P1050020

1

rekompensat za poniesione wydatki oraz świadczeń dla wolontariuszy. Jakkohń$ po nowelizacji z 2004 r. lista tego typu zwolnień bardzo się zmniejszyła, kierując tą ogólną zasadą, dopisano do niej dopłaty dla rolników oraz odszkodowania w pr, j staci renty, otrzymywane w razie uszkodzenia ciata (jeżeli poszkodowany utraci ot I kowicie tub częściowo zdolność do zarobkowania), odszkodowania za szkody gór& cze i geologiczne otrzymywane przez właścicieli nieruchomości i odszkodować otrzymywane na podstawie wyroku sądowego lub ugody sądowej. Zwolnieniu pode. gają także diety i inne należności za podróże służbowe w kraju i za granicę (z ogj. nkzeniamik

Podstawą opodatkowania jest różnica między przychodami ze źródła pnytśo-dow i kasztami ich uzyskania. Wyjątkiem od tej reguły są zryczałtowane formy cp> datkowania. w przypadku których podstawą opodatkowania zasadniczo jest pr» chód. ale w niektórych przypadkach także dochód (np. z umorzenia udziałów a akcji w spółce kapitałowej).

Dochód stanowiący podstawę opodatkowania może być pomniejszony o oh sionc w ustawie odliczenia - czyli ulgi od dochodu będącego podstawą opodatkowania. Do 2003 r. takich ulg było dość dużo (chociaż z roku na rok coraz mniej), tak darowizny na cele naukowe, naukowo-techniczne, oświatowe, oświatowo-wycboaw-cze, kulturalne, ochrony zdrowia i pomocy społecznej oraz rehabilitacji zawodną i społecznej inwalidów. a także na wspieranie inicjatyw społecznych w zakresie btui-wy dróg i sieci telekomunikacyjnej na wsi oraz zaopatrzenia wsi w wodę. darowizn na cele kultu religijnego, dobroczynne i na działalność charytatywno-opiekuńczą, a bezpieczeństwo publiczne, obronę narodową, ochronę środowiska, ponadto - składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe zapłaceń przez podatnika lub potrącone przez płatnika, jeżeli nie zostały zaliczone do koszeń¹ uzyskania przychodów, oraz składki na rzecz organizacji, do których przynależno¹ podatnik? jest obowiązkowa, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania pot chodów¹. Od 201 >4 r. lista odliczeń, o które można pomniejszyć dochód podlegają¹ opodatkowaniu, jest znacznie ograniczona i obejmuje następujące pozycje:

•    Składki określone w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych zapian¹ * roku podatkowym bezpośrednio na własne ubezpieczenia emerytalne, rentom chorobowe oraz wypadkowe podatnika i osób z nim współpracujących (lub potracone przez płatnika ze środków podatnika)

•    Wydatki na cele rehabilitacyjne poniesione przez podatnika będącego osoh niepełnosprawną (łub przez osobę, na której utrzymaniu są osoby niepełnosprawni

•    Wydatki ponoszone przez podatnika z tytułu użytkowania sieci Internet w b kału (budynku) będącym miejscem zamieszkania podatnika w wysokości nie pizefał czającej w roku podatkowym kwoty 760 zł.

•    Darowizny na rzecz organizacji pożytku publicznego prowadzących działał bok w sferze zadań publicznych oraz na cele kultu religijnego, ale łącznie nie wkctj

nu 350 zł (i bez możliwości darowizn na rzecz osób fizycznych, ak z możliwością odliczania wydatków na kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawne} oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie przekroczyły 25 lat. a także na leki dla osób niepełnosprawnych).

•    Ulgi na spłatę odsetek od komercyjnych kredytów mieszkaniowych na nowe budownictwo - można odpisać odsetki od kwoty kredytu nie przekraczającej 189 600 zł.

•    Tak zwana duża ulga mieszkaniowa obowiązywała jeszcze w 2004 r. i tylko w odniesieniu do inwestycji mieszkaniowych zaczętych przed 1 stycznia 2002 r. Przejściowo. w latach 2004 i 2005. utrzymana została też ulga na remont i modernizację mieszkania, która obowiązuje na dotychczasowych zasadach i tyłków granicach limitu odliczeń ustalonego na trzyletni okres 2002-2005.

Stawki podatku obowiązujące w Polsce od 2002 r. wynoszą: 19%. 30% i 40% Krańcowe stawki opodatkowania w większości krajów OECD są wyższe niż w Polsce: we Francji blisko 62%. w Belgii nieco ponad 60%. w Finlandii 58%. w Niemczech blisko 56%, w Austrii. Danii i Japonii po 50% i w Norwegii 47,5 ^r. W większości krajów OECD jest też więcej przedziałek skali podatkową. Najmniej suwek podatkowych jest w Irlandii. Islandii i Szwecji - po dwie w każdym z nich: trzy stawki mają Dania, Grecja. Norwegia. Nowa Zelandia. Polska, Wielka Brytania i Węgry, sześć stawek występuje w Belgii, Francji, Hiszpanii, Portugalii, USA i Turcji: siedem -w Meksyku; dziesięć w Szwajcarii i aż szesnaście w Luksemburgu. W ostatnich latach kilka krajów transformacji wprowadziło jedną stawkę podatku PIT (w tym Rosja. Łotwa, Estonia, Ukraina i Słowacja), a kilka się do tego przygotowuje (o sporach wokół „uliniowienia” PIT - patrz ostatni punkt niniejszego rozdziału).

Od 2002 r. nie zmienia się też w Polsce wysokość progów podatkowych, które wynoszą 37 024 zł i 74 048 zł. Przy tych stawkach i progach wyliczenie podatku (bez ulg i zwolnień) przedstawia się, jak w tablicy 42^{2 3}.

Tablica 4.2. Schemat obliczania podatku PU

Podstawa opodatkowania		Algorytm obtam podatku
ponad	do
37024 74 048	37024 74 048	19% podstawy opodatkowania minus kwota 530.06 z) 6 504,48 zł + 30% nadwyżki ponad 37 024 z! 17 611,68 z!+40% nadwyżki ponad 74 048 zł

Jak już wspomniano, skala podatku PIT ma charakter progresywny, kwotowo-•procentowy (progresja stopniowa, zob. s. 100). Wiemy już też, że nie są to jedyne stawki występujące w podatku PIT. W odniesieniu do zryczałtowanych form opodatkowania stosuje się stawki procentowe proporcjonalne, które - w zależności od

117

1

Zob. at 26 Ustawy o PTT przed jej nowelizacją w 2004 r. i po tej nowelizacji (według stanu fW nego aa doń 25 czerwca 2006 r.J.

2

^r Zob. K. Wyroba, op. cu. Spośród krajów OECD najmniejsze stawki krańcowe występują w Credach (32%), Meksyku (34%) i Nowej Zelandii (39%).

3

Zob. an. 27 Ustawy o PIT