P1100298

temperatura. Dalszym Kryterium jest ich bardzo mata potamość; właściwie powiją, być całkowicie niepolarne i nie powinny mieć własności adsorpcyjnych.

Z dostępnych nośników należy wymienić Chromosorb W i P (USA), Stocha, mol (NRD), Firebrik C22 (Anglia). Z nośników czechosłowackich największe znaczenie mają Chioraaton, Chezasorb i Ry-Sorb-BLK.

Faza nieruchoma (stacjonarna)

W chromatografii gaz-ciccz jako fazę stacjonarną stosuje się odpowiednie sub. stancje organiczne. W zwykłej temperaturze może to być substancja ciekła lub stała. W przypadku stosowania substancji stałej temperatura pracy kolumny musi byfi wyższa niż temperatura krzepnięcia tej substancji. Prawidłowe dobranie substancji organicznej jako fazy stacjonarnej określa się według następujących kryteriów; 1) niskie ciśnienie par nasyconych w temperaturze pracy, 2) dobra stabilność ciepły 3) składniki rozdzielanej mieszaniny muszą się w niej rozpuszczać, 4) musi rozdzielać poszczególne składniki mieszaniny.

W literaturze fachowej wymienia kię dużą liczbę faz stacjonarnych stosowanych do rozdzielania różnych grup substancji organicznych z podaniem maksymalnej temperatury, w której można je jeszcze używać. Do najczęściej używanych można zaliczyć skwalan, poIietyłcnoglikoL adypinian polictylenoglikolowy, adypinian poii. propylenogiikolowy, fosforan trójkrezylowy, oleje silikonowe, wazeliny silikonowe.

Adsorbenty

Jeżeli rozdziela się mieszaninę gazów lub substancji o niskiej temperaturze wrzenia, jako odpowiednie wypełnienie kolumn chromatograficznych stosuje się różne adsorbenty, ponieważ rozdzielanie tych mieszanin na fazach stacjonarnych praktycznie nie zachodzi ze względu na ich małą rozpuszczalność.

Do nąjczęśdej używanych adsorbentów w gazowej chromatografii ad sorpcyjnej należą Alumina (A1₂Oj), Silikażel (SiO*), węgle aktywne Pelletcx, węgle aktywne Supersorb i niektóre specjalne polimery.

34.3.4. Dawkowanie próbki

Próbkę mieszaniny substancji, która ma być analizowana, wprowadza się do strumieniu gazu nośnego jako gaz, ciecz łub substancję stałą rozpuszczoną w odpowiednim rozpuszczalniku. Sposób dawkowania musi spełniać następujące warunki: 1) próbka musi szybko odparować i jak najprędzej być doprowadzona jako gazowy „korek” na początek kolumny, 2) przy dawkowaniu nic powinna być naruszona równowaga w kolumnie, poza tym ilość próbki i cala operacja muszą być doskonale odtwarzalne.

Próbki gazowe mają zwykle objętość 0,01-5 ml, dekle i stałe mają masę 20 Mg-20 mg. Próbki do kolumn kapilarnych mają masę poniżej 5 pg.

Substancje gazowe dawkuje się za pomocą strzykawek mjekcyjnych, wstrzykiwania przepływowego lub biuret rtęciowych. Układ przepływowy jest szczególnie odpowiedni do analiz seryjnych, jego działanie można łatwo zautomatyzować Poza tym można stosować krany dawkujące, wentyle pneumatyczne dawkujące itp-

Do dawkowania próbek ciekłych stosuje się specjalne strzykawki injckcyjne-

34.3.5.    Detektory

Obecność i ilość frakcji w gazie nośnym określa się za pomocą detektorów. ,.|_Cjflie d detekcji detektory można podńefić na dwie grupy: całkowe Oczkowe.

¹ ix pomocą detektora całkowego mierzy się pewne własności składnika wyeho* ^cego ¹ kolumny chromatograficznej i otrzymuje się alkowy chrowtogram _# postaci krzywej schodkowej. Natomiast detektorem różniczkowym mierzy się plowe stężenie wychodzącego składnika. Otrzymany caromatogram tworzy ^ra jest kształtem zbliżona do krzywej Gaussa, po detekcji chromatografowatych składników w gazie nośnym stosuje się pomiary fizykochemiczne, np. jonizację płomieniową i radioaktywną sub-^i, przewodnictwo cieplne gazów.

34.3.6,    Rejestratory

Do pomiaru i zapisu sygnału detektora stosuje się dostatecznie czule urządzę-„iii rejestrujące. Najczęściej używa się do tego celu miliwokomłeizy rejestru jętych j: skałą 0-5 mV lub 0-10 mV. Przyrządy z mniejszym zakresem mają tę wadę, że 5J bardzo czule na zakłócenia w sieci elektrycznej.

34.4. WYKORZYSTANIE CUROMATOGRAMÓW 34.4.1. Analiza jakościowi

Analizę jakościową można przeprowadzić kilkoma sposobami. Najczęściej osuje sae porównywanie położenia ducyjnego pasma substancji nieznanej z połę* iaiem pasma elucyjnego substancji znanej; porównywane chromitognay muszą tjć wykonane w jednakowych warunkach.

Wielkościami porównawczymi są: czasy, albo objętości retencji. Prace ido-jfimcyjne zwykle kończą się wydzielaniem nieznanych substancji i oznaczeniem sk charakterystycznych własności fizycznych i chemicznych.

34.4.2. Analiza ilościowa

Krzywe chromatograficzne są również podstawą do obliczenia danych ilościowych; im większa jest masa próbki, tym większa jest powierzchnia pasma cłucyj-sgo, jak również większa wysokość piku. Z chromatogramu można więc oznaczyć asutość składnika w mieszaninie.

Za pomocą detektorów całkowych mierzy się bezpośrednio zawartość skład-ika, dlatego wykorzystanie takiego układu do oznaczeń ilościowych jest prostce, hzykładem jest bezpośrednie miareczkowanie kwasów, oznaczanie objętości gazów * przepływie przy użyciu dwutlenku węgla jako gazu nośnego, który ilościowo absorbuje się w roztworze KOH itp.

Bardziej rozpowszechnione są jednak detektory riinicńowe, za pomocą których ttuitość składnika oznacza się na podstawie zależności stężenia tego składnika od

466