P1100258
wartotó sacharozy. Stopnic Ycnlzkcgo przelicza się na stopnic w jnj^ według zależności **ow
100*V - 34,66° jj
Tak więc (tyj
r,, a 0,3466-100
¥ M—3- o,
gdzie a - wyrażony jest w stopniach Yentzkego.
26.4. ŚWIATŁO SPOLARYZOWANE
Nicspolaryzowanc światło składa się z promieni drgających we wszy#^ płaszczyznach. Przekrój wiązki promieni padających prostopadle na plasaw rysunku podano na rys. 26.3a. Przy przechodzeniu promieniowania przez urządzą!
Ryt, 26.3. Itaekrój wiązki promieni: i) nlespolaryzowanego światła, b) rozłażenie praata AOA\ c) promieniowanie spolaryzowane
dola ryzujące można każdy promień tej wiązki rozłożyć na dwie wzajemnie prośic-padłe składowe (np. promień drgający w kierunku AOA' rozkłada się na stok-we BOB' i COC', rys. 26.3b). Urządzenie polaryzujące przepuszcza dalej tylko jck i tych składowych (np. promień BOB\ rys- 26.3c). W ten sposób uzyskuje siępn> mieniowanie spolaryzowane drgające tylko w jednej płaszczyźnie.
Promieniowanie spolaryzowane otrzymuje się najczęściej przy pomocyprymti Sicola. Jest to odpowiednio przygotowany podwójnie łamiący szpat isteaddi (węglan wapniowy, rys. 26.4).
Pryzmat Nicola składa się z dwóch prymatów ftżpatn islandzkiego o katach ostryg* * 22°. Pryzmaty sklejone są balsamem kanadyjskim wzdłuż przelcąt-^ SC Promień monochromatyczny (z lampy sodowej) padający na pryzmat dzieli ^ w prawym pryzmacie na dwa promienie, z których promień zwyczajny O pada „a warstwę balsamu kanadyjskiego pod kątem 76°. Współczynnik załamania ba!-atnu kanadyjskiego (n = 1,550) jest mniejszy od współczynnika załamania rwy. Ugo promienia w szpacie (n0 = 1,658). Ponieważ kąt 76° jest większy od kąta granicznego, to następuje całkowite odbicie promienia zwykłego O od balsamu kanadyjskiego. Współczynnik załamania promienia nadzwyczajnego jest mniejszy od ttpółczynnika załamania balsamu kanadyjskiego i dlatego promień nadzwyczajny pracliodzi bez zmiany dalej. Oba promienie są liniowo spolaryzowane i ich płaszczy-O)' polaryzacji są do siebie prostopadłe.
Rys. 26.5. Schemat optyczny polarymetru
I - źródło światła (lampa sodowa), 2 - kondensator, 3 - pdaryzator, 4 - przyrząd półcieniowy Uppicha, 5 - przesłona, 6 - płytka ochronna, 7 - naczynie polarymetryczne, ł - analizator, 9 - luneta, 10 - obraz w okulane
Optyczną skręcalność roztworów mierzy się polarymetrami (rys. 26.5), które składają się z dwóch pryzmatów Nicola. Jeden z nich jest polaryzatorem, a drugi -analizatorem. Między nikolami umieszcza się próbkę. W przyrządzie znajduje się urządzenie półcieniowe (polaryzatory półcieniowe), n pomocą którego uzyskuje się w okularze dwie połowy poła widzenia niejednakowo oświetlone, co można wyrównać analizatorem. Do uzyskania półcienia stosuje się mały pryzmat Nicola, pół-fclówkę M (metoda Laurenta) lub przyrząd półcieniowy Uppicha. Analizator jest sprzężony ze skalą, której podziałka wyrażona jest w stopniach miary kątowej łub w stopniach Ventzkego. Po wyrównaniu półcieni w okularze m pomocą analizatora odczytuje się ze skali odpowiednią wartość w stopniach.
26.5. ZASTOSOWANIE POLARYMETRII
Polarymetrię najczęściej stosuje się w przemyśle cukrowniczym do oznaczania sacharozy, badania półproduktów i produktów odpadowych. Jednak powszechnie nożna oznaczać polarymetrycznie dowolną optycznie aktywną substancję.
Wadą polarymetrii jest addytywność optycznej aktywności, co ogranicza zastosowanie polarymetrii do ilościowego oznaczania jednej optycznie aktywnej substancji w mieszaninie z nieaktywnymi substancjami. Można również oznaczać sumę Sdiku aktywnych substancji obok siebie. Jeżeli chce się oznaczyć kilka optycznie aktywnych substancji obok siebie, to należy połączyć pomiar fizyczny ze specyficznymi reakcjami chemicznymi. Powinny one zachodzić ilościowo i usuwać łub zmie-
* 387
Wyszukiwarka