P1070292
z punktu u-Ktwm. kona*** "-UoyjneJ ij.wu** *ub«ytuc}l mr «U-
nowtą^^y bo .*««*«*• IWT<<"0 ' ^*ł,u 1
.u* utiT>Tn«nc mimo *otmvh pricobm** r~lmvhdcm*n..ujN.to-
mZt mf ««A to jus r«« t«k o«yw»t«. jośU się * **'“><■" kor>-
orpc,, fcon^-yjm* w «*■*« «?"«« P*ir° “*“a •*« P”*04*4 niomal c«łv MoUsw «rtotnyv'h e*ch rculnych dtsjTtnktu
Prwvwn» notomiksk wyp**"* rootrayBnięoo rwolenmków troni ko-nots.N -m-j *Us chodzi o Mkw»hfikow»me foktOw etymologii ludowej W nrutiwt: tego rodmju pozostaje przecież nienaruszony zespół cech k>vw.vtutvvwavvh przedmiotu nazwy, przeobrażenia dotycz* tylko jej
Amkturv
A u*dx*k przynależna: zjawisk etymologii ludowej do akresu anian mw ifrrrnrrti dafeby *ę obronić — na podstawne jeszcze mnej konotacji maewma Zyskała ona najbardziej rozwinięty kształt teoretyczny w prace Karda Erdmanna Dte Bedeutung dts World# Znaczenie w tym u^~.u ma charakter trójdzięłny; składaj się na me: 1) treść pojęciowa id.ng weber Teilk 2) sens poboczny (Ncbensianl, który tworzę wszelkie drugorzędne <w tym także indywidualne) asocjacje semantyczne związani z wyrazem • i 3) wartość uczuciowa (BegltMtsRofuhiy. W świetle tej teo-n. wtórne skojarzenx wyrazów Korytka i srery nie j«t obojętne dla Mci pierwszego z nich, stanowi zmianę jednego z jej komponentów, tj. sensu pobocznego **.
Ok^ione podłoże ogślnoteoreCyczae ma także najbardziej skrajne sta-aow-ożco u kwestii zmian znaczeniowych, mianowicie całkowita ich ne-ca- ;a Taka postawa znalazła wyraz w pracach semantyka i psychologa atmucaktego. P Kretschmera11. na gruncie zas polskim — w bardziej umiarkowanej postaci — b>*ła reprezentowana przez Jana Rozwadowskie-
t*M * n
Zósmem Kretschmera, tradycyjną nazwą „zmiana znaczenia' określa
s.ę w istocie zjawiska o inne; naturze — mianowicie proces nadania naz-w-v totoommację). Istotą dencmmacji jest bowiem nie tylko utworzenie nowej struktury słowne; (neologizmu), może sę ona dokonać także w dro-
• Updt mi. IV wtśwuc — IMS.
• Łntmmr rtawrak WMę mw |wkwaf>u przekładem dwóch niemieckich sj-zmumttm: Snkśm i K*wjr. mających lę mną josaową’ 'Maciczną. ale wywołujących
ter ja anc)aot uhocr.w Sriśm kojarzy * wrobra grosem koszar, musztry. >.* -epr* — t Wniwr poła boimy. dmbr. wojennjct: ;tp
* z* wtOma latrfpnKacja etymologiczna wyrazu wywiera wpłym me *• taa moy koi poboczne, ale i na sam jedatti" jego znaczeni* — kcetipo-
oaos łaęwzay. K* było z pwnmoą ote^ęnr dla dalsze*© kierunku ewolucji znacze-oeowrj wyrazu nfc * 'uadsmeraje uhucv* >eeo wtórne mpolc.< et? rr.eCocjemc z wyrwana- «wc* raateuertur adwaft&y. ćmalj w swym zaufaniu^
■ Pw K Kmnawai. BamdMc* de- $<**&t*tioęw, Heidelberg l»S£. * TT
* ."iroaitr Kar nasr.j->*n^c nazw. nazwać od zmian znaczemo»ycr. me ma sensu i a«mt po «l?ta iidip wjtaaa odpowiadającego posaca^Haawni aktowi aper-
* ^aiwwrjc*. i ,imam macami*' vChyba » apercypwjemy abaołul-a« wa mk ebwaci^. Sewas.ok«aa JEof IX. > 8* dxr Wtórnego wyzyskania już istniejących nazw <poc. szyjko butelki.
dziob statku).
W ydaje się. że Kretschmer, utażsaińając zmiany znaczeniowe z aktem denominacji, zasugerował się ich ściśle określonym typem, mianowicie zjawiskami metafory i metoeńmii. których istotą rzeczywiście stanowi użycie wyrazu w odniesieniu do nowego desygnatu. Ale o „nadaniu nazwy” nie ma mowy w innych typach zmian semantycznych, chociażby w specjalizacjach (już z większą dozą słuszności można byłoby tu mówić o procesie ..pozbawienia nazwy*' pewnej części jej dawnych desy gnatów), a zwłaszcza w modyfikacji wartości emocjonalnej <np. słowa stróż, które nadal oznacza dozorcą domu. ale ma odcień pejoratywny).
W gruncie rzeczy podstawą koncepcji negującej istnienie zmian semantycznych jest także określona interpretacja istoty znaczenia — jako tr*\ czystej od nośności przedmiotowej, tj. relacji nazwy do desygnatu. Ujęcie takie abstrahuje od tego. ze o zawartości informacyjnej wyrazu rozstrzygają inne jeszcze, także historycznie zmienne momenty, np. jego „miejsce” w systemie semantycznym, zabarwienie emocjonalne itp
Opinie najbardziej rozbieżne wypowiadano na temat przyczyn TTtvan znaczeniowych. Jedna 2 najpopularniejszych interpretacji — to uznawanie za ich zasadnicze podłoże konieczności nazwania ogramczonym zasobem nazw praktycznie nieograniczonej sfery realiów l*. Każdy element leksykalny nabywa więc funkcji wtóimych. zmienia pierwotną treśfc. W innych koncepcjach podkreśla się rolą stosunku użytkowników do znaków sławnych jako podstawowego czynnika sprawczego znnac-Ce-icm mówiących jest przekazanie informacji w sposób możliwie precyzyjne. a zarazem ekonomiczny. Pod wpływem pierwszej tendencji nas*.-?-;-np. zjawiska specjalizacji, druga stanowi bodziec .^gęsrezen typu czysta < wódka czysta Użvtkownikow języka cechuje też dazr.oac do ciągły odświeżania środków Opresji, a więc do żartobliwych, iromcmych. eufemistycznych modyfikacji tradycyjnych znaczen wyrazów W lo<wr-luk "człowiek usiłujący up.<-kszyc rzeczywistość . wawdotrke ołu<pe Łf-
s* Uk» M *»-»
mmc mówieni*, w typowy* ^ m<*° sf**a ‘ mefai c-cr.
dują sorJen^c.-e o-o«6 członów pozostałych <np. w iw^ku mele r.a'— czsroa ma wartość znaczeniową czarna lawa >-
Sre.-esołową o*man« -.eoru uznającej “ n----
^fe "arU^; ^^Lęcja' braku' cUgłcsci pokoleniowe;
r^J^Zeodi-ne z mą poWezue naj^odsze. pex>^jajV
---- - -■»— nbaci «®ół-
« T«si bodx*c prwobrazen sywW na pterm^ eseini. np Heuu K:onas®er
ll
Wyszukiwarka