P1050033

óametf Kouróji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Krajowego Biura ^tnoego oraz Państwowej Inspekcji Pracy.

Plam' dochodów i wydatków wszystkich tych jednostek w codziennym żargonu; budżetowym naszą wdzięczne nazwy .świętych krów ^- lub .białych słoni”, co oddaje istotę ich na lykakan 5 i~ da mm para finansów i rządu. Nietykalność ta ma dobre iiTaiahiirnir chodzi bowiem o to. aby decydując o dochodach i wydatkach otgaam. które mają konstytucyjnie lub ustawowo zagwarantowaną niezależność od nądo. rząd de facto nie rozstrzyga! o możliwości i zakresie ich efektywnego dnafenfe. W projekcie ustawy budżetowej rząd tylko więc zamieszcza projekty dochodów i wy datków tych jednostek⁵. Suwerenność centralnych organów władzy, organów sprs-wiedbwosci itd. bywa jednak źródłem kh znacznych żądań środków finansowych, być może ii7łarinini«rii obiektywnymi potrzebamL ale bez uwzględniania moźłiuofciŁ iiniimu li paś ra i Trn konflikt mtrrrTrm rozstrzyga nmrrrnir parlament irhii reso Inrapi nnrjirh leży zmiana planów finansowych każdego organu państwa, w tyra tafcie swoich własnych (przygotowywanych odpowiednio przez Kancelarię Sejmu oraz Kancelarię Senatu).

Rada Mmetiów uchwala projekt ustawy budżetowej (lub projekt ustawy o pn> wiaarium budżetowym) i w- terminie do 30 września roku poprzedzającego rok budżetowy przedstawia go Sejmowi wraz z uzasadnieniem. Decyzję Rady Ministrów poprzedzają wspomniane już konsultacje w ramach liójstronnej Komisji (która om otizyuiaL projekt budżetu wraz z uzasadnieniem najpóźniej do 10 września i macko-to dwóch tygodni na jego zaopiniowanie) oraz Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Tc r.tonainego (gdzie przedmiotem sporów jest podział środków między budżet państwa i budżety jednostek samorządu terytorialnego).

W tym samym czasie toczą się żmudne spory nad budżetem wewnątrz rządu. Id pierwszym polem jest wielkość przewidywanych dochodów . Członkowie rządu zdają sobie sprawę, że im większe dochody zostaną zaplanowane, tym więcej można zaphr nowa: wydatków. Natomiast minister finansów, który odpowiada za wykonanie dochodów. jest z natury rzeczy ostrożny w ich ocenie i chętnie zachowuje pewne rezerwy na wypadek, gdyby prognozy niektórych wpływów okazały się w toku realizacji nazbyt optymistyczne'’. Ponadto w okresach takich jak obecna transformacja w Polsce, czy też ze względu na zmiany systemowe i prawne związane z naszym członko-

stwetaw U nu Europejskiej, gospodarka jest narażona na dodatkowe zaburzenia. wobec czego wszelkie prognozy obarczone są dodatkowym lyzyticar

Drogim polem sporów jest wielkość możliwego do ifinmimi mi > deficyt u bu-dirtpwcgo oraz koszt obsługi tego długu publicznego. Podobnie i w tym przypadku cdoakowic rządu odpowiedzialni za poszczególne działy mogą być zaśmeresowani .optymistycznym" szacunkiem tych możliwości i kosztów. IHwat doilrtnu górną sankę deficytu w relacji do PKB wyznaczają warunki Paktu Stabilności i Wzrostu Uni Europejskiej wraz z kryteriami z Maastricht, które wymagają, aby relacja ta nie przekraczała 3%, a także nasze dążenie do moźbuic jak najszybszego spełnienia tych wymagań'.

Opracowywanie projektu ustawy bódź¹loij

•    Zgodnie z Konstytucją prawo inicjatywy budżetowej ma tylko rząd.

•    Minister finansów przedstawia Radzie Ministrów projekt ustawy budżetowej na rok następny wraz z uzasadnieniem.

•    Minister finansów włącza do projektu ustawy budżetowej piany dochodów i wydatków organów o ustawowo zagwarantowane niezależności od adnń-niitracji rządowej.

Rada Ministrów uchwala projekt ustawy budżetowej i w terminie do 30 września roku poprzedzającego rok budżetowy przedstawia go Sejmowi wraz z uzasadnieniem. Uchwalenie to poprzedzają konsultacje w ramach Trójstronnej Komisji oraz Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, a także spoty wewnątrz rządu.

Kiedy wielkość przewidywanych dochodów budżetowych i deficytu budżetowego jest juz określona. tym samym zostaje wyznaczona także {y™ kwota nyil ni ńw budżetu. Pozostaje jednak do rozstrzygnięcia struktura tych wydatków. Ib wtaśuśe jest trzecim, najgorętszym polem sporów, nie tylko w mttoip ale także później * pariamencie. Ponieważ przestrzeń dla zwiększania globalnej snmy wydatków została zamknięta, spór o podział jest tym ostrzejszy, im mniej jest do podziału. Jak już jednak wiemy, w polskiej rzeczywistości około 3¹4 do 4 5 wszystkich wydatków bodże-towych ma charakter sztywny (szacunek zależy od przyjętej definicji tego, czy wydatkiem sztywnym jest tylko wydatek zagwarantowany ustawowo tub związany z nregu-

143

1

n tworzenia ukrytych rezerw przez aiumli i finansów. Jednak mekióre parametry prognozy makroekonomicznej: są z natury trudno przewidywakw. op. pnyslomun stopy procentowe r kursy ■ Wit, kadrę mitujtf nie tylko na oceną kosztów obsługi długu publicznego, afte także aa wpływy poóekaue. np. ipo-liatku VAT i akcyz od towarów importowanych.

O sporach w sprawie makroekonomii na gi i upływ deficytu budżetowego na Jynanuką goapmSar-Wakmnb.3.