P1040971
1.4. Zakres sektora finansów publicznych
Do keklora finansów publicznych /.alic/it się"';
1) organy wludzy publicznej, ij, organy administracji rządowej |t
siwo woj i ochrony prawa, sądy i trybunały, ' 1 * * ‘ *1* pjo
2) jednostki samorządu terytorialnego i ich związki,
3) tormy oigani/acyjno-pruwne sektora finansów puhlic/nycli, i j jeci
dżetowe, zakłady budżetowe i gospodarstwu pomocnicze jednostek In hty>
(oiaz środki specjalne do czasu ich likwidacji w 2005 r."), lk Zc,‘>wyL.j)
4) państwowe i samorządowe fundusze celowe,
5) państwowe szkoły wyższe,
ti) jednostki badawczo-rozwojowe,
7) samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej,
N) państwowe lub samorządowe instytucje kultury,
9) /.układ Ubezpieczeń Społecznych, Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Spoić-nego i zarządzane przez nie fundusze, 'l/~
10; Narodowy l-undusz Zdrowiu,
11) Polską Akademię Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne,
12) inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków i spółek prawa handlowego.
la struktura sektora finansów publicznych w pewnych punktach mu charakter dość przypadkowy i jest wynikiem sporów i przetargów różnych grup interesów rui początku przemian polityczno-gospodarczych Polski w lutach dziewięćdziesiątych. Dotyczy to zwłaszcza publicznych zakładów opieki zdrowotnej oraz państwowych i samorządowych instytucji kultury. Zamiast nadać tym instytucjom foriny, które już istniały w Kodeksie handlowym (spółki, lundacje ilp.), w dążeniu do ucieczki od togo, aby to były jednostki budżetowe (z ich wszystkimi ogrnniezcniuini co do form li iiansowania, oceny celowości wydatków i kontroli wykonania budżetu), tworzono takie różne byty, na wpół publiczne, na wpół prywuinc, których powiązaniu z budżetem państwa czy innymi jednostkami sektora finansów publicznych są mało zrozumiałe, zmniejszają przejrzystość przepływów finansowych, nudno poddają się publicznej kontroli i mogą być wykorzystywane do sprzecznego z prawem wyprowadzania publicznych środków poza sektor publiczny.
Podobne problemy stwarza działalność państwowych i samorządowych osób prawnych u tworzonych na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, Po pierwszych sukcesach na drodze do zwiększenia jednolitości i przejrzystości finansów publicznych w 1990 r,, kiedy zlikwidowano olbrzymią liczbę róż-nycli państwowych agencji i funduszy specjalnych oraz związanych z nimi urzędów,
LIbluwu ti fiuaiitacii puldie/nycii, uii, 4.
" /aA». t /Odwa z diun iS iMnpudu 2004 r. o /mianie ustawy a Miaaisueli |>al>lie/aycli nrn/ <> /udania nurki,i.iy.h uaiuw ‘ii*/ 1'i/U/ 3, d/ial I Ustawy u linuiisiuli pnhlię/nych / 30 0/MfWCa 2Wfi >
w nasiępnych Intiich misiiipllo ich odrodzenie. Jednak większość z nich nlhi) oirzymu-jc zbył h/i /ti|)iu tuniki, aby mogła sensownie wypełniać powierzone zadaniu, albo żle gospodaruje niiwel /nui/nyiiii niekiedy ńrodluinii1',
Wszystkie Ic iwory ogrililiczojf| przejrzystość finansów publicznych, lillwo slujij Mię iirtsui) politycznych przetuigów i źródłem marnotrawstwa piiblic/nyt h pieniędzy. |.ikwiduji|c je, Irzelni jedinik |)nmięlnć, że nu ogól te agencje i fundusze były powoływane do reulizucji rzeczywiście jslnieji|cycli publicznych zadań, które byniijnuiicj uje znikmi wruz tymi niesprawnymi instytucjami, Na realizację tyclt zadań trzeba będzie więc nudni wydzielili stosowne środki, eliociuż być może będę one wyduwime przez innych dysponentów oszczędniej,
/ sektora limmsów publicznych możmi wyodrębnić:
1) podsektor rajdowy ohejnuiji|cy organy wludzy publicznej, kontroli pnńslwo-wej i ochrony prnwn, stjdy i trybunuły, organy udministrucji rzijdowej oraz wszystkie elementy składowe sektora jrozn tymi, które zaliczane sij do pozostałych dwóch pod* sektorów;
2) podsektor saniorzinlowy, ohejmnji|cy jednostki samorządu terytorialnego, ich organy i /.więzki oraz jednostki organizacyjne, dla których orguncin założycielskim lub nadzorujt|cym jest jednostka sumorzi|du terytorialnego;
3) podsektor ubezpieczeń społecznych, obejmujmy /układ Ubezpieczeń Społecznych, Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i zarządzane przez nic fundusze.
1.5. Formy organizacyjno-prawne
Jednostek sektora finansów publicznych
Jednostki sektora finansów publicznych do czasu wspomnianej już nowelizacji ustawy o finansach publicznych * listopada 2004 r. mogły występować w pięciu formach organizacyjno-prawnych, a od |>olowy 200S r. niogi) występować już tylko w czterech11. Jednak biorge pod uwagę zarówno to, że do niedawna środki specjalne od grywały w polskiej praktyce finansów publicznych istotna rolę (zoli, s, 25-26 i s. 27), że unalogiczmi rolę jielnig one w innych krajach transformacji, jak i to, że część wprowadzonych w końcu 2004 r. zmian ma raczej fasadowy charakter1 2 3, omówimy owe pięć form (zob. rys. 1.2).
K/c/ędlwjc muce* likwidacji kilku iigcnrfl tul liwi, ii kilka następnych jest przewidzianych do likwidacji.
11 'Mi. pi/ypls II,
Zgodnlu / nil 22 Ustawy n finansacli piihllcznycll (z 30 czerwca 2005 r.) ws/yslklu jadniailki sektora finansów piihllc/nych mogą gromadzie na swoich wyodrębnionych rachunkach doclaalńw własnych dochody uzyskiwane / (I) oplm za udostępnianie dokiinieniacjf prznlargowcj; (2) ilokoriywanych na ich rzecz w postaci pamiętnej spadków, zapisów I darowizn oraz (3) odszkodowań I wyptal za ulracunc luh uszkiHlzonc mlsnłs, którym zarzridznly lali które ukyikowsly. Ponadto nańsiwowa Jadiursikl Inidfeiowc mogi| N|| lycli lacliunkacli dochodów własnych gromadzić dochody n/yskiwanc- z kllkunasiu Innych lyiu
Wyszukiwarka