P1100234

i innych związków, można wykorzystać do stwierdzania wpływu efektów

nifców. Do tego celu stosuje się wzór wyprowadzony z równania //arnmttia

Liczby falowe wiązań para l meta podstawionych pochodnych ben^, i innych związków, można wykorzystać do stwierdzania wpływu efektów g^|| nifców. Do te^o celu stosuje się wzór wyprowadzony z równania Hanm/iia'

r ■ *o+*6

gdzie: v ~ liczba falowa podstawionej pochodnej, v₀ — liczba filowa kierunkowy.

Jeżeli liczba Mowa wiązania nic zależy od stałych podstawników, to podobnie występuje izolowany układ wiązań, w którym ani efekty indukcyjni wpływają na liczbę falową, ani w wyniku niekoplanarności układu (pedst^j} i grupy, której wiązanie jest badane) nio występuje efekt mezomcryczay.

Dwie lub więcej grup w lej samej cząsteczce, wzajemnie elektronowo nych, może wywierać na siebie wpływ, jeżeli występuje efekt steryczay, np.

y;W; .7S5ca-¹

S-frant !6?0u» •'

Stu

x-$) mm

Liczby falowe wiązań grup zdolnych do utworzenia wiązań wodorowyck jot sunięte są w kierunku mniejszych wartości liczb falowych.

W przypadku między cząsteczkowego wiązania wodorowego natężenie pasm jrup O—H zależy od stężenia w odróżnieniu od wcwnątrzcząsicczkowego wiązani Przykłady wewnątrzcząsteczkowych wiązań wodorowych:

i7Q7cm-' 3*03 aa-

i684tgt^mi

3tt0an‘*

V(C-Q) 1748 cm-’ v IO~H! J554<m~^l

W wielu przypadkach w widmach w podczerwieni obserwuje się pasma abwfe

•cyjne, których nic można wyjaśnić na podstawie efektów elektronowych lub uejó

wpływów; W tym przypadku chodzi o oddziaływanie drgań, które zachodzą wówczas,, gdy dwie grupy o drganiach zbliżonych położone są blisko siebie i drgania te mają jednakową symetrią, np. w widmach układów skumulowanych X « Y « A nic obserwuje się pasm odpowiadających drganiom wiązań X =» Y lub y ■/, tj. mniej więcej przy 1600 cm“‘, ale obserwuje się pasma przy dużych liczbach falowych 2000 cm*¹. Na przykład

>C=Ć-C< r., - 1950 cm"' —‘N^=C=S y_m -w 2000 cm"

>C-C^G<

¥_a ~ 1050 cm“‘ —N«CaS v_m ^ 930 cm^-1

22.9. PRZYRZĄDY

Przyrządy do spektrofotometrii w podczerwieni obecnie konstruuje się jako automatyczne przyrządy rejestrujące. W ostatnim okresie produkuje się dwuwiąz-kowe przyrządy, które składają się z następujących głównych części: źródła promieniowania, mon ochronią tora, zwierciadła kolimacyjncgo. detektora promieniowania i układu rejestrującego (r>'^s- 22.10).

illt

V-'-

Rys. 22.10. Schemat spektrofotometru do podczerwieni UR-10 (C. Zeiss, Jena)

I — źródło promieniowania podczerwonego, 2 — kiuwcls pomiarowa. 3 — kiuweta r odnośnikiem. 4 — sektor wirujący. 5 — przesłona wyrównująca, 6 — filtry wymienne. cJmunu;ącc niepożądane promieniowanie o mniejszej długości fali. 7 - szczelina węiściowa. 8 — Jtouk z pryzmatami. 9 — zwierciadło Literowa, /0 — urządzenie do lineioztO wrękdem liczby falowej. II — szczelina wyjściowa. 12 — detektor promieniowania, 13 — układ rejestrujący

Jako źródło promieniowania podczerwonego najczęściej stosuje się pręt z węglika krzemu SiC, tzw. Otobar. Bardziej nowoczesne są źródła ceramiczne ogrzewane włóknami metalowymi, które nie wymagają chłodzenia. W ten sposób zmniejsza się wymagania stawiane przy instalacji przyrządów.

Jako monochromatory stosuje się pryzmaty z KBr, NaCl, LiF. SiO„ CaF_a i m. Do monochromatyzacji promlenłowania poza pryzmatami stosuje się także siatki dyfrakcyjne. Zaletą siatki w porównaniu z pryzmatem jest to. że otrzymuje się widmo liniowe z większą dyspersją. Dlatego też stosuje się je do otrzymywania widm rotacyjnych w obszarze fal długich.

339