P1100259

niać opt>czji.-i akiyunojć subsUincji xv mieszaninie. Na przykład, do o/nac7«nia ob^ I siebie sacharozy i glukozy najpierw mierzy się sumę optycznej skręc&lnoici obo cukrów, następnie hydrofizuje się dwusacharyd-sucharozę na raonosachandy (||_fc kozę i fruktozę) i mierzy się zmianę opty cznej skręcalności roztworu. Z różnic skrę. ca hi ości i ich sumy oblicza się stężenie obu cukrów (sacharoza i glukoza są pro^ skrętne. :t fruktoza jest lewoskrętna).

Tak samo można oznaczać inne cukry, jak laktozę, maltozę oraz penłcylra* enzym penicylazę i in.

26.6. DYSPERSJA ROTACJI OPTYCZNEJ I DICHROIZM

Metoda ta (inna nazwa: dyspersja obrotowu światła) polega na badaniu zmian które zachodzą przy oddziaływaniu liniowo spolaryzowanego światła o róteci długości fali z optycznie aktywnymi cząsteczkami. Liniowo spolaryzowane łirir.lt składa się z Icwoskrętnych i prawoskrętnych kołowo spolaryzowanych skfcćotoYck Podczas przechodzenia przez optycznie aktywne środowisko następuje absorpcji tych składowych w różnym stopniu. Zjawisko to można badać doświadaaink wtedy, gdy zmienia się kąt płaszczyzny liniowo spolaryzowanego promierjotraifa przed wejściem, a po wyjściu z badanej próbki obserwuje się zmiany absorbaicji obu kołowo spolaryzowanych składowych.

W metodzie dyspersji rotacji optycznej (ORD), zwanej spektropolorymeir: bada się zależność kąta skręcenia światła od długości fali. Sporządza się krzywe leżności skręcaIności właściwej [a]j (dla substancji o tych samych względnych lasach cząsteczkowych) lub skręcaIności molowej (dla substancji o różnych skrę-calnościach molowych) od długości fali X w stałej temperaturze t. Wielkości te mofci określać na podstawie wzorów (26.2 i 26.5), gdzie a jest kątem skręcania płaszczy?., spolaryzowanego promieniowania po przejściu przez próbkę, / — grubość wafel*, próbki, dziesiąte części metra; c - stężenie, g/100 ml; M — względna masa cząsteczkowa.

W przypadku dichroizmu kołowego (CD, ang. circular dichroizm) bada śą różnicę między molowym współczynnikiem absorpcji lewo skręt nic kołowo spefe-ryzowanej składowej a_L i analogiczną wartością prawostronnie kołowo spolaryzowanej składowej ć_P

Ac — c_L—c_P    (26#

Zależność wartości Ac od długości fali A nazywa się krzywą dichroizmu ftc/cw## (krzywa CD).

Krzywe ORD i CD wyrażają analogicznej własności i struktury badanej stancji i są wzajemnie zgodne.

W przypadku optycznie nieaktywne substancji

« = 0 i «_L ™ Cp a wiec Ac = 0

Wartości Ac są praktycznie równe zeru i w tym obszarze długości fal, gdzie na doświadczalnie wykazać, kąt skręcenia jest nierówny zeru (a ęt 0). Jest to rćfca między krzywymi ORD I CD.

optycznie aktywnej substancji

w przypadku

•1*0 I lL#l_r

Na rysunku 26.6 pokazano położenie optycznie aktywnego pasma absorpcji W stosunku do krzywych ORD i CD. Przy długości fali odpowiadającej maksimum absorpcji krzywa ORD przechodzi przez zerową wartość    Dla przeciwnie

A

Rys. 26.6. Wykres krzywych ORD i CD

- izomer prawoskrętny, - — — — bucncr kwtnkrętny, w — wysokość efektu Cottona, s — szerokość efektu Cottona

aktywnych optycznie izomerów (cnancjotrery, izomery zwierciadlane) krzywa OED jest zwierciadlanym odbiciem w stosunku do osi [er*] = 0. Zjawisko to nazywane jest prostym zjawiskiem Cottona. Efekt dodatni występuje w przypadku, gdy przy przejściu od dłuższych fnl do krótszych krzywa ORD przechodzi przez minimum, a następnie przez maksimum (linia ciągła ną rys. 26.6b), dla efektu ujemnego prze* bieg krzywej jest odwrotny (linia przerywana na rys. 26.6b).

389