P1030873

Cmonologii uu'k.1 byc następca władcy pogrzebanego w Kul'-Oba. Scytowie wsparli wówczas starszego syna Pensada. Satyra, który zawdzięcza im zwłaszcza zwycięstwo kolo Kato (prawdopodobnie jedna z rzeczek na Kubaniu). Scytyjscy jeźdźcy przełamali w tej bitwie szyk wroga, zmienili kierunek głównego uderzenia i zaatakowali od tyłu oddziały przeciwnika, tj. przeprowadzili taki manew r, do którego jest zdolna tylko doborowa konnica. Jednakże po pewnym czasie Satyr zginął, a jego brat liumel, po zawładnięciu tronem bosforskim, nakazał wymordować wszystkich krewnych i przyjaciół Satyra oraz młodszego z braci, Prytana. Uratował się jedynie syn Satyra, który konno, na oklep, zbiegł do kwatery scytyjskiego króla Agara (Diodor. XX: 240). Przytoczony epizod świadczy o tym, iż kwatera Agara być może władcy Scytów zamieszkujących Krym znajdowała sic prawie obok stolicy państwa bosforskiego Pantikapaionu. Kolejny raz podkreśla to konsekwencje politycznych działań Scytów, za którymi stała poważna siła militarna w tym ważnym dla nich regionie strefy nadczarnomorskiej.

Burzliwie rozwijały się też wydarzenia na zachodnich rubieżach Scytii. Był to trzeci, nie mniej ważny kierunek ich polityki. Jak już pisaliśmy, zachodnimi sąsiadami Scytów byli Trakowie, Około połowy V w. p.n.e. wśród tych ostatnich wyraźnie zyskało na znaczeniu plemię Odrysów, zajmujących dolinę rzeki Ardy. Na czele ze swoim wodzem Teresem stworzyli oni potężne, w wymiarze militarnym, królestwo Odrysów, którego granice dochodziły do dolnego Dunaju. Kontakty pomiędzy dwoma wojowniczymi organizmami, Scytia a państwem Odrysów, miały różnorodny charakter. Nie obchodziło się bez konfliktów, ale wiadomo też o skoligaceniu się rodów królewskich (np. córka Teresa była jedną z żon scytyjskiego króla Ariapejtesa). Taka sytuacja przetrwała do połowy IV w. p.n.e., kiedy postępujące szybko osłabienie państwa Odrysów doprowadziło do jego rozpadu. W ten sposób zniknęła silna bariera, zamykająca przed Scytami drogę do antycznych miast zachodnich wybrzeży Morza Czarnego, Histni, Dionisiopolis, Odessos i dalej, bezpośrednio na Półwysep Bałkański.

Najważniejsze wydarzenia scytyjskiej ekspansji ku zachodowi są związane jednak z imieniem króla Ateasa, który - według słów autora Geografii, Strabona (VII: 3,18) miał jakoby władać całą Scytią.

Ateas był surowym i zaprawionym w bojach wojownikiem. Jego nietuzinkową osobowość charakteryzują świadectwa wielu autorów. I tak np. Plutarch in-• jrnuje o bardzo interesującym epizodzie. Po wzięciu do niewoli greckiego flecisty Ismeniosa, wsławionego w‘.oja grą, Scytowie przyprowadzili go do Ateasa, by nacieszył się on wyszukaną muzyką. Jednak król oświadczył, iż najlepszą muzyką jest dla niego rżenie bojowego konia. Ateas miał za sobą ogromne doświad-:zenic wojennego wodza. Pewmego razu, kiedy wyparto mu stanąć do bitwy z przeważającymi siłami trac-plemienia Triballów. nakazał kobietom i dzie-

CaTłip larmiys, a iioro 6pai nopci.Kufi rpoii, naKimn nepc Min (’a i upa i a MOJio/uuoro 6[ Jimnc ani (a nipa, >i k n i i ncp\ ro napii Arapa (flioziop. XX: ino ckibku Arapa fiMOBipno Kami y crerioBOMy KpwMy rtopyM ia crojnmcio Bocnof pa3 iii/tKpecmor viinnici i, ck niii. rpynroBamix na penami luoKjniMOMy iutu nnx perio

Mopbi.

BypXJlHBO pOSBHBUJIHCfl II CKi(|)U. Uc oyB rperiii ne 'lOBiiimiiboi noniriiKH. Mk i cyciztaMH CKi(|)iB oyjin (|)paKi /to n.e. cepea ocrannix na/u OapnciB. mo lipO)KHBcUIO B cboim Baia/KKOM TepecoM

y BińCbKOMy BiOHOIUCHKi ( HKoro zioxo/nuin ao Hhjkh]

flBOMa BOHOBMHMHMH yrp OapUCbKOK) ACp/KUBOIO, !

o6xoanjiocb 6t'3 koik^juk i i Manna uapcbKHX poami: m oanitio 3 apy>KHH cKi(|)CbK ryauia 3Óeperaaaca ao cc UJBnaKHH iunenaa Oapncb riaay. Tax ynaii Miiamn ( cKicjiaMH iummi ao aiiTunu Mopbi Icrpii, ^ioniconoji cepeaHbO ao BajiKancbKor

OcnoBtii noaii cKi(|)CbK(

3 imSim napa Aren, iikhh, pa BiaOMoi Feoepaęfiii (V BaB naa ycieto CKupieto.

Aren oyB cyBopuM i: floro neopannapnuH oóp niaoro paay aBTOpiB. Tuk uiKHBHH eni3oa: 3axoniiBb ra IcMeHia, ycaaBJienorc noro ao Atch, moó Toii n koio, aae nap 3aaBHB, m« kok) BBaacae ip/KaHiw óoi oyB oaranommi aocmia Hanpinciaa, ko/ih iłoMy

6i;ibin 3HaHHHMH cnaaM óaaaiB, sin naKaaaB >xim rnay Bic/aoKiB xa Boair cnoHyKaB BOporiB. HKi r iiaenmi a/LH Area. uiacr

3roaoM AretBi nom; upaBoóepeac/Ki Aynaio, BianoBiaaaa hkiho He bc: ko My pa3i u 3ua4HiH nac noumpioBaBCH ii na 5i