P1100305

Przykładem selektywnego rugowania oznaczanych składników jest oddzielenie kationów przez wykorzystanie ich zdolności rozdzielczej po wytworzeniu kompleksów chlorkowych. Kationy, które w danych warunkach (stężenie HC1) tworzę dostatecznie trwale, ujemnie naładowane kompleksy jonowe, są zatrzymywane m anionicc, bure przechodzą przez kolumnę amonitową. Z jonów Ni^J\ Mn^J \ Co²*, Cu²*. Fe¹*, Zn^:* tylko Ni^łt nic tworzy anionowych cfclorokomplcksów i dlatego nic Norbujc się z roztworu I2M HC1. Pozostałe jony w postaci chlorokomplcksó* zostają wiązane oa kolumnie amonitowej. Jeżeli stężenie HC1 obniży się do 6 troił z kolumny są rugowane jony Mn¹*, przy 4 mol/l HCI — jony Co^łt. Do rugowania Ot²* stosuje się 2,5 mol/l HCI, do — Fe** stosuje się 0,5 mol/l HCI Aby Wy. rugować jony Zn²*, należy stężenie HCI obniżyć do 0,005 mol/l.

W analizie nieorganicznej stosuje się anionit do elucyjnego rozdzielania Cl', Br I , przy czym jako odczynnika elucyjnego używa się roztworu NaN0₃ o różnych stężeniach.

Przy rozdzielaniu obojętnych kompleksów stosuje się często rozuijanio Ga ka-tionitech. Takie kompleksy (np. kompleksy Cr²* lub Co²*) odznaczają się bardzo powolnymi reakcjami podstawiania swoich ligaudów i można je rozdzielać na zasadzie różnego ładunku, np. Cr(H₁0)_i (CN)₃, Cr (H₂0)₄ (CN)J_f Cr(H₂0)_s CN²*, Cr(HjO)J^ł lub też przy jednakowym ładunku nst zasadzie różnego współczynnika selektywności, np. Co (H₂0)J⁺, Cr (I1₂0)₅ CN²¹. Rozwijanie wykonuje się roztworami soli o różnych stężeniach. Rozdzielanie takich kompleksów jonowych mu duże znaczenie nic tylko dla celów analitycznych, lecz także w chemiii kaoidyracyj-nej (określeniu ładunku jonu, preparatyka itp.).

Bardzo dobre wyniki otrzymano za pomocą chromatografii jonitowej w rozdzielaniu pierwiastków ziem rzadkich i transuranowców, gdzie podobne własności chemiczne, a w pewnych przypadkach małe ilości, które są do dyspozycji, prawie uniemożliwiają zastosowanie innych metod.

W analizie substancji organicznych chromatografia jonitowa zestala wykorzystana np. do rozdzielania glikoli. Wykorzystuje się przy tym tworzenie anionowych substancji w reakcji hydroksyzwiązków z kwasem borowym. Innym ważnym zastosowaniem jest rozdzielenie mieszaniny 50 aminokwasów na kolumnie kationowej. Często stosuje się rosnące w czasie stężenie odczynnika elucyjnego (duga gradientowa).

Metodę rozdzielenia substancji jonowych i niejonowych stosuje się także do rozdzielania wieloskładnikowych mieszanin (sacharoza, gliceryna, irńjmctylcno-glikol, fenol lub mieszanina kwasów organicznych itd.). Zaletą jej jest to, że składniki eluowane nie bą zanieczyszczone odczynnikiem clucyjnym, ponieważ rozwijanie prowadzi się czystą wodą.

Elualy w chromatografii jonitowej są analizowane bardzo różnymi metodami. Analizę przeprowadza się albo po zebraniu analizowanych substancji w kolektorach frakcji, albo za pomocą detektora umieszczonego bezpośrednio przy wylocie kolumny.

Wybór detektora zależy od warunków rozdzielania i wymaganej czułości. Często do oznaczania składników eluatu stosuje się detekcję konduktometryczną, polarograficzną i spcktrofotomelryczną.

36.1. WSTĘP

Jednoczenie z rozwojem mclod chromatoBrafic/nycb vr laboTutorUcb rołpwtt¹->xechnliy się w dużym sK pniu metody elektroforetycar-e ^ykorzyiuijąa: r.iejcŁgyą-kową ruchliwość elektrycznie naładowanych cząstek materii w polu elclrtryaaym. W okresie Jcillcu lat swojego rozwoju ta nowa metoda analityczna ossaignęka niacaenic w rozwiązywaniu widu proWeradw, szczcfótmc w badasua różnych procesów metabolicznych głównie w z«kre*ie metabolizniu białek Również rr.etodą tę można stosować w innych gałęziach chemii I technologii chemicznej do r*>zwi:_t^ wsinia licznych zndań analitycznych-

36.2. TEORIA ELEKTROFOREZY

Każde na ruszenie rozkładu ładunków nsm powierzchni ciała stakgo. ewentualnie na powierzchni cząstek rozproszonych, powodaje /jawi^kn cłcktroktnetyczne: dr#:-rrofbreze* c/cAr/roormorę, potencjał przepiyMnt lub pofenc>o/ jr^ynfenfuc^ny. Zjawi>ka elektrokinctyczne obserwuje się wtedy, gdy \vyst.|pi naruszenie podwójnej warstwy elektrycznej wskutek działania sit mechanicznych lub elektrostatycznych.

Jeżeli układ fazy stałej i ciekłej znajduje się w jednokierunkowy m, jedru. rednym polu elektrycznym, mogą w zasadzie wystąpić dwa przypadki: *■ /rkrrer*^u/oa^mfłz.-ł i elekt retfetrrza. Oo wyjaśnienia tych zjawisk można pewłużyć się nasiępnjccyra przykładem :

Mamy rurko szklaną napcłr.ioną zawiesiną cząstek: knen ionki w cieczy znajdującą się między’ dwiema elektrodami. Fazą stałą są więc zarówno zawiesznre cząstki krzemionki, jnlc * rurka szklana. Pod działaniem siły pola. elektrycznego na podwcSjną warstwę elektryczną na grarjcy faz powstanie nich jednej fezy wzg ęlem drugiej. Ponieważ rurka szklana nie może się poruszać, w polu elektrycznym następuje przesunięcie zewnętrznej części podwójnej warstwy elektrycznej w cieczy, co powoduje, żc cala ciecz podąża do jednej elektrody. Takie przesunięcie cieczy względem powierzchni fazy stałej nazywa się c/»Alub krócej elcktroosmo-(rys. 36.1).

O)

*)

| -- U--;		» • — • T •——
i O' ~ - “=q		r-
i ■■ - 3

Rys. 36.1. 2^isada cłck Iroosraozy i elektroforezy : «> ek3ctToosn»oiza, b) cieki rofoccza

Przeciwnie, jeżeli faza stała jest zdolna do przemieszczania się w przestrzeni, jak to ma miejsce w zawiesinie cząstek krzemionki pod działaniem siły pola elektrycznego nu podwójną warstwę elektryczną ńa ich powierzchni, to cząstki zaczną

|Fizyczne roctody