P1050052

3)    prognozę kosztów obsługi długu Skarbu Państwa,

4)    kształtowanie struktury zadłużenia.

Potrzeb) pożyczkowe budżetu państwa są sumą środków finansowych niczbęd-nych dosfinan*iwania deficytu budżetu państwa, spłat wcześniej zaciągniętych zobowiązań, sfinansowania pożyczek udzielanych przez Skarb Państwa oraz wykonywania innych operacji finansowych związanych z długiem Skarbu Państwa^{1 2 3}.

Procedury ostrożnościowe i sanacyjne

Ustawa o finansach publicznych określa zasady postępowania w zależności od tego, jaką wielkość osiąga relacja łącznej kwoty państwowego długu publicznego do war-tości produktu krajowego brutto (PKB).

1.    Jeżeli relacja ta jest większa od 50%, a nie większa od 55%, to Rada Ministrów uchwała projekt ustawy budżetowej, w którym relacja deficytu budżetu państwa do dochodów budżetu państwa nic może być wyższa niż analogiczna relacja z ro-k u bieżącego i takie samo ograniczenie stosuje się do budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

2.    Jeżeli relacja ta jest większa od 55%, a mniejsza od 60%, to Rada Ministrów uchwala projekt ustawy budżetowej, przyjmując jako górne ograniczenie deficytu jego poziom zapewniający, że relacja długu Skarbu Państwa do PKB przewidywana na koniec roku budżetowego, którego dotyczy projekt ustawy, będzie niższa od 60%. Ograniczenie dopuszczalnego progu zadłużenia każdej jednostki samorządu terytorialnego jest jeszcze ostrzejsze. Mianowicie próg 60% jest redukowany w proporcji określonej współczynnikiem U = (0,6 - I’DPI I’KU): 0,05, gdzie PUP to państwowy dług publiczny⁴. Ponadlo Rada Ministrów przedstawia Sejmowi program sanacyjny mający na celu obniżenie relacji długu do PKB.

3.    Jeżeli zaś relacja ta jest równa lub większa od 60%, to: (a) jednostki sektora finansów publicznych nie mogą udzielać nowych poręczeń i gwarancji, poczynając od siódmego dnia po dniu ogłoszenia relacji wartości długu do PKB; (b) Rada Ministrów w ciągu miesiąca od dnia ogłoszenia tej relacji przedstawia Sejmowi program sanacyjny mający na celu ograniczenie relacji długu do PKB do poziomu poniżej 60%; (c) jednostki sektora finansów publicznych nie mogą udzielać nowych poręczeń i gwarancji w kolejnym roku budżetowym; (d) w projekcie ustawy budżetowej na kolejny rok budżetowy oraz w uchwalonych budżetach jednostek samorządu terytorialnego nic dopuszcza się deficytów.

Powyższych ograniczeń nie stosuje się do kwot deficytu sfinansowanych nadwyżką budżetową z. lat poprzednich, a w przypadku deficytu budżetu państwa także sfinansowanych przychodami budżetu państwa pochodzącymi ze sprzedaży wy dzięki-

«ch aktywów Skarbu Państwa, a wydatkowanymi na sfinansowanie reformy systemu ubezpieczenia społecznego. Ponadto nic stosuje się ich w odniesieniu do deficytu bu-(tżetu jednostek samorządu, jeżeli są finansowane nadwyżką budżetową z lal poprzednich, a także jeżeli są sfinansowane emisją papierów wartościowych, zaciągnię-tpni kredytami i pożyczkami w związku z finansowaniem projektów realizowanych w ramach funduszy strukturalnych lub funduszu Spójności Unii Europejskiej, ani nic dotuje się do poręczeń i gwarancji udzielonych samorządowym podmiotom prawnym, które realizują zadania danej jednostki samorządu z wykorzystaniem środków pochodzących z tych funduszy.

Program sanacyjny obejmuje podanie przyczyn k sztaltowania się niekorzystnej relacji państwowego długu publicznego do PKB, konkretny program przedsięwzięć mających na celu doprowadzenie do ograniczenia tej relacji oraz trzyletnią prognozę dotyczącą relacji państwowego długu publicznego do produktu krajowego brutto •raz z przewidywanym rozwojem sytuacji makroekonomicznej kraju.

Ograniczeń tych nie stosuje się w przypadku wprowadzenia stanu wojennego. Hanu wyjątkowego na całym terytorium kraju oraz stanu klęski żywiołowej w całym kraju ani nie wprowadza się w takich przypadkach programu sanacyjnego.

Zasady zaciągania zobowiązań

przez jednostki samorządu terytorialnego

Jednostki samorządu terytorialnego mogą zaciągać kredyty i pożyczki oraz emitować papiery wartościowe celem pokrycia występującego w ciągu roku niedoboru w budżecie jednostki samorządu terytorialnego, na finansowanie wydatków mc znajdujących pokrycia w planowanych dochodach oraz na spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych, kredytów i pożyczek.

Zaciągnięte kredyty i pożyczki oraz wyemitowane przez jednostkę samorządu terytorialnego papiery wartościowe przeznaczone na pokrycie przejściowego niedoboru budżetowego podlegają spłacie lub wykupowi w tym samym ri >ku. w którym zostały zaciągnięte lub wyemitowane. Suma zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz zobowiązań z tytułu wyemitowanych papierów wartościowych nie może przekroczyć kwoty określonej w budżecie jednostki samorządu terytorialnego.

W przypadku ubiegania się przez jednostkę samorządu terytorialnego o kredyt lub pożyczkę, a także w przypadku zamiaru emisji przez laką jednostkę papierów wartościowych, regionalna izba obrachunkowa na wniosek zarządu tej jednostki samorządu wydaje opinię o możliwości spłaty kredytu lub pożyczki albo wykupu papierów wartościowych. Opinia ta jest następnie przekazywana przez zarząd lej jednostki samorządu podmiotowi udzielającemu pożyczki lub kredytu oraz podawana do wiadomości podmiotom, do których kierowana jest oferta nabycia papierów wartościowych.

Dodatkowymi ograniczeniami w zaciąganiu zobowiązań prze/ jednostki samorządu terytorialnego, a także przez związki gmin i powiatów, są wyznaczone w ustawie o finansach publicznych (art. 169 i 170) warunki, które muszą być spełnione łącznic, a mianowicie:

241

1

Zr*, arl. S Ustawy o finansach publicznych; omówienie zasad finansowanie łych potrzeb i wydatków z. nimi związanych - patrz rozdział (i, a. 192-194.

2

* Jeżeli v/ięc iclacja PRP/PKB wynosi - powiedzmy - 0,56, Ul próg zadłużenia w relacji do docho

3

dów dla każdej jednostki samorządu terytorialnego wyniesie 4H%. tt przy relacji PDP/PKB równej - pff-

4

wiedzmy - 0,59 wyniesie on 12%.