P1050762

P1050762



102

102

ne. Najprawdopodobniej mennice działające w I fa. /ic zakończyły swoją działalność, a nowe ulokowane zostały już w innych rejonach Dacji. Mennice te działały przede wszystkim w środkowej \V|C|. kiej Wołoszczy/nic. południowej Mołdawii. Małej Wołoszczyzme. Siedmiogrodzie / okręgiem Murę* oraz w Banacie (Preda 1973. 184 -323; Mikołajczyk 1986. 36). Monety omawianej fazy są w większości Izejsze od wcześniejszych. Występują również eg. zemplarzc, które posiadają miedziane jądro (suba-crati) i monety posrebrzane. Częste są także monety będące dużym krążkiem, płaskim bądź wklęsłym l miseczkowate scyphatf). Jednak różnice te nie stanowią wyraźnej granicy dzielącej 2 łazy mennicze. Wydaje się. że główne t)rpy monet II fazy wywodzą się bezpośrednio ? serii fazy poprzedniej (Mikołaj-czyk 1982,9).

Od drugiej tercji 1 w. p. Chr. Geto-Dakowie przestali imitować monety grecko-macedońskie. Produkcja mennicza została ujednolicona i zjednoczona prawdopodobnie przez Burebistę. Zaczęto bić monety naśladujące rzymskie denary republikańskie. które przeznaczone były do obiegu na terenie całej Dacji (Mikołajczyk 1982. 11).

Monety geto-dackie znajdowane na obszarze Polski również reprezentują opisywane wyżej fazy. Znane są także znaleziska, które można przypisać wczesnym seriom naśladownictw Filipa II i to zarów no z grupy A. jak i z grupy Ił. Niestety. w większości mamy do dyspozycji monety, które mc posiadają pewne, lokalizacji. Prawdopodobnie pochodzą z południowej Polski. W tym miejscu nalezs od razu wyjaśnić kilka kwestii dotyczących określenia lokalizacji „południowa Polska". Określenia tego użył po raz pierwszy I Piotrowicz dla monet z Muzeum Narodowego oraz Muzeum Uniwersytetu jagiellońskiego w Krakowie (Piotrowicz 1932-33). Są to monety pozyskane na pocz. XX w., mcposiadającc dokładnej lokalizacji nabyte w dro-


Geto-Daków* zaprezentował w 1973 roku t l*rcJa (Preda 1973). Dokonał on przede wszystkim szc/e gółowego podziału typów monet, a także wydzielił fazy mennicze, /ego zdaniem, menmclwo geto-dac-kic charaktcrezuic się występowaniem dwóch wyraźnych faz. Faza I obejmuje przedział czasów')' pomiędzy 250-150 r. p. Chr.. natomiast ta/a II przypada na lata 150-70 r. p. Chr. (/W.; 1973.400-406; 2007. 121). Icdnak zanim nastąpił wyraźny początek I fazy mennictwa gero-dackicgo bito. jego zdaniem, tzw. wczesne serie naslaclownictw Filip3 II od ok. 300 r p. Chr. do ok. 250 r. p. Chr. (Prała J973. 27-47; 2007,

115; Momwiedd 19Só. 58-59).

Monety z I fazy. ze względu na znaczny wpływ celtycki w ich wy twarzaniu, uważane są za emisje celtyckie lub ccJto-dackie. Ich produkcja koncentrowała się przede wszystkim w północnym i północno-zachodnim Siedmiogrodzie, w Banacie. środkowe; Mołdawii oraz w Małej Wołoszczyzme. Bito wtedy prawic wyłącznie naśladow nictwa tetra-drachm macedońskich Filipa U (Preda 1973, 49-50; Mikołajczyk 1986. 34-35). Trudno jest jednoznacznie wiązać poszczególne typy monet z. konkretnymi ludami bądź plemionami znanymi ze z rodeł pisanych. Materiał)- archeologiczne z III w p. Chr. potwierdzają obecnosc elementów celtyckich na terenach byłej Dacji, przede wszystkim w jej północnej i zachodniej części. W IV i na pocz. IN w p Chr. miała miejsce wędrówka plemion celtyckich z Europy Środkowej na obszary bałkańskie, do Grecji i Macedonii. W związku z tym sądzi się. iż to w łaśnie Celtowie zainicjowali pojawienie się monety w Dacii i to dzięki mm wpływy z hellenistycznej Macedonii i Grecji dotarły do dzisiejszej Rumunii (Mikołajczyk 1982. 7).

Zanik elementów kultury lateńskiej na terenie zarówno Siedmiogrodu, jak równic/ na obszarze Oltcnii oraz środkowej i północnej Mołdawii widoczny jest w II w. p. Chr.. kiedy to była ona stopniowo wypierana przez kultury kręgu dackie go (Preda 19/3, 183-184; Morawiccki 1986 56 Pop. PupezA 2006. 183-192; Vaida 2006. 298 - 299).

Z tego tez względu monety nasladowniczc II la/v były już dziełem samych Dakow bez znaczniejszych wpływów celtyckich (Mikołajczyk 1986. 38-39) Trzeba zaznaczyć, że w tej fazie obserwujemy upo wszech menie się monet przy jednoczesne, redukcji uh typów. Z kolei przedstawienia umieszczane na monetach stawały się coraz bardziej schematycz



Ryc I Moneta / południowe, Pnhki ł iFo/. Muzeum Narodowe w Krakowie) Abb 1 Muiue aut Sudpołcn ? (Pitol. National,nuseum m Ktukan).


Ijbl l Monety / I fazy menniczej* terytorium Polski: 1-2,10 południowa 1‘olskał (Fot .\ltarum XanMo*r w Kmhfwitk l~ Hrebenne, wrą. lubelskie (Fol. A Kokowski); 4 - Kruhd Mały. woj. podkarpackie (wg Shelaattk 20031. S-c» - Medyka, woj l'odkarpackle(wg Ku/i)'f: IV66);7-9 IVłcry*ka. woi. swiętoki/yskie (\*£ Rudnicki 2003); 11-12 - micnccodkrycu nieznane

(Fol Muzeum Narodowe w Krakowie).

•■•lei I. Au* den Gebietcn Polcn* siammcndc Mun/cn au> der I Pba.sc. 1-2 10 - Sudpołcn * (Phoi. National mus* u m tn Krukuu); 3 - |Ircbcnnc. Wolw. Lublin (Phal A Kokoch); l Kruhd Mały. Won*. Karpatcmorland lnach Sbeksurek 2003). * 6 Medyka. Woiw. Karpatcmorland lnach Kun>sz IWA). 7-9 Mówka. Wolw Hcthgkrcu.- (nach Rstdmdo 2003). 11-12

ohne I okaliiłcrung (Pitol Sationalmuseum m Krakau)


Wyszukiwarka