P1070163

M «PWWM wmi

rli,,^ uę w pralLOvc wirrw>*Jt agó*»r • *** o«olne. i« naocncielom trudno przeto ■ m imiiniBi J/mUiui poUrtK/nc    *xv M oframc/aM Ich rolę w co

y-pnu prac> M> wtter potntfAM !•* Problem tkwi octywtta nM w marnych celach i^ulwj, h ale w Mm ich iłaliTrgo ■ucMfOkmwnw w dokumencie pragranw«>« lak nilBi^r H Nicmwito. w programach ceie ogólne pojmują tac bardzo c/ętio, jr*y? okai^ą _vic bogać ma miloan alceniuM walne wartości tpołec/we. są pensa ąjne , xwczłe choc łatwo zauważyć ich licme wady. takie Jak wMloziucznotć. n» ntisilimnsf wprowadzanie alolM idealizujących czy deklaratywno** < Nicmwr 20041 Paradoksalne# sąc - to atak mc cele Ogólne, a często mniej wartościowe I— ąnnr związane z encyklopedycznym opanowaniem faktów lub elementów. Jako pro O O ,<w i szczegółowe. a do tępo łatwe do szybkiego i obiektywnego sprawdzenia, mli są staranacc przez wszystkich nauczyć icli

B> pokonec tg trudność, sute programów formułuje dziś cele kierunkowe w kutego-tiach ogólnych, a ede etapowe w kategoriach szczegółowych. Cele szczegółowe mogą hyc celami operacyjni nu lub mc operacyjny mi. jednak dobrze opracowane cele szczoto z reguły właśnie cele operacyjne, do których omówienia teraz przejdziemy.

3.2. Program o celach

eocyjnycli

opecacyjnych zakłada, w odróżnieniu od poprzedniego, iż wszystkie cele ujęte będą tak. by jasno wynikały z nich konkretne, obserwowałnc i dające się spraw-dcac zachowania uczących się łBJoom 1971. Gronlund 1978). Cele takie to z istoty nic ccte ogólne kierunkowe, a dobrze opracowane cele szczegółowe. Jak stwierdza B. Nie-rrnerko. pomimo ich względnego ubóstwa znać rentowego, podporządkowania emocji i motywacji procesom poznawczym, poszatkowamu przedmiotu i pracochłonności, są one jednoznaczne, wskazują sposob zademonstrowania, iż cel został osiągnięty, odnoszą się wprost do ucznia, a nawet mobilizują uczniów t nauczycieli (Nicmierko 2004).

te zestaw ceAOw nauczania określa dosc dokładnie działania nauczyciela.

pożądane zachowania ucznia, w pewnym sensie narzuca sytu-i technik i nauczania. Jest to zarazem zestaw umiejętności stanowiący troli i oceny np w postaci testu końcowego Niekiedy nie ma wyraźnej różnicy pomiędzy bardzo szczegółowo wymienionymi celami a sisndar bywa tet. te st anowią one jednobrzmiące teksty. Uważa się nawet, te operacyjne zapowiadają osiągnięcia szkolne, a rozdzielenie celów i opisu założonych osiągnięć ucznia nie ma uzaaadmema (Konarzewski 2004).

gdyż może to prowadzić do zapo-

Warto jednak unikać zbytniego rozdrobnienia celów, o celu ogolnym < Nicmierko 2004).

3.3.

o celocłi formułt

inych w trolcclo roalizacfi

w trakcie Jego ridrwj, renu także pregra-wiąta się dość często z tgeciami programu jako rejestru doświadczeń edukacyjnych jednostki, jakie omawiamy w podrozdziale 1.3. rozdziału ||.

nauczania.

Ki......... tego rodzaju - pojawiające się jut w pracach Deweya - z istoty przeciwne są

Praktycznie oznacza to. iż nauczyciel rozpo-

c/yna pracę z uczniem. mc mam jeszcze junmctcodottgo. jaku cek udi mu v»e au* puc * dane) ledmicc can Cele takie mo/iu sformułować paniki kiedy prom na uki bedm już w laku. moim Ul je pwfanwto«Y*k ■ akrtwci od rorwp tytuacji

IkMlaoK uka mc oznacza t* najmniej tt obca jw M| koncepcji %yntmatyc ;na dra* talnosc celmaa On* rozwojowe koncepcje programowe (o, wbrew pozorom. takie koncepcje celowe Inny Jednak jest w juch tpotób itanonknla idów. inny tci etap. na kto* rym nattcpuic formułowanie celów Jako że nauczyciel podąia tu a uczącym się, uwzględnia Jego Indywidualne predyspozycje i u/ale/nia daU/e etapy procesu naucza* nu od jego wiedzy wyjściowej i sposobu reagowania na dostarczane mu bodice I sytuacje • proces stanowienia celów przesuwa są w czasie do etapu nieco pomniejszego, kiedy to dobra diagnoza zostanie juz postawiona

taki sposób stanowienia cdow wymaga jednak precyzyjnego okresknm zaki/ca teort* tycznych, na jakKh opiera się program, oraz metody pracy, jaka będzie stosowana w jego realizacji,

Co więcej, brany jest tu pod uwagę laki. ii proces nauczania i uczenia się to procesy dynamiczne. uwzględnia się więc wszystko ta co dzieje się na bieżąco, dopuszczając - już po ustanowieniu celów - ich przcformulowywanic. ograniczanie lub dodawanie nowych celów w dalszych etapach procesu kształcenia.

Wbdze oświatowe niechętnie dopuszczają jednak takie rozwiązania poza wiodącymi szło kami trudno bowiem wtiwczaa o nadzór nad planowaniem pracy dydaktyczna i kontrolę jej wykonania. Stąd leż. tego rodzapi programy spotyka iłęwfeaciwiewylączme w ufcotech dki uczniOw o ipec jal nych potrzebach cdukacy jnyc h. zarOwno w Urnach moncwych. kJ» tach dla uczniów autystycznych, jak i w klasach dla uczniów wyborne uzdolnionych Zwiększa się wtedy jeszcze • co zrozumiale - rola i odpowiedzialno^ dyrekcji szkoły.

3.4. Program o colach bodicu|qcych (oksprwsywnych)

Program • celach bodirajątyrh. akredmych tez jds eŁipraawnu <Enner 1969. Eisner 1971) to ostatnia spośród możliwości wyboru w lej kwestii Tb ważne jest dla autora programu tzw .wystawienie uczącego się na działanie pewnych bodźcowi sytuacji', jego zetknięcie się z wybranymi sytuacjami na przykład w toku wymian międzyszkolnych czy międzynarodowych, spotkań / ciekawymi ludźmi czy pmdkamcaetemf innych kultur i rcligli, zetknięcie z trudnymi problemami na przykład w toku pracy społecznej, kontakt i pewnymi sposobami pracy (na przykład praca samodzielna, praca projektowa, praca zespołowa czy drama), czy udział w mtereugących przcdsięwnęciacti. takich jak olimpiady, konkursy czy festiwale. Nie jest natomiast sprawą pierwszoplanową ta jakiego rodzaju konkretny i mierzalny efekt takie zetknięcie może przynieść. Dopuszcza się tu różnorodność efektów, zakłada się też wręcz pewną nieprzewidywalno* jednowko wych reakcji uczących się. Za ważne uważa się samo doświadczenie

Program o tego rodzaju celach jest faktycznie zbieżny z programem omawianym wyżej pod nazwą .program traktowany jako rejestr doświadczeń ucznia* (por roz. II podroż. 1,5.).

Tak więc w obrębie zasady formułowania celOw programowych możliwe są następujące orientacja;

•    program o celach ogólnych / nieoperacyjnyck.

•    program o celach operacyjnych.