P1030871

Mapa 3. Etnogeogralla Scytii Herodota (wg VA. Illinskiej i A-I. Terenożkina)

KapTa 3. ETHoreorpa^ifl reponoTOBi Ciri(j)ii (3a B.A. LruiiHCbKOio Ta O.I. TepeHOJfoÓHHM)

ma. Bc noflc®

BJieHH:

poScbi uiei TepHT HbOl ] HKi H TOBajI

n₀

M1HHH

pemix 3 hh:

3HCK

Toprc mo rą nu, -óe3ne Heoó: MajTb

Możemy jednakże wiarygodnie wskazać na jeden region lasostepu, wchodzący bezpośrednio

w skład Scvtii. Mowa tu *

o południowych rejonach prawobrzeżnej części środkowego Podnieprza. Właśnie tutaj, przede wszystkim w dorzeczu rzeki Tjasmin. od końca V w. p.n.e. obserwuje się stopniowy upadek miejscowej ekonomiki, zmniejszała się liczebność populacji, kres swojego istnienia osiągało wiele grodów i osiedli. Wszystkie te zjawiska można objaśnić tylko rozciągnięciem nad rolniczymi plemionami kwitnącego wcześniej terytorium bezpośredniego panowania stepowców, bezlitośnie eksploatujących nowych poddanych.

Grabież ekonomicznych zasobów ujarzmionych plemion i pobieranie od nich uciążliwej daniny, zyski z kontroli nad szlakami handlowymi przecinającymi stepy wszystko to zapewniało koczownikom nie tylko niezbędne do normalnego życia produkty rolnictwa i rzemiosła, ale także niezwykle bogaciło stepową arystokrację. Nagromadzone wielkie bogactwa koczowniczy posiadacze starali się przede wszystkim zamieniać na przedmioty o charakterze prestiżowym, podkreślające ich wyjątkową pozycję społeczną. Z czasem większość z nich trafiła do grobowców najwyższych rangą przedstawicieli scytyjskiej arystokracji, które swoimi rozmiarami i przepychem towarzyszącego pochówkom inwentarza nie mają sobie niewątpliwie równych wśród starożytności Europy Wschodniej.

Najpotężniejsze kurhany scytyjskie wzniesiono na stepach Ukrainy w końcu V i w IV w. p.n.e. Są wśród nich tak znane, jak: Solocha, Ćortomlik, Oguz, Kozel, Gajmanova Mogiła, OleksandropilYkij, Berdjans’kij, Bratoljubivs'kij i inne (mapa 4). Niektóre materiały z tych znalezisk grobowych są prezentowane na naszej wystawie.

Większość drogocennych wyrobów, wśród których znajduje się wiele autentycznych arcydzieł starożytnej sztuki jubilerskiej, napłynęła do Scytów z antycznych państw północnych wybrzeży Morza Czarnego. Funkcjonowały w nich wyspecjalizowane pracownie, realizujące zamówienia zamożnych Scytów. W V-IV w. p.n.e. jed-mm z głównych partnerów handlowych Scytii było królestwo Bosforu, zajmujące wschodnią część Krymu, i twysep Tamań i przyległe rejony. Według przekazu -■letkiego mówcy i polityka Demostenesa w czasach panowania bosforskiego króla Leukona 1 (389/388-348/347 r. p.n.e) z Bosforu tylko do Aten wywożono corocznie

nyKTaMH 3e\mepo6cTBa Ta peMecn 36aranyBajio crrenoBy BepxiBKy. Ha pecypcH KOHOBi Bonaaapi nepm : nepeTBopHTH Ha npecTmKHi peai,

IxHe BHHancoe cTaHOBHme. 3ron

kohitobhhx penefi KOHiteHTpyBajia Cld(j)CŁ>K01 Bep.MBKH, KOTpi 3a CBOLMI THicno cynpoBfaHoro iHBeHTapa, c coói piBHHX cepen CTapomiTHOCTef HaSrpaHruo3Hiini cidcfjCLKi Kypn b CTenax YKpamu HanpmdHiu V' - b HHX - C0JI0Xa, HopTOMjTHK, Orv3, Morana, OjieKcanaponi-TbcbKifi, B jnoóiBCbKiH Ta iH. (KapTa 4). /Jem X0BajTbHnx naM HTOK npucyTHi fi hs OcHOBHa Hacrinia icomT03nGcrei cnpaB)KHix uiezieBpiB cTapoaaBHbo TenTBa, Ha^xofliuia 30 CKujiiB 3 ar niBHinHoro ripnaopHOMop H. Ta\i MaficTepni, mo npamoBanii Ha 3 CKicjiiB. y V-IV ct. 30 H.e. 03hiim i: naprnepiB CKkjiii cTae BocnopcbK bujio y cxiimm Hacruni Kpm\iy, t ^rA npHaer;iHX pafioHiB. 3a cbu opaTopa ił nojimira ^ewoc^eHa óocnopcbKoro uapM JleBKOHa I (38S H.e.), TijibKH 30 A(|)iH i3 Bocnopa i 5mi3bKO 400 thc. MeąHMHiB (1 mjih Mino, raKHH Be.^rui4e3Hiiii 3epHOBim ne TijibKH ci_JTbCbKorocno3apcbKy r KpHMCtKoi aep>KaBH, a fi 3i CKi(j)ii. KaHyBajm” 3epH0 i3 xjiióopoócbKir 30 UHTHHHMX .VUCT niBHiHHOrO )

Mopa. Be.TMHe3Ha 3amKaBjiemcTb 3yjibTaTax lihx roproBe.TbHiLT onej Ba>K-THBILX naiipaMH 30BHimHbono