P1060512

Z cmentarzy ska

(Ob! I.

HI GROTY WŁÓCZNI    _d|_ugj, wąski grot z ostrym żeberkiem

'^ranfm 4(l OT on datowany mieczem t>pu K I (Inbl I. I)

L U o »o długośc. nkolo 21 cm (ubl II. 5). z dlu-

m te I Z Beto - P*    ^    żeberkiem Na I fazę datuj,

O ndgł stosunkowo ^w^,^{m 1} “V. _{a K} , - Chowana we fragmcnlach (labl go mice/ obosieczny typu K poc    _{jq) wT(k)b>}._{l0 sllluc} skorodowany grot

II 14. 15) Z grobu - '' ,^B aiupości około 27 cm. wraz z całym zespołem lamował} z osuym żeberkiem c    ^    ^ jjj Zabytkiem określającym

grobowym przypisujemy go J^:    „    _K |. które pojawiają się juz w I

chronologie sa tu szczypce z    3 _m ^ m cmentarz} sku

o długości 49 en. (labl II. 16). z osin™ żeberkiem .tau^rnielokaunnu zagłębienia,.,, Natonanie go na fazę I pozanal.ua

miecz tvpu K. i i polkulistc umbo typu B 2 (tabl U. 16. 18)

Bardzo m*y»m ciot lamowały o szerokim Uściu pochodzi z grobu jamowego w Oderberg (labl XIII I). Okaz ma długość 44 cm Elementem datując} m na fazę I

jest tu prostokątne umbo taśmowafc (labl XIII. 2).

Fazie II prz} porządków uje się roc/dobiom grot laurow a!} /. ostry m żeberkiem (tabl. XIV'. 12), znaleziony w grobie w Starym Rnduszcu. wraz z zapinką typu K (tabl. XIV. 9) Jego długość całkowita wynosi az 61 cm Jest to najdłuzsz} okaz na Środkowym Nadodrzu Ze zniszczonego cmentarzyska w Radekow (tabł XIII. 10) pochodzi grot dcitoidalm z ostrym żeberkiem, o długości całkowitej minimum 32 cm Jego chronologia zamyka się w fazie I-II. gdy z w zespole przedmiotów pochodzących /. Radekow (por Lii poz PI) znaleziono zarówno zabytki cluniktcry styczne dla fazy I (klarnr. sziabkowaic i>pu K Ha), jak i dla fa/y II (klamry dwudzielne — zawiasowe). Z grobu X w Zaborze (tabl XX. 18) pochodzi grot dclloidalny /. ostrym żeberkiem, o długości 22 cm Grób ten ruc dostarczył materiałów które pozwoliłyby dokładniej ustalić czas jego pochodzenia i dlatego wypada mu nadać szerokie datowanie na fazę MI

Wzmianki w archiwach i literaturze donoszą też o znalezieniu kilku grotów w : Babimoście si 28 (knowanego na fazę MII WOR Rapicach — 4 egzemplarze datowane na fazę Ml Schwedt — fa/a MI (por kat poz 7. |74. 181) Na spore trudności napotyka się podczas prób ich podziału typologicznego i chronologicznego (Garbacz 199! s 215) Za najwcześniejsze przyjmuje się groty szerokie o laurowa!) m liściu późniejsze natomiast, to pr/ewazme formy o liściach wąskich i wydłużonych * ^2ebertucm s«xtto»yn, (Godlowsk. 19X1. s 7X, Długo* grotów jest /rat/nic "“^łta"^{e ,xl u}‘^ulen chronologicznycli. co /daje się odzwierciedlać

“f"¹* ^u/>‘^ko'*'^o« To / kole. po/wala sad/ic ,/ poszczególne oka/s rno^J\ być wykonywane na indywidualne żarno wic ruc

IV. GROTY OSZCZEPÓW

^/ja/jom" p*** - ~*nc_g0»

dliigoo. alków,u _mn01, _oko|o^₄    " ^Slłt"^e "■‘^{bl XV}' ^lcB°

h<*uc»v „c anmy kontekstu /rulc/iem,^ ^k° ^{iacj U} P^r/dtroJ^u '“lei - 17 cm * «*»    * **■ *° ^bdme datować

A-or/e zabytków, najpóćiug^m chronologicznie

elementem jcH zap.nka typu K. «««)« II <_w chronologia,, kuhnn prawor-

*** ⁿVpT^,ć'? ^rrt u^{4 pr}-^,wtk,po<k'^bmc    obudCci,

C«5cuich Polski. w kullur/c przeworskiej grolj lego t>po Possane » dopiero na III faję — Kamieńczyk, grób 101 (Dąbrowska 1988. s 26 tabl V 81, vrvs*ępuja tez w całym okresie rzymskim (Garbacz 1991. s 215-216)

V.    TOKI

Toki żelazne. czyli dolne okucia drcewta włóczni, naleza na obszarze kuinm przeworskiej do znalezisk bardzo rzadkich (Godłowski 1981. s 78) Na Środkowym Nadodrzu znane sa tylko z dwóch stanowisk — Altranft. grób 2 (tabl I 121 oraz Oderberg (tabl XIII 6). Pierwszy okaz. ma długość 6 cm. drugi — 11 cm

Obydwa, wraz z całymi zespołami datowane są na 1 fazę W Altranft tok znajdował s,_c wraz z mieczem typu K I (tabl I. 1). w Oderberg - elementem datującym było umbo taśmowatc (tabl XIII. 2) Okucia te nawiązują ściśle do wzorców celtyckich — znanych z terenów Dolnego Śląska (por Czerska 1957, ryc 4 1. 2. 2a)

VI.    ŻELAZNE GROTY STRZAŁ

Dane archiwalne Muzeum Archeologicznego w Poznaniu informują o znalezieniu prawdopodobnie 2-3 grotów strzał w Muchocimc (por kat. poz 130). datowanych zapinką typu K na II fazę kultury przeworskiej.

Groty str/al należą do unikatowych znalezisk na obszarze kultury przeworskiej Niektórzy badacze (Godłowski 1981. s 78) negują nawet używanie luku na terenie kultury przeworskiej w okresie lateńskim

VII. SZTYLETY I NOŻE BOJOWE

Zgodnie z interpretacją K Godlowskicgo (1981, s 81) noże o długości ponad 20 cm mogą być traktowane jako broń Ze Środkowego Nadodrza pochodzą dwa okazy tego rodzaju W Bclczach. grób 2. znaleziono prosty asymetryczny nóz żelazny o długości całkowitej około 30 cm i szerokości głowni 3. 4 cm (tabl II. 11). Jako element uzbrojenia towarzyszył mu grot laurowaty włóczni (tabl II, 10) z ostrym żeberkiem Cały zespól grobowy datowany jest mi I fazę (por. kat. poz. 11).

Z grobu jamowego w Oderberg pochodzi nóZ-sztylet z. prostym (częściowo ułamanym) trzpieniem i symetryczną trójkątną głownią o długości 2() cm (tabl. XIII. 4). Maksymalna szerokość głowni, tuż przy sztabkowatyra płaskim jelcu, wynosi? cni Towarzyszyły mu inne elementy uzbrojenia — grot laurowaty z ostiy m żeberkiem umbo taśmowatc i tok (tabl. XIII, I. 2. 6). Cały zespól datowany jest na początek 1

fazy kultury przeworskiej (por kat poz. 143).

Występowanie opisanych wyżej zabytków wraz z innymi elementami uzbrojenia w grobach wojowników - wskazuje jednoznacznie na możliwość używania ich w walce

W kulturze przeworskiej okresu lateńskiego noże długie występują niż krótkie; pojedyncze egzemplarze znajduje się iw rożny ci cme wszystkich fazach

47