photo(9)

kimiec

w produkcji włókienniczej. Konkurencja spowodowana zastosowaniem ulepszonych metod wytwarzania zmuszała zubożonych rzemieślników i chałupników do likwidacji swych warsztatów i poszukiwania pracy w przedsiębiorstwach dysponujących mechanicznymi przędzarkami Wprowadzenie nowoczesnych maszyn doprowadziło również do zachwiania równowagi między przędzeniem a tkaniem. Jeśli przed upowszechnieniem się technicznych osiągnięć rewolucji przemysłowej wielkość produkcji wykonywanej przez tkaczy zależała od ilości dostarczonej przędzy, to w następstwie zastosowania nowoczesnych urządzeń w przemyśle bawełnianym przędza niejako czekała na tkaczy. Wydajność tkaczy zasadniczo bowiem nie zmieniła się. Tymczasem tylko w ciągu ostatnich dwudziestu łat XVIII w. przywóz bawełny do Anglii wzrósł aż dziesięciokrotnie (z 4 do 40 tys. t). Warto dodać, że w 1820 r. sprowadzono już do lego kraju 80 tys. t bawełny, a w 1840 r. - 240 tys. t. W tych samych łatach liczba mechanicznych warsztatów tkackich w Anglii wzrosła z 14 tys. do 150 tys. Tylko w okręgu Lancaster pracowało pod koniec XVIII w. kilkanaście mechanicznych przędzalni i ponad 200 tys. rzemieślniczych warsztatów tkackich.

Wzrost liczby przędzalni i warsztatów nie zlikwidował jednak problemu nienadążania tkactwa za przędzalnictwem. Aby zmechanizować i przyspieszyć proces tkania, ksiądz Edmund Cartwright skonstruował (1785 r.) warsztat tkacki poruszany siłą zw ierząt, która została następnie zastąpiona napędem parowym. Na początku XIX w . dokonano jeszcze kilku innych ulepszeń prow adzących do powstania obecnie używanego typu mechanicznego krosna. Rewolucja w produkcji włókienniczej objęła również usprawnienia czynności towarzyszących procesowi wytwarzania tkanin, jak oczyszczanie surowca i barw ienie gotowych wyrobów, które zostały zmodyfikowane dzięki odkryciu właściwości chloru (1786 r.) i syntezie sodu (1789 r.). Rozwojowi przemysłu włókienniczego służyła zatem me tylko mechanizacja, lecz również rodząca się dopiero nowoczesna chemia. Ważnym etapem rozbudowy tego przemysłu stało się skonstruowanie przez Amery kanina E. W^rhitneya w 1794 r. tzw. odziamiarki bawełny, która mechanicznie oddzielała włókna od przyrośniętych do nich drobnych nasion, eliminując w ten sposób czasochłonną i uciążliwą pracę ręczną przy odrywaniu ziaren

7. Wynalazek maszyny parowej i jej zastosowanie

Wynalazkiem o doniosłym znaczeniu dla dokonania się w Anglii rewolucji przemysłowej była maszyna parowa. Jej skonstruowanie poprzedziły trwające prawie sto lat próby i eksperymenty związane z praktycznym wykorzystaniem przemiany energii cieplnej w mechaniczną. Pierwowzór maszyny parowej stanowiła pompa służąca do odwadniania kopalń. Napływ wód gruntowych był podstawową przeszkodą w wydobywaniu węgla i pogłębianiu kopalń. W ce-