pkm osinski46

90 I Konstruowanie mn»yn

Norma przewiduje dwie zasady kojarzenia wałków i otworów. Jest to zasada sta lego otworu i zasada stałego wałka. Zasada stałego otworu polega na tym, że wszystkie otwory wykonujemy zawsze jako otwory podstawowe, czyli otwory suwiiwe (Hi. W celu uzyskania zaś odpowiedniego pasowania dobieramy odpowiednio walki Odwrotnie postępujemy przy zasadzie stałego wałka. Wszystkie walki wykonujemy zawsze jako podstawowe, czyli suwiiwe (h). W celu uzyskania zai odpowiedniego pasowania dobieramy odpowiednio otwory. Układ pól tolerancji przy obu podstawowych zasadach przedstawiono na rys. 1.49.

90 I Konstruowanie mn»yn

pasowanie    pasowane

mieszone    ciasne

Rys. 1.49. Układ pasowan u) przy zasadzie stałego otworu, b) przy zasadzie stałego wałka

W budowie maszyn stosuje się z reguły zasadę stałego otworu. Ułatwia ona wykonanie połączeń w produkcji wielkoscryjnej, zmniejsza bowiem liczbę narzędzi koniecznych do obróbki otworów, kosztowniejszych od narzędzi do obróbki wałków. W pewnych przypadkach (np. przy osadzaniu na wałek elementów o różnych pasowaniach) wygodniej jest stosować zasadę stałego walka. Układ pasowań do stosowania w budowie maszyn przedstawiono w tabl. 1.9.

Podamy teraz najbardziej ogólne uwagi dotyczące wyboru pasowań. Pasowanie przestronne o dużych luzach stosuje się w połączeniach zgrubnych. Przy mniejszych luzach stosuje się je w połączeniach ruchomych, takich jak łożyska, prowadnice itp. Pasowania mieszane stosuje się w połączeniach rozłącznych, w których luz nie jest wskazany. Występuje natomiast konieczność łatwego rozłączania i łączenia bet użycia dużych siL Połączenia ciasne stosuje się jako połączenia nieruchome rzadko rozłączne lub w ogóle nierozłączne. Połączenia takie są bardzo trwałe. Części łączone muszą zachowywać się jak jedna całość. Połączenie wymaga bardzo dużych sil. Jest ono wykonane bądź za pomocą pras, bądź na gorąco.

Projektując części maszyn, należy określić stopień chropowatości powierzchni Chropowatość powierzchni określa się wielkością nierówności na niej występujących. Im mniejsza jest chropowatość powierzchni, tym większa jest jej odporność W I korozję i ścieranie oraz tym większa wytrzymałość zmęczeniowa części. Pasowani! części maszyn są pewniejsze (dłużej zachowują swój charakter), gdy współpracując! powierzchnie obu części są gładkie.