P1070611

.    np wypad*ć w utyciu dosłownym („Człowiekowi _?o_hv ......

rS'«*Ł» "^{U ,ar S8k Pr}°^bl- "* e> ¹    - v

mjlpodzianie nigdy mc nic padnie' Opal Sat 21; ..B,.,

Zm,- nnq droga i*”. Ryb. ft. 237. L). *«P«d«r (.Już noc pa<„

-48 Gdzie wschodzi jasne, gdzie pada słonce . Kninż. po_{( z} „Wflć („Co mu do ust padnie, wszystko płocho bredzi *. Dm<_H h Padło mi co na myśl”. L). przypadać (..Młodość jego padła , , Henryka II". Birk. Zamoj. 22, L), napadać („Wprzód nim się knech_f> lami przywleką, abyśmy z nagła nad Jud jezdny padli**. Mick Oaż •< _1} i rozpadać się (..Gdy na bydłach skóra si_Q pada”. Haur. Sk 468_{; (} , się padają”. Groch. W 213. L). Forma bezprefiksalna występował;, •. do schyłku XIX w. we frazeologizmach typu padać na mysi i p., Gallus (...) padł na szczęśliwą myśl zbierania podań i piosnek" \\

Lit .1. 185. Dor.), padać na sercu 'upadać’, pada komu nagroda, _Wyi 'przypada ’ itp.

I jeszcze jeden przykład słowotwórczej eliminacji rozbudouam , semii czasownika — zastąpienie postaci pełnić formami pn fiksal_n-w większości typowych kontekstów tego wyrazu, np. ..Kto zbrodnię n p próżnością zajęty, nie będzie sławny, lecz wiecznie przeklęty". \_Uni, 314 — 'popełnia’; „Czas przyszedł pełnić obietnice”, ibid. 309. I. nić. wypełnić*; „Pełnią się jej najgorętsze życzenia". Kaczk. Olbracht ! 293, Dor. — ‘spełniają się’; „Łzami oczy się pełnią". Wysp. Legion, lp; Dor. — 'napełniają się' itp.

Znacznie rzadziej prefiksacja staje się środkiem ograniczenia pol.sem.. przymiotników. Warto jednak odnotować istnienie przykładów także tego rodzaju, np. wyparcie przez strukturę porządny przymiotnika r-citn. w znaczeniu 'charakteryzujący się ładem’ (np. „Rządna robota dwój pożytek pokazuje”. Haur Ek. 9; „Ezdras biblią rządnie zgromadził a spisał* Biel. Sw. 26. L) czy wymianę wyrazu przedni na poprzedni w funkcj semantycznej wcześniejszy niż../; por. „Co się w księgach przednich wypisało, w tej księdze krótko powtórzymy”. Cresc. 649, L.

Na zakończenie uwag o słowotwórczych środkach eliminacji polis.■mu warto jeszcze wspomnieć o tym, że bywa ona czasem usuwana nu ja „w drugim pokoleniu". Mianowicie wyraz podstawowy zachowuje charakter wieloznaczny, ale różnicują się semantycznie jego derywaty. W i . -czowniku troska utrzymała się do dziś tradycyjna oboczność znac/cn ‘zmartwienie’ — dbałość, staranie o co\ Nastąpiła natomiast repartyija formacji od niego pochodnych. Kiedyś czasowniki troszczyć się i 'roskm-się pozostawały w takim samym stosunku jak współcześnie mówić i ^m“’ wiać, chodzić i chadzać. Formacja troskać się wyróżniała się więc sygm* licowaniem gramatycznej kategorii krotności, przy tym samym w troszczyć się, znaczeniu leksykalnym. Oba czasowniki Linde objaśni**

22S

Bffettem utrotkliwuić »*« _ł)Mł

_np. „Nic- trmzcr. MU. tym r|_ow£.    *«»    uZyet..

Pp**^em J«* »h" CO Mziem „„,..    ■ ^N|* *"*»*«« mAw^e: „CM

_kń«f nawiązuje do tnm    ^M >■ Dzi* k.zdy r.rasowm-

D*t«Je łtruktur dery w„w,mych '^,mo*nik* jwdsuwy

bardzo rOBlcRłt-Ro proc. »,._WI11.,_r" ^W1'^r"^,‘ ^,TO,|i<i «*tiowi, Uuntracft wstęp*'* repartjrcją znaczeniową    ^^waliamy na

zmiana Ideologiczna obejmująca p_)7n,. '^W w*Pólnofunkcyjnych. Jest lo zyskanych funkcjonalnie, redu nda mnv« /'’ .*\^{aiktur nU<keUitoemie} form sUnowi proces różnicowania sie ^ !    ,    ** ^zegółowych 1*1

|jjpetyczny< h bądź flokzyjnych , których"^ '*^me8° ^Wyr*“ “ „„ druRi — innowacją powstała w i, ’^d"^{n lc}*' ^)e*° P⁰*⁴*^ tajania Jednostkom j analoRt,    “^k ™'*ⁿ «y«»emowydi lub dzia-

i •    * J^,-'or\cgo wyrazu, które w toku swoi owo*

^^Bfefr6inic^0mantyC/ni' * ™ ^{koniCc utw<}>rzyły niezależne jednostki leksykalne, rtłmcują s,c zazwyczaj swym wokaltzmem. Powurz. «, na

przykład występowanie wariantów z samoRloską _u bądź nosowką < w tej

samej pozycji, np. chuc - ehc<\ puka,- _ pękać, smutek - zmęiek itp.

para wariantów chuć — chęć co najmniej od XV w. była używana

Oboczn* postaci brzmieniowe jednego

- *-- — •*'*j‘****»'-j    w. uyia u&y

Chuć

ByW

w treści pragnienie* bądź miała uogólniony odcień ‘silne uczucie’ głodu”, w. XV. Sł. Stp.; „Chuć albo afekt". Biel. Spr. 39 v. SI. Sz.). to użycia emocjonalnie nic* nacechowane; świadczy o tym wyraźnie obecność rzeczownika w tekstach religijnych t.,Z jaką serdeczną chucią ma wierny czynić modlitwę do Pana". Lub Ps. ee 3 v. Sł. Sz.) i w utworach poetyckich, np. wierszu .lana Kochanowskiego-. „Dar po prawdzie niewielki, lecz ja o to proszę: chuć moję więcej uważ niż to, co przynoszą". Zuz. Kt v, Sł. Sz. Dodatnie lub ujemne zabarwienie wyrazu zależało od sytuacji, w której został zastosowany ^li-. od charakteru związków z innymi słowami itp. Sens melioratywny ma np. rzeczownik w kontekstach ..pilność i chuc’. Mącz. 417. d. „chuć a przychylność” Biel. Kron. 330 v. „Chuć n przyjaźń". Mącz. 320. „chuć i uprzejmość". Mącz. 474a. „ochotna chuć. dobra’chuć" („Ale Rdy przyjechał, król ku niemu chuci dobrej me miał" Biel. Kron. 28. SI Sz życzliwości ) ttp. odcień ujw** w związkach ..chuć a pożądliwość" Sk 2yw. 560. „łakoma chuc . Hist.

to Czasownik utroskliumu- miał znac^criio    j^ący^h' urTwi. Lcs «.

„W krytycznych okolicznościachMcrjou.    ąoYot^rra. wy stopo w.l

631, L. Podobnie przymiotnik    stroskany \ por. ..Lecz opatrznego

kiedyy w funkcji semantycznej pe >    1^. J.. ctV SW;

hetmana troskliwa mysi trapi, choć to    _b|g_{W JejaC}ze u Micmewicza: Jj

nasze są nl.trw.te n^_w. I^Uue    na zdrowiu ; -Snu

legnę, może duch troskliwy

potrzebują troskliwe powieki • S . _]CSl następujący cytat *

•“ Charakterystyczny w ‘JSni kultob Snu dru*a mk świat zuodzi ku „Chuć ludzka jest dwojaka, jedna ku dobremu.

kiemu złemu". 37, Sł. Sz.