P1050016

tu morskiego i lotniczego, transportu międzynarodowego itp., a ponadto do ksi^ i wydawnictw specjalistycznych, które st| w UE opodatkowane w zasadzie według^ py obniżonej, ale Polska uzyskała na okres przejściowy, do końca 2007 r., zgodę* stosowanie stawki zerowej

W Traktacie Akcesyjnym Polska otrzymała następujące derogacje, tzn. odrobi nia, w stosowaniu sławek obowiązujących na obszarze UE:

•    do 31.12.2007 r. na stosowanie obniżonej stawki VAT w wysokości 7%*! nowo budowane mieszkania, budowę, renowację oraz remonty obiektów budoJ nictwa mieszkaniowego, nic realizowane w ramach polityki społecznej, z wyłącjJ nicm dostawy lokali użytkowych w budynkach mieszkalnych oraz materiałów M dowlanych;

•    czteroletni okres przejściowy na stosowanie stawki VAT obniżonej do wy, kości 3^rf na środki do produkcji rolnej (nawozy, środki ochrony roślin itp.) orazs produkty i usługi rolnicze;

•    okres przejściowy do 31.12.2007 r. na stosowanie stawki VAT w wysokość 0% na niektóre książki i czasopisma specjalistyczne;

•    okres przejściowy do 31.12.2007 r. na stosowanie zredukowanej stawki VAl| w wysokości 7% na usługi gastronomiczne;

•    ponadto Polska otrzymała zgodę na stałe stosowanie stawki VAT w wysoko | ści 0% (ze zwrotem podatku zapłaconego we wcześniejszych fazach) na międzynaro dowe przewozy pasażerskie.

Wrażliwe sektory rynku uzyskały więc czasową ochronę ułatwiającą podmiot® gospodarczym płynne włączenie się do funkcjonowania na jednolitym rynku UE. Do j tyczy to przede wszystkim istotnego dla wzrostu gospodarczego sektora budownictw mieszkaniowego, rolnictwa oraz ważnego społecznie rynku wydawnictw.

Wprowadzone z dniem 1 maja 2004 r. zmiany ustawy o VAT dotyczą dostosowa- • nia do dyrektyw UE zakresu stosowanych w Polsce zwolnień (których w Unii Euro | pejskiej jest znacznie mniej), definicji transakcji podlegających opodatkowaniu a także zwrotu podatku VAT przedsiębiorstwom zagranicznym prowadzącym działalność w Polsce, a mającym siedzibę za granicą. Najważniejsze zmiany dotyczą jednał zakresu terytorialnego - wprowadzenia przepisów odnoszących się do takich poję: jak: (1) terytorium państwa członkowskiego, (2) terytorium Wspólnoty, (3) terytorium trzecie - i wprowadzenia wyłączeń od stosowania przepisów VAT zgodnychzty-mi pojęciami (zgodnie z art. 3 VI Dyrektywy). Zmienił się także przedmiotowy za-1 kres VAT (m.in. poprzez rozszerzenie zakresu opodatkowania na dostawę grunió* przeznaczonych na cele budowlane, na obrót wszelkimi prawami majątkowymi oraz na przeniesienia na żądanie właściwego organu prawa własności majątku za oi* szkodowaniem). Nowością jest inna niż do końca kwietnia 2004 r. definicja miejsca wykonywania usług, z Czym wiąże się miejsce wystąpienia obowiązku podatkowego Nastąpiło też dostosowanie stawek VAT na towary i usługi, które do maja 2004 r. n* podlegały opodatkowaniu w wysokości odpowiadającej wymogom prawa UE, a były objęte derogacjami: wprowadzono drugi etap VAT w rolnictwie, a takie specjalne procedury opodatkowania VAT dla biur podróży, towarów używanych oraz dziel sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków, złota inwestycyjnego itp.

Z chwilą przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, z pominięciem uzyskanych przez Polskę okresów przejściowych, podstawowe zmiany stawek dotyczą:

1)    podwyższenia opodatkowania do 22% z 7% - na towary dla dzieci (w tym na odzież, obuwie, przybory szkole, kosmetyki dla niemowląt i wózki dziecięce) oraz ze zwolnienia do 22% - na podstawowe materiały budowlane (oraz działki budowlane), na instrumenty muzyczne, niektóre usługi (np. ogłoszenia prasowe dla osób fizycznych, usługi geodezyjne, kartograficzne, ratownictwa górniczego, niektóre usługi prawne) oraz wyroby rękodzieła ludowego i artystycznego;

2)    podwyższenia opodatkowania ze zwolnienia do 7% - na usługi pogrzebowe i kremacyjne oraz dostawę niektórych wyrobów związanych z tymi usługami oraz na wstęp na spektakle, koncerty, przedstawienia, imprezy sportowe;

3)    podwyższenie opodatkowania do 3% z 0% - na środki produkcji dla rolnictwa, do 22% z 0% - na ciągniki i maszyny rolnicze oraz do 3% ze zwolnienia - na usługi związane z rolnictwem i leśnictwem.

W związku z tymi ostatnimi podwyżkami i z zasadami kształtowania ryczałtowej stawki VAT dla ryczałtowych rolników stawka ta zwiększyła się z 3 do 5%.

Zwolnienia podmiotowe dotyczą podatników, u których wartość dostaw, w tym także na eksport, nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku wyrażonego w złotych ekwiwalentu 10 000 euro (zob. art. 113 ustawy). Co więcej, w Traktacie Akcesyjnym Polska wynegocjowała bezterminowe zwolnienie takich dostawców z płacenia podatku VAT (zgodnie z dyrektywami UE podatkiem VAT nie są w UE objęci podatnicy, których wartość dostaw nie przekracza 5000 euro). Warto jednak zauważyć, że pozostałe państwa, które wstąpiły do Unii Europejskiej w 2004 r., wynegocjowały wyższe, często znacznie wyższe, progi zwolnień podmiotowych w euro: Cypr - ekwiwalent 15 600; Czechy - 35 000; Estonia - 16 000; Litwa - 29 000; Łotwa - 17 200; Malta -37 000 (dostawa towarów) oraz 24 000 lub 14 600 (świadczenie usług); Słowacja -35 000; Słowenia - 25 000; Węgry - 35 000.

Zwolnienia przedmiotowe do maja 2004 r. były liczne i wychodziły daleko poza uregulowania dopuszczane dyrektywami Unii Europejskiej. Obecnie reguluje je art. 43 ustawy (wraz z załącznikiem 4), który zgodnie z VI Dyrektywą ogranicza je tylko do sfery usług, w tym m.in. do; (a) usług zakwaterowania w bursach, internatach i domach studenckich; (b) usług świadczonych przez państwową pocztę; (c) niektórych usług pośrednictwa finansowego; (d) usług wynajmu lub dzierżawy nieruchomości o charakterze mieszkalnym na własny rachunek (z wyłączeniem wynajmu lokali w budynkach mieszkalnych na cele inne niż mieszkalne); (ej usług naukowo-badawczych; (f) usług w zakresie administracji publicznej, obrony narodowej, obowiązkowych ubezpieczeń społecznych; (g) usług w zakresie edukacji (realizowanych przez instytucje prawa publicznego); (h) usług pływalnego nauczania świadczonych przez nauczycieli i odnoszących się do nauczania na poziomic podstawowym, średnim i wyższym; (i) usług związanych z kulturą, rekreacją i sportem (z wyłączeniami i pod warunkiem świadczenia przez instytucje prawa publicznego); (j) usług publicznych radia i telewizji (z wyłączeniami); (k) usług transmisji danych i wiadomości - dotyczy wyłącznic usług Internetu dla szkół, zakładów kształcenia nauczycieli, placówek oświatowych, szkół wyższych, wyższych szkół zawodowych i placówek naukowych Polskiej Akademii Nauk.

109