P1060506
„ , . IW1 s |21) Na Środkowym Nadodnm. gdzie według
S 103. 154. Kokowski mi. • lls,0rfskie powinny być najsilniejsze, zano-
wszelkiego tasmowmych C«abl XI. 2. XX. 6. 7. l7.
iowano wlko 9 pnryklądćw ug • ? aw|> wczcsnym i szybkim wykształceniu XXIV. 7. III’ I5). Swiadc <|abvm oddziaływaniu na ceramikę kręgu
sic Sty lu „przeworskiego - P"> JCS •
jastorfskrcgo rui omawiali icicnie^ ^ bteńsklcg0. jcs, wygładzanie
Typowe dla całej .rodk J brzusicc pozostaje szorstki lub chropowaty
(Domański l • s -1 ń __ ^„c są jednak przykłady stosowania
tendencji do wygładzania ca. c • powierzchni ceramiki Na cmentarA sku
wy zej omowioncgo sp^obu opra^,;m.a po^ ^ ^ % 62 7I. 75. 93. 98. 99 w Warszawie-Wdano*ic. grób. ^ J2 XXXLX , XL, n XLIV. 3.
(Marciniak 195 labl XXI ’ n - . V\*vi\ s 1 VVXV1 8 LXXXVTI li
\l VII s LI 8 LVIII 4. LXII1. T. LWU!. \ LXXA1\ 5. LXXA\ I. ». L a AA \ 11. 1)
znaleziono 14 okazów naczyn lub .eh fragmentów o
cenieni Na cmcntaiĄskn w Karczew cu (Dąbrowski 197a tabl W III, ;A XX. 17. XXIX 13. XLV ") odkrMo 4 opisane wyżej ok;i/y Wymyslowo (J.isnos/ I9>^. nc. 307 1 31" 8) dosurcAlo 2 egzemplarzy naczy n górą gładzonych i chropowaconych pom/cj W ircitcnalach pochodny eh z osad - np Kalisz-Piw onicc. st 1 — ceramika i;ik zdobiona jest również licznie reprezentowana (Dąbrowski 1958. tabl VII. 24. Dąbrowscy 1968. labl II, 9. III. 6. IV. 3. V. 9. VII. 1. 4).
Na Środkowym \:idodr/u także znam jest ten typ zdobienia naczyń. Z osady w Bic-ganowic pochodzą fragmenty naczyń gom wygładzanych, przy pozostawieniu szorstkiego brzusca (tabl III 7 8 IV 14 V. 6. 13.21 VI. 11) Z osady w Strumiennie pochodzi fragment brzusca naczynia zasobowego / charakterystyczna obrzutką lateńską koloru ccgListcgo (tab! XVIII 14) W\daje się prawdopodobne, iż cliaraktcr opracowania powierzchni naczynia — gładzenie czy tez chrapów acc mc — związany był z przeznaczeniem ceramiki do celów gospodarczych Brakuje jednak szerszych przesłanek dla rozwinięcia tej tezy
Bardzo rzadkim sposobem zdobienia brzuśców naczyń było ry cie siatki przecinających się lutu — na gładkiej (labl IV'. 12) lub chropowatej (tabl V. 11) pow icrzclini Zwyczaj ten można łączyć warunkowo z upływami jastorfskinu (Domański 1975. x 521 lub rozpatrywać jako niezależnie wypracowany w kulturze przeworskiej — wynikający / funkcjonalnych przesłanek, a mający na celu zapobieganie wyślizgiwaniu się przenoszony eh w rękach naczy n Na osadzać w Kahszu-Piw otucach. st 1, znaleziono
^S^ IImTTs ° P0d0biuc °Pracowanych powierzchniach (Dąbrowski
w^ ^oaI °rnamcm“ biegnący poziomo kilka centymetrów potuzej
kolona chaiaici^1 br/us^ł UJcU " duic pojedyncze lub podwójne linie, jest
U^bl I 20 XVU ‘mS> ,,abl XXIV- *■ W). . kubki
zdobniczych, w
ciągła, dwie pojedyncze lub
- - -----Lnjjcuy
przestrzeń wewnętrzna mogła być wypełniona lub
tez mc),
lima potrójna, linia przerywana, krótka kreska — pozjoma lub pionowa, ca tez ustawiona pod kątem
Występowały także różnorakie kombinacje wymienionych moty wów Kreski komponowano w obrębie pasa ornamentu rytego w różny sposob rozmieszczone były chaotycznie (tabl. XX. 14). tworzyły pojedyncze pasma (tabl XIV 17) lub sześć pasm. który cli rytm łamano pięciu krótkimi pionowy nu. umieszczonymi centralnie kreskami (tabl. XIV, 18). ustawione pod różnymi kątami tworzyły ornament zwąny krokwiowym, w różnych jego odmianach (tabl. VI. 5 i XXIV. 9); twórz. 1-. metryczny omameri złożony z napr/einianlcglc występujących trzech kresek poziomych i dwóch pionowi eh (tabl XV. 29).
Wszystkie opisane wyżej motywy są wspólne dla całego obszaru kultury przeworskiej (Marciniak 1957. s 127—129. tabl XC. XCI) Od tej reguły odbiega nieco dekoracja dzbana groszkowatego z Oderberg (tabl XIII. 3). który zdobiony jest w górnej części brzusca czterema pojedynczymi, nierównolcgłynu pasmami złożonymi / krótkich pionowych kiesek Rcgulalność odstępu pomiędzy kreskami oraz ich bardzo wv rów nana wy sokość sugerują, że wykonano je prawdopodobnie za pomocą nieznanego bliżej narzędzia w iclozębncgo — być może grzebienia. Cały zespół grobowy pochodzi z 1 fazy chronologicznej (por. kat. poz 143) Nic znamy analogii do tego rodzaju dekoracji ceramiki w kulturze przeworskiej. Motywy bardziej zlozone. w których z reguły kreska i linia uzupełniają się wzajemnie, a drobne ukośne kreski wypełniają pola lub figury geometry czne zarysowane kreską, to moty w meandra (tabl VII. 5. XI. 1. XII 12. XIV 3. XVII. 7. XX. 3a). moty w zygzakowaty (tabl. I. 18. 19, XVII 11. XXIV. 10) lub motyw kopertowy (tabl XVII. 9). Jedynie motyw schodkowy (tabl. 1. 20. 21) jest złożony z samych linii ciągłych. Przedstawione motywy są również charakterystyczne dla całego obszaru kultury przeworskiej (Marciniak 1957. s 127-129. tabl XC-XCII)
W pięciu przypadkach pas ornamentu został skomponowany z wielu rozmch motywów: jeden obejmował trójkąty, prostokąty i romby wypełnione krótkimi pionowymi. poziomymi i ukośnymi kreskami (tabl. XVI, 8). motyw kopertowy — limę ciągłe równoległe, krótkie poziome kreski (tabl XX. 3b); motyw schodkowy — pojedynczy i podwójny, połówki i ćwiartki prostokątów zaznaczonych podwójnymi limami, krótkie ukośne, poziome i pionowe kreski (tabl XX. 3c); motyw schodkowy — poziome limę ciągle, figurs w kształcie leżącej litery U, powstałe z krótkich kresek poziomych i pionowych (tabl. XX. 13). prostokąty przekreślone ukośnie pojedynczą limą przerywaną, parą linii — ciągłą i przery w aną, lub dw iema parami Unii ciągłych wy pełniony eh krótkimi kreskami (tabl. XXVII, 10). Pas ornamentu o wielu rożnych, zmiennych motywach nic jest charakterystyczny tylko dla Środkowego Nadodrza Na innych terenach kultury przeworskiej również, występowały zdobione naczynia. które charakteryzowały się stosunkowo ..niespokojnym rytmem motywów (Kostrzewski 1^19. s. 200. 1923. s 151) Na większości przebadanych systematycznie cmentarzy sk można znaleźć okazy o bardzo podobnych lub wręcz identycznych moty wach zdobniczych — Karczewiec (Dąbrowska 1973. s. 517. tyc. Ul). Warszawa-Wilanów (Marcituak 19V. s 127-129 tabl XC-XCll). Wesółki (Dąbrowscy 1967. ryc. 37. 3S. 61. 73, A\ Wymyslowo (Jasnosz 1952. ryc. 210. 16. 276. 1. 370. 6 378. 2). Zadowicc (Abramowicz 1956. tabl XXXIII. 1). Zagorzyn (Dąbrowski 1970. ryc l-\ ->
W ceramice grups gubtnsktcj kultury jastorfskiej są również obccw chociaż w znanie mniejszym wymiarze, tego rodzaju motywy zdobnicze (Domański 19 >. tabl XXlg,
Wyszukiwarka