciejewski 1962, 243). Wszystkie były silnie zniszczone. Ich inwentarze pozwoliły je pewnie da tować na fazę A młodszego okresu przedrzymskie-go (Dąbrowska 1988, 145). Nie wydaje się sensowne wracać do lej kwestii, która na obecnym etapie badań i stanu bazy źródłowej nie wymaga pog s bienia. Wszyscy badacze są zgodni, iż podstaw tego zjawiska należy dopatrywać się w środowisku ce

tyckim (Bykowski 1976, 152-154; Gotlhmk, 1981,

1<W^; Dfbrowska 1988. 143-145; Błażejewski 1998.

7' *^{a ,c}8° obecność w północno-wschodniej Wicl-°po sec należy łączyć / sąsiadującymi od wscho-¹¹¹ ^nawami (Niewęgłowski 1981. 41; Dąbrowska 66, 145). Wyjątkowość takich zespołów podkreśla ich stosunek liczbowy do pozostałych grobów tego okresu, gdyż stanowiły one zaledwie 2.18% wszystkich znanych z tego czasu obiektów (Żychlin ski, u* druku).

Zdecydowanie gorzej przedstawiała sic sytuacja w odniesieniu do okresu wczesnorzymskiego, kie dv to udział tego typu pochówków w Wielkopol-sce dla środowiska przeworskiego uległ drastyc/ nemu spadkowi, do śladowego poziomu 0.48% (Żvchliński, w druku). Znane są zaledwie cztery ta kie pochówki. Zachowany fragmentarycznie szkielet z Czacza, pow. Kościan (Kostrzewski 1956, t>6), niezwykle interesujący, będący głównym tematem niniejszego przyczynku grób nr 70 z \Vvmysłowa, pow. Gostyń, woj. wielkopolskie (Jiistmz 1952) oraz dwa dalsze zespoły typu Lubieszewo pochodzące z Lęgu Piekarskiego, pow. Poddębice (lazdzewski - Rycd 1981; Nowakowski 2001). Powws/e znaleziska, pomijając oczywiście groby książęce, znalazły juz znacznie mniejszy oddźwięk w literaturze przedmiotu (Ciodtowski 1981. Ili; Niewęgłowski 1981, 76-81).

leszcze niższy wskaźnik prezentowała omawiana forma pochówku w późnym okresie wpływów rzymskich. Zarejestrowano tylko dwa takie przy padki, co stanowiło 0,2 7%. Pierwszy obiekt nr 208 / Młodzikowa, pow. Środa Wielkopolska (Pv maczewski 1958, 356). silnie nawiązujący do „wę drówkowych" zespołów z Oszczywilka, pow. Kahs (bitzke 1934) oraz do niepublikowanych obiektów z cmentarzyska w Baborowie, pow Szamotuł), wią* /.mu b / piledstawU lalami gt upj Nłmbcig. kto w okresie pó/nor/unskim „zawędrowali do W »cl