I. WIADOMOŚCI OGÓLNE Z ANALIZY INSTRUMENTALNEJ 14
(stężenia) oznaczanego składnika w badanej próbce. Na przykład wielkość absorpcji promieniowania przez daną substancję zależy od stężenia tej substancji w roztworze. Można więc na podstawie pomiaru absorpcji promieniowania w roztworze wyznaczyć zawartość danego składnika. Jest to przykład metody fizycznej, ponieważ w tym przypadku nie zachodzi żadna reakcja chemiczna. Pomiar wielkości absorpcji promieniowania w zakresie widzialnym jest podstawą spektrofotometrii absorpcyjnej cząsteczkowej (kolorymetrii), która jest jedną z najważniejszych metod instrumentalnych. Przykładem metody fizykochemicznej może być elektrograwimetria, w której następuje wydzielanie metalu na elektrodzie w czasie elektrolizy. Podczas przepływu prądu przez roztwór na elektrodzie wydziela się metal w wyniku reakcji elektrodowej (reakcja redukcji kationu metalu). Zawartość kationu w roztworze określa się na podstawie masy elektrody przed elektrolizą i po niej.
Metody instrumentalne dzieli się w zależności od rodzaju zjawisk stanowiących ich podstawę.
Podział ten jest podany w tabl. 1.1 i 1.2. W tablicy 1.1 zestawione są metody oparte na zjawiskach fizycznych, a w tabl. 1.2 metody oparte na zjawiskach fizykochemicznych.
Metody wymienione w tabl. 1.1 to główne metody spektroskopowe (lp. 1—6). Wykorzystują one efekty związane z przechodzeniem przez badaną próbkę promieniowania elektromagnetycznego o różnej częstotliwości drgań [1.23.
Metody wymienione w tabl. 1.2 (lp. 1—4) noszą nazwę metod elektrochemicznych lub elektroanalitycznych (nazwa zalecana przez IUPAC). Wykorzystują one efekty towarzyszące przepływowi prądu przez badany roztwór elektrolitu lub efekty spowodowane reakcjami zachodzącymi na elektrodach w zetknięciu z roztworami elektrolitów [1.3]- Zarówno w tabl. 1.1, jak i 1.2 jest wymieniona termiczna analiza różnicowa. Metoda ta może być oparta na zjawisku fizycznym (topienie, przemiany fazowe — jeżeli nie obserwuje się straty masy odpowiadającej przemianie termicznej) lub fizykochemicznym (gdy występuje strata masy, która świadczy o zachodzącej jednocześnie reakcji chemicznej rozkładu termicznego).