P1050523

1 POTł V K)MH»IA 126

Oddzielną grupę elektrod jonoselektywnych stanowią elektrody uczulane (enzymatyczne, gazowe). Są to elektrody składające się z właściwej elektrody jonoselektywnej i układu przetwarzającego lub wyodrębniającego oznaczany składnik z próbki analitycznej [3.5].

Nieco inną, choć podobną, klasyfikację elektrod jonoselektywnych podaje Komisja Analitycznej Nomenklatury IUPAC [3.5]. Dzieli ona elektrody na dwie grupy: A — elektrody podstawowe (pierwotne) i B — elektrody uczulane. W grupie A znajdują się elektrody krystaliczne (homogenne i heterogenne) i elektrody niekrystaliczne ze stałą membraną (elektrody szklane) i z ciekłą membraną (substancja ełektrodowoczynna — nośnik naładowany dodatnio, ujemnie, obojętny). Elektrody uczulane dzielą się na elektrody gazowe i enzymatyczne.

W tym podręczniku elektrody będą omówione w kolejności podanej w schemacie, który ma uzasadnienie w rozwoju elektrod jonoselektywnych.

Elektrody szklane

Elektroda szklana do oznaczania stętenia jonów wodorowych

Elektroda szklana jest najstarszą elektrodą membranową. Konstruktorem pierwszej takiej elektrody był Polak Z. A. Klemensiewicz 11 hS6—1963), w latach powojennych profesor Politechniki Śląskiej. Klemensiewicz po zrobieniu doktoratu u prof. S. Tołłoczki w Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie pojechał do Karlsruhe, gdzie w Instytucie profesora Habera skonstruował w 1908 roku swą słynną elektrodę szklaną [3.6]. Próby podejmowane przez poprzedników prof. Klemensiewicza nie przyniosły pozytywnego rezultatu. Klemensiewicz wydmuchał cienką kulę szklaną, która pozostała do dnia dzisiejszego klasyczną postacią elektrody szklanej [3.7, 3.8].

Schemat budowy najczęściej stosowanej elektrody szklanej przedstawiono na rys. 3.8.

Ijjanicczka cienkościenna l ze szkła elektrodowego znajduje się na końcu rurki szklanej 2 ze szkła wysokooporowego. W środku tej rurki jest umieszczony roztwór 3 o znanym pH (najczęściej 0,1 mol/1 HC1), w którym jest zanurzona elektroda wyprowadzająca 4 w postaci drutu pokrytego chlorkiem srebra. Koniec rurki jest umocowany hermetycznie w oprawce 5. Elektroda wyprowadzająca jest połączona z bolcem