P1100272

*

Rj*. 29.3. Chromatografia przez rugowani©

A. B. C - składniki rozdzielanej micizaniny. D - odczynnik rugujący, c - śtęfenić p©m>. gólcych składników, a - współczynnik załamania jako miara stężeni n wszystkich skhdcifr w wycieku. V — objętość eluatu

nowactw a składników do wypełnienia kolumny i do przepływającego rozpuszczala&i. Przez dłuższe przemywanie kolumny czystym rozpuszczalnikiem możnu jwyoyi wszystkie substancje (w kierunku wycieku), ale każdą z inną prędkością. Pizy tania uporządkowaniu strefy substancji posuwają się niezależnie od siebie, nawzajem n siebie nie wpływają, ich migracja znleży jedynie od powinowactwa. Strefy są od && oddzielone -czystym rozpuszczalnikiem, dlatego z kolumny wypływają kokpo substancje w postaci czystej.

Rys. 29.4. Chromatografia clucyjna

A, B. C — składniki rozdzielanej mieszaniny, V — objętość eluatu, n — współczynnik alaium jako miara stężenia wszystkich składników w wycieku

Z powyższego wynika, że z analitycznego punktu widzenia technika chroił- I tografii ełueyjnej jest najefektywniejszą metodą rozdzielania (rys. 29.4). W poro* j naniu z innymi technikami chromatograficznymi wadą jej jest dużo mniejsza pojemność i zasadniczo większe zużycie rozpuszczalników.

30, EKSTRAKCJA 30.1. WSTĘP

Przejście substancji z jednej fazy do drugiej, w której dana substancja wzbopfl się w stosunku do innych substancji występujący cli w mieszaninie, jest stosowa w wielu metodach rozdzielania i procesach oczyszczania w chemii analitycwj

Ekstrakcja jako metoda rozdzielaniu substancji w rozumieniu przyjętym w tym rozdziale, polega na przejściu substancji z fazy stałej łub ciekłej do innej fazy ciekłej.

30.2. EKSTRAKCJA W UKŁADZIE FAZA STAŁA - FAZA CIEKŁA

Efektywność ekstrakcji z fazy stałej do fazy ciekłej jest określona przede wszystkim rozpuszczalnością ekstrahowanej substancji w użytym rozpuszczalniku i prędkością przejścia substancji z Fazy stałej do ciekłej.

Przez odpowiedni dobór rozpuszczalnika można wpłynąć na rozpuszczalność lak, aby do roztworu przechodziła w większej części pożądana substancji*, podczas gdy pozostałe składniki pozostają w fazie stałej.

Prędkość przejścia substancji z fazy stałej do roztworu jest określona przez proces najwolniejszy. Zwykle jest lo prędkość przejścia cieczy do fazy stałej i prędkość dyfuzji ekstrahowanej substancji w powstającym żelu. Równowaga procesu teterogennego nu granicy fazy stałej i ciekłej jest osiągana bardzo trudno.

Do stanu równowagi można się znacznie zbliżyć przez zwiększenie powierzchni fary stałej, względnie przez ciągłe doprowadzanie czystego rozpuszczalnika na powierzchnię styku faz. Równowaga jest najszybciej osiągana w przypadku, gdy substancja ekstrahowana adsorbujc się nn powierzchni fazy stałej.

W układzie faza stułu-fazn ciekła najczęściej są stosowane metody ekstrakcji: okresowe, ciągle i przedwprądowe.

Okresowe metody ekstrakcyjne należą do najprostszych metod ekstrakcji z fazy stałej do fazy ciekłej. Charakteryzują się one tym, żc wzajemne położenie i stosunek ilości substancji stałej i fazy ciekłej w zasadzie się nie zmieniają.

Ciągłe metody ekstrakcyjne odznaczają się tym, żc wzajemne położenie'i stosunki ilości substancji stałej i fazy ciekłej ulegają zmianie podczas ekstrakcji. Faza stała jest zwykle nieruchoma, a rozpuszczalnik przepływa.

W przeciwpradowych metodach ekstrakcyjnych położenie i stosunek ilości substancji stałej i Fazy ciekłej ulegają zmianie. Faza stała i rozpuszczalnik poruszają się względem siebie.

30.3. EKSTRAKCJA W UKŁADZIE DWÓCH FAZ CIEKŁYCH

Podział substancji między dwie fazy ciekłe jest określony wieloma czynnikami, jak stężenie substancji, stosunek objętości faz, asocjacja lub dysocjacja cząsteczek substancji w roztworze, asocjacja cząsteczek substancji z cząsteczkami rozpuszczalnika i inne.

Podział ten najprościej określa prawo podziału Nemsta, zgodnie z którym stosunek aktywności substancji rozpuszczonej w dwóch stykających się cieczach oanfeszających się z sobą w stanie równowagi jest stały w stałej temperaturze. Stała K zależy tylko od temperatury i nazywa się współczynnikiem podziału danej tub&tancji między dwa rozpuszczalniki.