P1050751

magnetycznym. Do zmiany pierwotnego kierunku wiązki służą znajdujące się za anodą dwie pary równoległych do siebie płytek poziomych / i pionowych 2. Jeżeli w obszarze między płytkami 1 powstanie pole elektryczne, to plamka wytworzona przez strumień elektronów powstanie nie na środku ekranu, a wyżej lub niżej, w zależności od znaku doprowadzonej do płytek różnicy potencjałów. Zmieniając stopniowo wartości tej różnicy potencjałów obserwuje się na ekranie ruch plamki w kierunku pionowym. Jeżeli między płytkami 1 powstanie pole elektryczne wywołane prądem zmiennym, to plamka świetlna będzie przesuwać się tak prędko do góry i na dół, że w rezultacie na ekranie lampy widoczna będzie pionowa linia świecąca. Doprowadzając natomiast do płytek 2 różnicę potencjałów, która zmienia się proporcjonalnie do czasu, nadaje się jednocześnie plamce ruch jednostajny w kierunku poziomym, tak że na ekranie obserwuje się wykres zmian napięcia między płytkami 1 w funkcji czasu. Dla pola elektrycznego wywołanego prądem zmiennym otrzyma się sinusoidę, której okres będzie zależny od prędkości plamki wzdłuż osi czasu.

Aby podczas ruchu jednostajnego w kierunku poziomym plamka nie wyszła poza ekran, napięcie między płytkami 2 zmniejsza się raptownie do jego wartości początkowej i ponownie zaczyna się zwiększać proporcjonalnie w czasie. W ten sposób plamka na ekranie wraca do swego położenia początkowego i ponownie rozpoczyna wędrówkę w kierunku poziomym. Urządzenie wytwarzające takie okresowe zmiany napięcia między płytkami 2 nosi nazwę generatora podstawy czasu.

Działanie jednego z wariantów generatora podstawy czasu polega na tym, że czas ładowania lub rozładowania kondensatora zależy od wartości połączonego z nim szeregowo oporu. Schemat urządzenia działającego na tej zasadzie przedstawiono na rys. 5.22a. Kondensator

fyi 122. Zasada działania generatora podstawy czasu: a) schemat lampki neonowej, ty przebieg zmian napięcia na okładkach kondensatora